Samenvatting
samenvatting sociologie (HO3)
- Vak
- Sociologie
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting van 12 pagina's voor het vak Sociologie aan de KU Leuven
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
Voorbeeld 2 van de 12 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 3: Het hedendaagse samenleven3.1 De gedifferentieerde maatschappij:
Hier behandelen we sociale-tijdsdiagnosevraag: ‘in welke samenleving leven we vandaag?’
→ Hoe is maatschappij gestructureerd of net niét gestructureerd?
→ Hoe geven deze gevonden kenmerken levenstrajecten en -kansen vorm?
∆ Ook altijd in wisselwerking met de 2 andere basisvragen
Sociologische tijdsdiagnose: we maken röntgenfoto van maatschappij en gaan a.d.h.v. gegevens en
theoretische concepten op zoek naar structuurkenmerken van de maatschappij.
Structuurkenmerk = essentiële en duurzame eigenschap van sociaal verband die licht werpt op haar
globaal functioneren en haar geordende karakter.
Voorbeeld voor moderne westerse samenleving: een hoge graad van arbeidsdeling.
Structuurkenmerk van onze samenleving:
Taakdifferentiatie/arbeidsdeling: binnen bepaald sociaal verband (vb. ziekenhuis) worden enorm veel
verschillende taken uitgeoefend.
- Het een kan niet functioneren zonder het ander gegeneraliseerde afhankelijkheid.
- Arbeidsdeling is voorbeeld van sociale differentiatie: bestaan van verschillen tussen sociale
eenheden, gedefinieerd a.d.h.v. eenduidig principe.
Vormen van sociale differentiatie:
- Verticale sociale differentiatie: opdeling van samenleving in ongelijk gerangschikte lagen
(vb. klassendifferentiatie, etnische en geslachtsdifferentiatie; is meteen ook structuurkenmerk van
onze maatschappij)
- Horizontale sociale differentiatie: opdeling van maatschappij in gelijke sociale eenheden
(vb. economie, politiek, onderwijs, …)
∆ Binnen iedere samenleving duurzame arrangementen voor voortbrengen van kennis, besturen van
land, economisch leefbaar houden, …
∆ Kwesties binnen maatschappij die relatief vaste oplossing dienen te krijgen.
∆ Maatschappelijke functies: algemene opgaven waarvoor iedere samenleving zich gesteld ziet.
→ Multifunctionele eenheden in plekken met lage arbeidsdeling (vb. sjamaan van een stam
neemt alle hoofdfuncties op zich, van economie tot recht)
→ In onze landen als gevolg van hoge arbeidsdeling
Functionele differentiatie: uiteenvallen van de samenleving in zelfstandige sociale eenheden
die zich toeleggen op vervullen van telkens één maatschappelijke functie.
Functionele differentiatie in onze samenleving:
Betrokken eenheden binnen functionele differentiatie: economie, politiek, wetenschap, recht, onderwijs,
massamedia, gezondheidszorg, …
Functiesystemen (functionele dubdomeinen, deeldomeinen).
- Uiteenlopende sociale posities en rollen bij ieder functioneel deeldomein.
(Zoals bij leraar en student)
- Men verandert dagelijks meermaals van functiesysteem. (Vb. student - consument - lezer)
- Functiesystemen ieder uniek in het toeleggen op één maatschappelijke opgave.
- Staan niet hiërarchisch gerangschikt; staan naast elkaar evenwaardig
→ Alle functiesystemen zijn van elkaar afhankelijk.
→ Gezondheidszorg afhankelijk van subsidies, economie afhankelijk van kwaliteit onderwijs,
… gegeneraliseerde afhankelijkheid, wederzijdse koppeling tussen functiesystemen.
, - Algemene conclusie van functioneel gedifferentieerde samenleving: alle functiesystemen zijn
principieel nodig en dus ook evenwaardig
Terugkoppeling naar onze samenleving:
Structuurkenmerken van onze samenleving: taakdifferentiatie, klassendifferentiatie, functionele
differentiatie, etnische en geslachtsdifferentiatie.
Hiertussen lopen meerdere dwarsverbindingen:
- Verband taak- en klassendifferentiatie (taak => beroep in functie van opleiding etc. => loon)
- Ieder beroep (taakdifferentiatie) valt binnen bepaald functiesysteem (vb. leerkracht -onderwijs)
→ Binnen ieder functiesysteem geeft algemene taak aanleiding tot verdere interne
taakdifferentiatie.
→ Algemene maatschappelijke opgave/functie wordt via interne taakdifferentiatie waargemaakt
uiteenlopende beroepsposities, bevoegdheden, lonen, …
- Sterke taakdifferentiatie tussen georganiseerde sociale verbanden (bedrijf, universiteit, …); niet
enkel lesgeven aan universiteit, maar ook onderzoek doen etc.
→ Functionele differentiatie binnen eenzelfde georganiseerd verband.
Besluit: beroepen en organisaties zijn doorgaans verbonden met één globale maatschappelijke opgave, en
kunnen in één (of soms meerdere) functiesystemen gesitueerd worden.
3.2 De moderniteit van de sociologie:
Sociologische tijdsdiagnose enerzijds gericht op observeren en conceptueel definiëren van
structuurkenmerken; men specialiseert zich vaak in onderzoek naar 1 basiseigenschap (vb.
klassendifferentiatie, etnische en geslachtsstratificatie, …)
Anderzijds gericht op detecteren en analyseren van structurele maatschappelijke veranderingen:
- Structurele maatschappelijke verandering: duurzame ontwikkeling die gevolgen heeft voor globaal
functioneren van algemene ordening binnen sociaal verband als samenleving.
- Voorspellingen doen over toekomst van maatschappij is heel moeilijk en riskant.
- Veel aandacht voor gevolgen van de beschreven veranderingen op ordening van samenleven.
Eerste academische sociologen maakten ook gebruik van deze analyses
- Franse revolutie en technologische revolutie industriekapitalisme in W-Europa nieuwe vorm
van sociale stratificatie (arbeider-kapitalist) blijvende verdeeldheid bekeken als potentiële bron
voor maatschappelijke wanorde.
- Veel diagnoses geformuleerd aan de hand van tweedeling: structuurkenmerken van de
voormoderne maatschappij afgezet tegenover die van moderne maatschappij.
Ferdinand Tönnies (1855 – 1936) Een v.d. stamvaders Duitse sociologie.
- Boek Gemeinschaft und Gesellschaft: onderscheid tussen gemeenschap en samenleving.
- Gemeinschaft, gemeenschap: sociaal verband waarbinnen grote onderlinge
saamhorigheid/solidariteit bestaat op grond van sterke wederzijdse affectieve betrokkenheid
hecht geïntegreerd, solide sociale normen waar quasi iedereen zich spontaan aan houdt:
∆ Bloedgemeenschap (gebaseerd op verwantschap)
∆ Plaatsgemeenschap (gebaseerd op nabuurschap)
∆ Geestesgemeenschap (gebaseerd op vriendschap)
→ Niet-reflexieve, affectieve verbondenheid die sociale verkeer binnen traditionele
gemeenschap kenmerkt.
- Gesellschaft, maatschappij: sociaal verband met berekend individualisme waarbij mensen uit
eigenbelang ruilverhoudingen met anderen aangaan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shirintorobche. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73243 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen