Boom Juridische studieboeken - Privaatrecht in context
Samenvatting 'Privaatrecht in context' - Marc Loth
1 Het perspectief: contextualisme
2 Het begrip: wat is privaatrecht?
3 De geschiedenis van privaatrecht(wetenschap)
4 Taal en interpretatie: het privaatrecht als taalspel
5 Het ambacht van de jurist: kennis, kunde en karakter
6 De waarden van...
Samenvatting van het boek ''Privaatrecht in context''
Samenvatting Verdiepend Privaatrecht
UVT VERDIEPEND PRIVAATRECHT
Alles voor dit studieboek (8)
Geschreven voor
Tilburg University (UVT)
Rechtsgeleerdheid
Verdiepend privaatrecht (650332M6)
Alle documenten voor dit vak (19)
5
beoordelingen
Door: MaudvdN • 3 jaar geleden
Door: loncela • 3 jaar geleden
Door: im1 • 4 jaar geleden
Door: studentjas • 4 jaar geleden
Door: rabiay36 • 4 jaar geleden
Verkoper
Volgen
amyluijten
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Privaatrecht in context
Inleiding
Drama in Srebrenica: Srebrenica is een plaatsje in het oosten van Bosnië waar vanaf 1993 constant
werd gevochten. Er vond hier in 1995 een gruwelijke genocide plaats, de grootste in Europa na WOII.
Meer dan 8000 moslimmannen en jongens werden vermoord en verspreid over Bosnië en als oud
vuil in massagraven gegooid. Nederlandse soldaten waren in de buurt toen het gebeurde en hadden
de taak om uitgerekend deze mensen te beschermen. Wat ging er mis? Wie zijn er schuldig en hoe
kon het ooit zover komen?
De stad werd een VN-safe-area doordat de Franse VN-generaal had hen veiligheid had
beloofd. Troepen van de Verenigde Naties zouden naar het gebied afreizen om zo tussen de
Bosniërs te gaan staan, terwijl Bosnisch-Servische troepen de strijd verhevigden. Nederland
meldde zich en in 1994 komen de Nederlandse soldaten aan in het plaatsje Srebrenica.
(Dutchbat) Een oude fabriek werd het hoofdkwartier. In de zomer van 1995 gaat het
helemaal mis. Bosnisch-Servische troepen rukken op en schieten rakketen over het
beveiligde gebied. Duizenden Moslims voelden zich bedreigd en zochten toevlucht op of in
de nabijheid van de compound waar Duchtbat was gelegerd. Ongeveer 5000 vluchtelingen
verbleven op de compound. Uiteindelijk werd besloten tot evaluatie van de vluchtelingen,
deze werden in bussen van de Bosnische Serviërs afgevoerd.
Het drama kreeg civielrechtelijke gevolgen nabestaanden van de slachtoffers stelden de
Nederlandse Staat aansprakelijk en begonnen verschillende procedures tegen de Staat.
HR 2013 Nuhavonic en Mustafic
Nuhavonic was tolk van de VN en werkzaam op de compound van de Dutchbat, hij mocht dus
ook samen met de militairen evacueren. Zijn vader, moeder en jongere broer mochten dit
echter niet en werden ook door de Bosnisch-Servische troepen vermoord.
Hetzelfde overkwam het gezin Mustafic: vader Rizo werd van zijn gezin gescheiden afgevoerd
en is vervolgens vermoord
HR oordeelde dat het optreden van de Dutchbat onrechtmatig was, en dat dit optreden aan de Staat
kon worden toegerekend. Weliswaar handelde Dutchbat onder de vlag van de VN, maar na de val
van de stad Srebrenica op 11 juli 1995 had de Staat ‘effective control’ over de humanitaire hulp bij de
evacuatie van de vluchtelingen.
Zaak Mothers of Srebrenica
Hof maakte onderscheid tussen de mannen die buiten de compound en op de compound.
Bij de mannen die buiten de compound verbleven heeft Dutchbat geassisteerd bij de
vorming van een sluis in de richting van de bussen, waardoor het voor de Bosnische Serviërs
eigenlijk makkelijker werd om de mannen af te scheiden en ze te vermoorden. Deze
assistentie is als onrechtmatig aan te merken. Er werd echter geen schadevergoeding
toegekend, omdat het hof van oordeel was dat de mannen ook zonder het handelen van de
Dutchbat in de handen van de Bosnische Serviërs waren gevallen.
Voor de mannen op de compound (ongeveer 350) besliste het hof dat de Dutchbat hen de
keuze had moeten bieden om op de compound achter te blijven. Hadden zij het dan wel
overleefd, was vervolgens de vraag. Het Hof schatte deze kans op 30%, gelet op de
beschikbaarheid water en voedsel en de omsingeling van de Bosnische Servische troepen.
Hof oordeelde derhalve dat de staat aansprakelijk was voor 30% aansprakelijk was voor de
schade van de nabestaanden.
