De liberalen
De liberale partij: Doctrinairen vs.
progressisten
Belgische revolutie : resultaat samenwerking liberalen en katholieken (Unionisme)
1839 - Verdrag 24 Artikelen: politieke meningsverschillen tussen liberalen en katholieken
terug aan oppervlakte
1846: l’alliance roept eerste Congres liberalen samen
- verschillende meningen over partijprogramma
o doctrinairen ( economische macht ) : tegen elke vorm van sociale verandering
o progressisten : afschaffing van de gedifferentieerde cijns en de organisatie van
het lekenonderwijs, invoering van inkomstenbelasting, afschaffing van de
werkboekjes, reglementering van de vrouwen- en kinderarbeid en organisatie
van syndicale vrijheden
- consensus over minimaal programma
- toch werd afstand tussen doctrinairen/gematigden en progressisten/radicalen groter ->
komen jarenlang samen in gescheiden congressen
1900: verzoening tussen beide strekkingen -> doctrinairen aanvaarden het programma van
de progressisten ( afschaffing meervoudig stemrecht en invoering leerplicht )
Tot 1961 geen echte partijorganisatie
Electoraal : na invoering AES (1919): liberalen op derde plaats in partijhiërarchie
Na tweede wereldoorlog
Liberalen kwamen ontredderd uit de oorlog
Overlijden aantal belangrijke figuren
Studiecentrum Hervorming van de Staat
- onder voorzitterschap van Maurice Lippens
- pleit voor een versterking van de koninklijke macht
koningskwestie
Politiek van l’effacement: de koning werd gevraagd om zich over het behoud van de
monarchie en de nationale eenheid te bekommeren ( desnoods zijn eigen aspiraties opgeven )
,Nieuw spanningsveld: de schoolstrijd (1950-
1958)
1950
- verkiezingen volledig in het teken van de koningskwestie -> liberalen afgestraft
vanwege lauwe houding in de oppositie tegen Leopold III
- CVP / PSC absolute meerderheid
- Harmel ( PSC ) minister van onderwijs
o Wetsontwerpen die subsidiëring voor het vrij onderwijs voorzagen
o Oprichting van gemengde commissies : inspraak in het opstellen van
leerprogramma’s, oprichting rijksscholen en erkenning vrije scholen
o Antiklerikaal front van liberalen en socialisten vinden het onaanvaardbaar dat
het vrij onderwijs via de gemengde commissies inspraak in het rijksonderwijs
krijgt
1954
- regering-Van Acker
- Collard ( BSP ) minister van onderwijs
- Gemeenschappelijk antiklerikaal programma : beperking in subsidies aan katholieke
scholen, ontslag van een honderdtal niet vast benoemde leerkrachten, met een
diploma uit het vrij onderwijs, uit het officieel onderwijs
1958: Schoolpact → levensbeschouwelijke pacificatie ( in het schoolpact erkenden de
ondertekenaars de vrije keuze van het gezinshoofd en de noodzaak aan die keuze te kunnen
voldoen )
Hierna sociaal-economische én communautaire problemen meer op de voorgrond: het
schoolpact vormde het eindpunt van de klassieke BL tussen klerikalisme en antiklerikalisme
Noodzaak tot heroriëntering
1958: voorzitter Roger Motz neemt initiatief tot partijhervorming
- Hervorming van de partijstructuren
- Partij nauwer laten samenwerken met de liberale studiecentra
- Ideologische heropbloei van de partij -> ideologisch congres in 1959
- Accent verschuift van levensbeschouwelijk … naar sociaal-economisch en
communautair
1961: oprichting PVV / PLP
- Voorzitter Omer Vanaudenhove
o behoud van nationale eenheid
o steun van conservatieve elementen die het federalisme met Renardisme en zijn
uitlopers bleven beschouwen
o blind voor communautaire tegenstelling en bestrijding binnen eigen partij
- belangrijke veranderingen inzake partijorganisatie
o macht van autonome associaties en regionale federaties werd afgebouwd ten
voordele van het nationaal bestuurscomité
