Uitgebreide geschiedenis samenvatting van tijdvak 9 voor VWO. De samenvatting is geschreven vanuit het boek Feniks voor VWO. In de samenvatting lees je in paragraaf 1 over de de Eerste Wereldoorlog en de economische crisis in Amerika. In paragraaf 2 lees je over de Russische Revoluties, communisme ...
In de 19e eeuw waren er 5 grote Europese mogendheden →Groot-Brittannië, Frankrijk,
Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Pruisen.
- Al deze landen streefden naar het behoud van een machtsevenwicht, dit was goed
voor de vrede.
Amerika werd een economische wereldmacht →zij voerden een politiek van
isolationisme.
Isolationisme = Politiek die gericht is op de wens van een land om zich niet te bemoeien
met buitenlandse zaken/politiek.
1871 →de Duitse eenheidsstaat kwam tot stand (onder leiding vd pruisen)
- De snelle economische en traditie van militarisme in het Duitse keizerrijk verstoorde
het machtsevenwicht →door deze verstoring gingen de mogendheden
bondgenootschappen met elkaar aan, zo ontstonden er 2 machtsblokken.
De machtsblokken:
1. Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Italië
● Ze werkten sinds 1882 samen in de Driebond, ze spraken af dat ze de
internationale politiek op elkaar af zouden stemmen en elkaar zouden
steunen bij conflicten.
2. Groot-Britannië en Frankrijk
● Deze 2 landen voelden zich bedreigd door Duitsland.
Zo bouwden de Duitsers een grote/moderne oorlogsvloot (hiermee wilde ze
een koloniaal wereldrijk mogelijk maken), de Britten zagen dit als een
bedreiging voor hun overheersende positie op de wereldzeeën.
→Er ontstond een wapenwedloop, ook de Britten breidden hun vloot uit.
Wapenwedloop = Een strijd tussen 2 of meer landen die elkaar proberen te overtreffen op
het gebied van wapentechnologie, of in het bezit van het aantal wapens.
Ook tussen andere landen ontstond een wapenwedloop.
De Fransen voelden het verlies van de Frans-Duitse oorlog (1870-1871) als een vernedering
en wilden wraak.
1893 →Frankrijk en Rusland steunden elkaar.
1907 →Groot-Brittannië sloot zich bij Frankrijk en Rusland aan
In het zuidoosten (Balkan) van Europa had je veel veelvolkerenstaten
=Een staat waarin meerdere volkeren onder hetzelfde bestuur leven, zoals in Oostenrijk-
Hongarije of het Turkse rijk.
,Veel volken in deze veelvolkerenstaten streven door nationalisme naar een eigen
onafhankelijke staat →Rusland steunde dit
- Oostenrijk-Hongarije bestreed dit nationalisme om zo te voorkomen dat het land
uiteen zou vallen
28 Juni 1914 → De Oost-Hongaarse kroonprins Franz Ferdinand bezocht Sarajevo
(Bosnië), dit gebied was eerder door Oost-Hongarije geannexeerd.
- Servische nationalisten vermoorden Franz Ferdinand en zijn vrouw.
Oost-Hongarije eiste van Servië om hier een onderzoek naar te mogen doen →Servië
(die er niet veel mee te maken hadden) wees deze eis af, zij dachten dat de vele
betrokken agenten in Servië dan een bezettingsmacht zouden vormen.
Servië had ivm religieuze redenen (beide orthodox) Rusland achter zich.
Een paar weken later verklaarde Oost-Hongarije de oorlog aan Servië.
→Door de vele bondgenootschappen raakten veel landen betrokken bij de oorlog.
1914-1918 →De Eerste Wereldoorlog
Wereldoorlog = een oorlog tussen veel staten die op mondiale schaal wordt gevoerd.
De centralen →Duitsland en Oost-Hongarije
De geallieerden →Groot-Brittannië, Frankrijk en Rusland
De Centralen wilden eerst snel Frankrijk verslaan, en zich daarna op Rusland
richten. →Op deze manier zou er volgens hen een tweefrontenoorlog voorkomen
kunnen worden.
4 Augustus 1914 →het Duitse leger trok België binnen richting Frankrijk
- Dit was met veel geweld, burgers werden gedood, dorpen werden verbrand en veel
Belgen vluchtten.
Toen de Duitsers begin september in Noord-Frankrijk aankwamen, lukte het de Fransen en
de Britten om de Duitsers te stoppen.
→De soldaten groeven zich aan beide kanten van de frontlijn in loopgraven, deze
liepen vanaf de Belgische kust tot de grens van Frankrijk-Zwitserland.
- Af en toe moesten de soldaten van de generaals het loopgraaf verlaten. Tijdens de
aanval op het andere loopgraaf werden de soldaten beschoten met mitrailleurvuur,
dit zorgde voor veel slachtoffers en weinig vooruitgang.
Ook werden er vanaf afstand dmv van artellerie bombardementen uitgevoerd op de
loopgraven van de vijand.
Er ontstonden steeds nieuwere wapens, zoals gifgas, tanks, vlammenwerpers en ook
vliegtuigen werden ingezet.
, Begin 1918 →Rusland trok zich terug uit de oorlog.
- Duitsland kon nu al zijn troepen inzetten in West-Europa, deze grootschalige aanval
leek aan het begin succesvol, de duitsers boekte veel vooruitgangen
Maar dit succes kwam tot een einde, het Duitse leger was moe en kon niet meer.
Maar ook de komst van veel Amerikaanse soldaten droeg bij aan het Duitse verlies.
1917 →De Amerikaanse president Wilson had besloten om deel te nemen aan de oorlog
onder het motto: "Make the world safe for democracy" en omdat Amerikaanse burgers
slachtoffer waren geworden van aanvallen door Duitse onderzeeërs.
11 November 1918 →de Duitsers tekende de capitulatie
Capitulatie = de overgave van een land of leger
Zowel de oorlog als de Spaanse Griep hadden voor veel slachtoffers gezorgd en de
economie verstoord.
De overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog kwamen in Parijs bijeen om te onderhandelen
over een vredesregeling. Voor de verliezers golden andere vredesverdragen.
1919 →Vrede van Versailles
In het Verdrag van Versailles werden de vredesbepalingen voor Duitsland vastgelegd,
Duitsland mocht hier niet over onderhandelen, ze mochten het alleen ondertekenen.
→Duitsland werd voor de oorlog gestraft
De 'straf' voor Duitsland:
- Ze moesten de oorlogsschade betalen
- Ze moesten een deel van eigen grondgebied afstaan
- Ze mochten nog maar een klein leger hebben
Tijdens de vredesbespreking pleitte president Wilson voor de oprichting van de Volkenbond
(voorloper vd VN), deze bond moest vrede, veiligheid en democratie stimuleren.
- In de jaren erna heeft de Volkenbond kleine conflicten weten te voorkomen.
- Niet alle landen werden toegelaten tot de Volkenbond, Duitsland en Rusland
mochten geen lid worden.
Het Amerikaanse Congres besloot dat de VS geen lid zou worden van de Volkenbond.
De volkenbond kon bij overtreding van afspraken geen sancties opleggen, en bleek
daardoor zwak.
→Daarom werd het Verdrag van Versailles niet beschouwd als vredesverdrag maar als
wapenstilstand.
De Amerikanen hadden op het gebied van economie geprofiteerd van de Eerste
Wereldoorlog.
- Toen de oorlog de Europese economie verstoord, vulden de Amerikanen dit tekort
aan met landbouwproducten, grondstoffen en industrieproducten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper idenbesten9. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