,Hoofdstuk 1 het perspectief: contextualisme
2. Betekenis en context: enkele voorbeelden
Het is in de rechtsspraak erg gebruikelijk om de rechtsgevolgen van een bepaalde casus niet aan te
duiden in de vorm van een algemene regel, maar deze afhankelijk te maken van de omstandigheden
van het geval.
HBU/Saladin
Saladin, een leek op belegginsgebied, krijgt ongevraagd advies van zijn bank. Uiteindelijk
geeft Saladin de bank de opdracht tot de geadviseerde aankoop van aandelen. Van
toepassing op de ovk zijn de kleine lettertjes waarin de bank iedere aansprakelijkheid voor
schade uitsluit = exoneratieclausule. De belegging wordt een fiasco en Saladin stelt de bank
aansprakelijk. Deze beroep zicht echter op de exoneratieclausule.
HR: de vraag of een beroep gedaan kan worden op een exoneratieclausule kan niet in zijn
algemeenheid worden beantwoord, maar is afhankelijk van de omstandigheden van het
geval.
o Zwaarte van de schuld
o Aard en inhoud van de ovk
o Maatschappelijke positie en onderlinge verhouding van partijen
o Wijze waarop de clausule tot stand is gekomen
o Mate waarin wedepartij zich bewust was van de clausule
Haviltex
Ermes en Langerwerf verkopen op 2 februari 1976 een machine voor het snijden van
steekschuim vaan Haviltex B.V. Als bijzonder voorwaarde komen de partijen overeen: tot
eind 1976 heeft koper het recht de machine terug te geven voor 20.000 exclusief BTW. Op 16
juni 1976 schijft Haviltex aan Ermes dat zij overeenkomstig de bijzondere voorwaarde de
machine teruggeeft, en verzoekt om terugbetaling van de koopsom. Ermes voert echter het
verweer dat het retourneren van de machine zonder opgaaf van redenen in strijd is met de
goede trouw (redelijkheid en billijkheid) die de uitvoering van de ovk beheerst.
Hof: bewoordingen van het contract zijn duidelijk en een zuiver taalkundige uitleg van de ovk
laat geen leemte voor aanvulling van de regeling.
HR: de vraag hoe in een schriftelijk contract de verhouding tussen partijen is geregeld en of
deze ruimte laat voor aanvulling, kan niet enkel worden beantwoord op grond van een zuiver
taalkundige uitleg van de bepalingen van het contract.
Het komt aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer
redelijkerwijs aan die bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien
redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
EHRM 22 november 1995, NJ 1997 1
legaliteitsbeginsel strafrecht: doel en strekking van deze bepaling is de bescherming tegen
willekeur in de vervolging, veroordeling en bestraffing.
EHRM: de ontwikkeling van het strafrecht door middel van een rechterlijke interpretatie die
uitmondt in de aanpassing aan veranderde omstandigheden is niet in strijd met Art. 7 EVRM,
mits die uitleg aansluit bij de essentie van het delict en ook overigens redelijkerwijs
voorzienbaar is.
In deze zaak was er sprake van een Brits echtpaar welke na een periode van toenemende
huwelijksproblemen tot de conclusie was gekomen dat echtscheiding de beste oplossing zou
zijn. De vrouw was daarop weer bij haar ouders gaan wonen. Na een paar weken, toen de
, ouders niet thuis waren, is de man de woning binnen gekomen en heeft geprobeerd seksuele
gemeenschap met de vrouw te hebben tegen haar wil. Hij gebruikte hierbij ook geweld. De
rechtsvraag bij het EHRM was uiteindelijk of de veroordeling door de Engelse rechter van de
man voor poging tot verkrachting van zijn vrouw in strijd is met art. 7 EVRM nu noch volgens
het common law, noch volgens een daarop gebaseerde wet verkrachting binnen het huwelijk
strafbaar is.
3. Casuïstische rechtsvinding
context van het geval is belangrijk
Casuïstische rechtsvinding Hard and fast rules
Billijkheid in concreto Rechtseenheid
Streven naar rechtvaardigheid Rechtszekerheid
Verscheidenheid Rechtsgelijkheid
Hermeneutisch: wetenschappelijk Positivistisch
verantwoorde uitleg van teksten
HR Ontvanger/Hamm
Wanneer iemand failliet wordt verklaard, wordt een curator benoemd die met het beheer en de
afwikkeling van de boedel is belast ten behoeve van de schuldeisers. Al hetgeen na de
faillietverklaring aan de failliet wordt betaald, behoort in beginsel tot de onder de schuldeisers te
verdelen boedel. Maar wat nu als iemand per ongeluk en zonder rechtsgrond een betaling aan de
failliet doet: maakt die betaling dan ook deel uit van de failliete bedoel? Of heeft de betaler recht op
restitutie wegens onverschuldigde betaling?
HR: curator dient in zo’n geval mee te werken aan het ongedaan maken van de vergissing.
