Samenvatting van het vak 'Nier 1' gegeven in de 2e Bachelor Geneeskunde aan de UA. Samenvatting van slides, lesnotities én handboek. (Silverthorn Human Physiology)
Inhoudstafel
1. Fysiologie van de nier.................................................................................................................................. 0
2. Normale histologie van het nefron............................................................................................................. 10
3. Tubulaire reabsorptie, secretie en excretie................................................................................................ 19
4. Nierfunctiemeting Renal Clearance........................................................................................................... 26
5. Zuur-base evenwicht..................................................................................................................................29
6. Zoutbalans en extracellulair volume (ECV)................................................................................................36
7. Waterbalans & behoud van plasma osmolaliteit........................................................................................ 40
8. Kaliumbalans..............................................................................................................................................49
9. Transport in de nier.................................................................................................................................... 53
,1. Fysiologie van de nier
Functies van de nier
1. regulatie extracellulair volume en bloeddruk
2. regulatie osmolariteit
3. behoud van ionenbalans
4. homeostatische regulatie van pH
5. uitscheiding van afvalstoffen
6. aanmaak van hormonen
1. Regulatie extracellulair volume & bloeddruk
factoren die invloed hebben op de mean arterial pressure MAP (= DBP + ⅓ (SBP-BP)) = ⅔ DBP + ⅓ SBP
● bloedvolume, bepaald door …
○ vloeistof intake: drinken, voedsel
○ vloeistof loss
■ passief: zweten, ademhaling, braken
■ gereguleerd door de nieren: urine
● cardiac output, bepaald door …
○ heart rate
○ slagvolume
● weerstand, bepaald door …
○ de diameter van capillairen
● relatieve distributie van bloed tussen arteriële en veneuze vaten, bepaald door …
○ de diameter van de venen
○ bv. sepsis: bloedvaten dilateren en worden meer doorlaatbaar → vocht treedt uit bloedbaan
naar extracellulair = relatief distributie tekort
2. Regulatie van de osmolariteit
osmolariteit = de tonus van in het extracellulaire volume (ECV) opgeloste deeltjes = de totale concentratie
van opgeloste stoffen in een bepaald volume oplosmiddel
● osmolariteit: opgelost in plasma (mOsm/l)
● osmolaliteit: opgelost in water (mOsm/kg)
toniciteit = effectieve osmolaliteit = osmotisch actieve deeltjes in de oplossing per eenheid oplosmiddel
→ bepaald door de hoeveelheid stoffen die niet door het (semi-permeabele) membraan naar het
aangrenzende compartiment kunnen diffunderen
,⇒ osmolariteit wordt constant gehouden door de nieren (+/- 280 mOsM) en wordt voornamelijk bepaald
door de Na+-concentratie en de concentratie glucose en ureum in het plasma
● osmolariteit = 2[Na+] + [glucose] + [ureum]
● effectieve osmolariteit = 2[Na+] + [glucose] = toniciteit
● H2O doet de cel zwellen of krimpen volgens de variatie in IC of EC toniciteit
Toediening van een oplossing aan het extracellulair volume
onveranderde toniciteit gestegen toniciteit
permeabele stof niet-permeabele stof
● gaat uitwisseling aan tussen de ● veroorzaakt herverdeling van het vocht
compartimenten (H2O)
○ osmolariteit stijgt IC én EC ● extracellulair toevoegen → water onttrekken
● draagt niet bij aan de toniciteit en aan ICV
concentratiegradiënt
⇒ hyperosmolariteit met hypertoniciteit
⇒ hyperosmolariteit zonder hypertoniciteit = cellulaire dehydratatie
(isotoon)
3. Behoud van ionenbalans
uitscheiding van ionen in de urine wordt continu bijgestuurd door de nieren in relatie tot de inname en
behoefte om concentraties op peil te houden
● Na+ (voornamelijk buiten de cel) is de belangrijkste elektrolyt betrokken bij de regulatie van het
extracellulair vocht (Na+ is 60% van het volume) en de osmolariteit
● K+ (voornamelijk binnen de cel) en Ca2+ worden ook nauw gereguleerd door de nier
● nier = 2% nierfilters (nefron) + 98% tubuli
4. Homeostase van de pH
pH van plasma wordt constant gehouden tussen 7,38 - 7,42
⇒ nier is lange termijn regulator, longen zijn korte termijn regulator (hypo- of hyperventileren)
Zuurbase verstoring
acidose: verhoogde H+ door bv. keto-acidosis, lactic acidosis, sepsis …
1. nier: secretie van H+ en vorming van HCO3-
2. longen: HCO3- + overtollig H+ → H2CO3 → CO2 + H2O → hyperventilatie → lagere PCO2
● HCO3- bindt met overtollige H+, met vorming van carbonzuur dat door de longen wordt
uitgeademd als CO2 en H2O
3. andere: buffers H+ absorberen
5. Uitscheiden van afvalstoffen
de nieren elimineren de metabole afbraakproducten en lichaamsvreemde stoffen via de urine
● ureum, creatinine, urinezuur
● urobilinogeen
● geneesmiddelen (gestoorde nierfunctie: medicatie heeft sterkere effecten → medicatie aanpassen)
● endogene hormonene (bv. insuline)
● stoffen zoals sacharine, benzoaat …
6. Productie van hormonen
erythropoëtine (EPO) ● stimulatie aanmaak van RBC in beenmerg
● hematocriet (bloedvolume) in stand houden
renine ● initieert renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS)
● betrokken bij regulatie van zoutbalans en bloeddruk (vochthomeostase)
● verschillende eindproducten
○ aldosteron: verhoogde Na+ retentie → vochtretentie
○ ADH secretie: vochtretentie
○ dorst stimulatie: verhoogde vochtintake
1α-hydroxylase ● enzym dat 25-OH vitamine D omzet in 1, 25-OH vitamine D (actief)
● actief vitamine D: hormoon dat Ca2+ balans reguleert
○ korte termijn Ca2+-regulatie: PTH (bijschildklieren)
○ lange termijn Ca2+-regulatie: actief vitamine D
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper katovandenbroucke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.