, o partijdiscipline en er konden tuchtstemmen aan de parlementsleden worden
opgelegd
- uitbreiding van de partij wordt actief voortgezet tot 1965: een aantal
middenstandsbewegingen werden overgehaald om naar de liberale partij over te
stappen
- 1965 grote electorale overwinning
Contestatie tegen Vanaudenhove
Einde jaren 1960
- splitsing Leuvense universiteit op agenda
- maatschappelijke transformaties: vrijere en progressievere SL
Communautaire spanningen in partij
o 1966 ‘compromis van Luik’ -> Voerstreek terug naar Luik, taalmutatieklassen in
Brussel opnieuw organiseren en mogelijkheid vrijhouden dat enkele gemeenten
rond Brussel eventueel in het tweetalige gebied op te nemen
o reactie: radicalere koers van LVV en Willemsfonds
De splitsing van de liberale partij en de
oprichting van de PVV
Eerste fase: uit elkaar vallen Brusselse Federatie
- Katalysator van de opsplitsing van de partij
- Moeilijkheden ontstonden naar aanleiding van het bepalen van de politieke lijn om de
belangen van Brussel optimaal te verdedigen
- druk van FDF
Tweede fase: breuk van de Brusselse liberalen met de nationale partijleiding
- ontstond naar aanleiding van de medewerking van de nationale partij aan de
grondwetsherziening die door regering Eyskens-Merlot/Cools werd opgestart
- die medewerking was noodzakelijk: regering beschikte niet over de vereiste 2/3 e
meerderheid
- partijcongres 1970: twee taalgroepen hebben tegengestelde mening over statuut
Brussel
- stemming in de Senaat over regeringsvoorstel tot beperking van Brussel tot de 19
gemeenten : Vlaamse liberalen stemmen voor en Franstalige liberalen stemmen tegen
- de radicale Brusselse liberalen beslissen hun samenwerking met de nationale partij op
te zeggen en een eigen PLP de la Région bruxelloise op te richten ( in 1971 kartel met
FDF bij agglomeratieraadsverkiezingen )
Derde fase: opsplitsing in twee afzonderlijke taalgroepen
- de Vlaamse en Waalse liberalen besloten, nat het opstappen van de Brusselse
liberalen, om in de toekomst afzonderlijk te beraadslagen
- 1971: herstructureringsvergadering van de Vlaamse vleugel van de PVV wordt
opgericht en een voorlopig bureau onder leiding van De Clercq werd verkozen
, - Een maand later volgt de Waalse PLP dit voorbeeld
- Een jaar later werden beide partij officieel opgericht
27 juni 1971 : oprichting van PVV met Willy De Clercq als voorlopige voorzitter
Van plp naar mr
PLPW ( Parti de la Liberté et du progrès Wallon ) (1972): beklemtonen van de Waalse regionale
belangen
PRLW ( Parti des Réformes et de la Liberté de Wallonie ) (1977): toenadering tot
Rassemblement Wallon
PRL ( Parti Reformateur Libéral ) (1979)
- hereniging met Brusselse federatie
- o.a. voorzitter Jean Gol
PRL / FDF / MCC ( mouvement des citoyens pour le changement ) (1999)
- Federatie van 3 partijen
- voorzitter PRL: Daniël Ducarme
- voorzitter federatie: Louis Michel
MR ( mouvement reformateur )(2002): aansluiting PFF (liberalen uit Duitstalig gebied)
Federale verkiezingen 2003
- goede score MR
- lid paarse regering Verhofstadt II
- Antoine Duquesne nieuwe voorzitter
Regionale verkiezingen 2004
- PS wipt MR uit regionale regeringen
- Didier Reynders nieuwe voorzitter
Gemeente- en provincieraadverkiezingen 2006: geleidelijke machtsverschuiving ten voordele
van Waalse liberalen en ten nadele van socialisten ( ter gevolge van schandalen bij de
Franstalige socialisten )
Federale verkiezingen 2007
- MR grootste partij in Waals landsgedeelte
- mislukte formatieopdracht Didier Reynders
- in Brussel: kartelpartner FDF o.l.v. Olivier Mangain
- moeilijke regeringsvorming
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoedesodt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.