Sinds dit arrest is er vele malen geprobeerd om de HR hetzelfde oordeel te
ontlokken in vergelijkbare gevallen, maar tevergeefs
Ontvanger/Hamm reikt niet verder dan zichzelf
Echter vanwege de vele kritiek en met het oog op de rechtszekerheid heeft de HR weer een
beweging terug gemaakt in de richting van de hard en fast rules.
IZA-Vrerink
In deze casus ging het om de vraag of, en zo ja hoe, verkeersaansprakelijkheid verder verfijnd
dient te worden afhankelijk van het soort geval. Aanleiding vormde een verkeersongeval
waarbij een 67-jarige vrouw als voetgangster zwaargewond raakte toen zij door een
automobilist werd aangereden. Meer in het bijzonder spitste die vraag zich toe op de
verkeersaansprakelijkheid van de eigenaar van een motorvoertuig.
HR: de minimale aansprakelijkheid van de eigenaar van een motorvoertuig werd gezet op
50%. (alleen in het geval van schuld, in het geval van overmacht geldt deze regel niet)
Dit betekent dat de schade voor ten minste 50% aan het motorvoertuig moet worden
toegekend. Eigenaar is derhalve in ieder geval aansprakelijk voor de helft van de schade van
de fietser of voetganger. Ten aanzien van de andere helft is in beginsel beslissend in hoeverre
de – foute – gedragingen van de eigenaar en de fietser of voetganger tot de schade hebben
geleden.
Van Wijngaarden – Staat
Het ging hier om de terugvordering door de Staat van de saneringskosten van verontreinigde
grond op eigen bedrijfsterrein op grond van de toen geldende Interimwet Bodemsanering. Er
moest duidelijkheid komen over de vraag op welk tijdstip voor ondernemers duidelijk
, behoorde te zijn dat ernstige bodemverontreiniging door ondernemingen veroorzaakt voor
de overheid vermogensnadeel met zich mee zou brengen. Een dergelijke verontreiniging zou
dan immers een onrechtmatige daad jegens de overheid zijn, nu de overheid met de kosten
van de sanering blijft zitten.
HR had eerder in vergelijkbare zaken al overwogen dat bij de beantwoording van die vraag
sterk meespeelden de maatschappelijke opvattingen omtrent de ernst van de
bodemverontreiniging die ertoe hadden geleid dat de overheid zich de zorg voor het milieu
feitelijk aan was gaan trekken. De conclusie was dat het in het midden van de jaren zeventig
van de twintigste eeuw voor ondernemers voldoende duidelijk behoorde te zijn dat de
overheid naar aanleiding van de bodemverontreiniging actie zou ondernemen in de vorm van
bodemsanering.
4. De stelling van het contextualisme
Contextualisme houdt in ieder geval niet in dat het recht het in het algemeen hel goed zou kunnen
stellen zonder regels en beginselen, maar in het algemeen, zonder criteria voor de toedeling van
rechtsgevolgen. Integendeel dergelijke criteria zijn noodzakelijk wil het recht niet vervallen in
willekeur bij de toedeling van rechtsgevolgen.
Het voorkomen van willekeur is niet alleen een normatief vereiste van het
gelijkheidsbeginsel, het is bovendien een eis van consistentie die
samenhangt met elementaire noties van rationaliteit.
Rechtsvindingen aan de hand van ‘hard and fast rules’ kan gerechtvaardigd en aangewezen zijn, met
name op die gebieden waar de rechtseenheid in de zin van uniforme uitkomsten om welke reden
dan ook een belangrijke waarde vormt. Maar hier moet al een eerste voorbehoud worden gemaakt,
namelijk dat de rechter daarmee niet is ontslagen van de verplichting om, alvorens te beslissen, acht
te slagen op de context van het geval.
In uitzonderlijke gevallen kan die context toch aanleiding geven om, ondanks het belang van de
uniforme uitkomsten, de regel in het bijzondere geval niet toe te passen. Een voorbeeld hiervan:
Arrest Mesothelioom
Art. 3:310 lid 2 BW: verjaringstermijn
In dit specifieke geval werd de verjaringstermijn gerelativeerd doordat een beroep op die
termijn in omstandigheden als deze in strijd werd geacht met de redelijkheid en billijkheid.
Het betrof de aansprakelijkheid van een werkgever voor een asbest gerelateerde aandoening
van zijn werknemer. Door de blootstelling aan asbest tijdens het wek had de werknemer een
mesothelioom gekregen, een vorm van buikvlieskanker die na ontdekking binnen een jaar
terminaal is, maar die een incubatieperiode heeft van 30 tot 40 jaar. Vanwege die lange
incubatieperiode deed zich de situatie voor dat op het moment dat de werknemer ontdekte
dat hij deze aandoening had, zijn vorder reeds verjaard was.
Hart Open texture van het recht
Het recht is de consequentie van zowel eigenschappen van de taal als van eigenschappen van de
wereld waarin wij leven.
Recht is in taal geformuleerd en taal is algemeen van karakter: de toepassing van het recht impliceert
de toepassing van algemene begrippen in concrete situaties.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper amyluijten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
