Samenvatting

Samenvatting Biologie vakinhoud II.2: Gedragsbiologie

0 keer verkocht

Instelling
Plantijn Hogeschool Van De Provincie Antwerpen (AP)

Samenvatting biologie vakinhoud II.2: Gedragsbiologie

[Meer zien]

Voorbeeld 2 van de 14 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 10 september 2024
Aantal pagina's 14
Geschreven in 2021/2022
Type Samenvatting

biologie
vakinhoud ii2
gedragsbiologie
de mens in interactie met zijn omgeving

€8,49

Ook beschikbaar in voordeelbundel v.a. €20,49

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Ook beschikbaar in voordeelbundel (1)

Biologie vakinhoud II.2: De mens in interactie met zijn omgeving

€ 32,96 € 20,49 4 items

1. Samenvatting - Biologie vakinhoud ii.2: gedragsbiologie
2. Samenvatting - Biologie vakinhoud ii.2: hormonale regulatie
3. Samenvatting - Biologie vakinhoud ii.2: zenuwstelsel en beweging
4. Samenvatting - Biologie vakinhoud ii.2: zintuigen
Meer zien

Biologie vakinhoud II.2: Gedragsbiologie
- Studie van gedrag van dieren = ethologie of gedragsbiologie
 Oudste vorm van biologische kennisvergaring
 Sinds jaren 50 als zelfstandig studievak ontwikkeld  daarvoor al baanbrekend onderzoek

- Burrhus Skinner (1904-1990) onderzocht in jaren 20 + 30 leergedrag bij ratten
 Conclusie: dier in principe alles kan leren
 'Skinnerbox'  ratten leerden hefboompje over te halen om stukje voedsel te bemachtigen
 Heersende opvatting = behaviorisme  dier geboren wordt als 'onbeschreven blad'

- Later: andere denkrichting  overheersen van de instincten, soms uiterst ingewikkeld
 Oostenrijker Karl von Frisch bestudeerde 20 jaar communicatie van bijen
 Konrad Lorenz observeerde o.a. ganzen + beschreef vormen van aangeboren gedrag en
leerprocessen bij jonge dieren

- 1 van belangrijkste grondleggers van moderne ethologie = Nederlandse bioloog Nico Tinbergen
 Bestudeerde dieren in hun natuurlijke omgeving, in Nederland + Engeland

- Rond 1950 = discussies over vraag of gedrag aangeboren (nature) of aangeleerd (nurture) is
 Ethologen hamerden op erfelijke aspecten + psychologen verdedigden rol van leerprocessen
 Gedrag = fenotypisch verschijnsel dat zich ontwikkelt door wisselwerking tussen erfelijke
aanleg + milieu

- Belangrijkste gedragsonderzoekers nu houden zich bezig met sociobiologie of gedragsecologie
 Beide richtingen leggen nadruk op evolutie van gedrag

1. Wat is gedrag?
- Gedrag = 'alles wat een dier doet'  er is altijd gedrag, ook als dier niet actief is

- Vraag naar het waarom kan uitgesplitst worden in 3 hoofdvragen:
1) Waardoor wordt het gedrag veroorzaakt?  Subvragen:
o Is het overgeërfd?
 Gedrag kan erfelijk bepaald zijn of aangeleerd  heel vaak beide
 Veel dieren kunnen aangeboren gedrag aanpassen aan omstandigheden

o Door welke prikkels wordt het gedrag opgewekt? Door inwendige prikkels als honger, of
uitwendige prikkels, zoals het waarnemen van een prooi of een mogelijke partner?

o Door welke processen in het zenuwstelsel komt het gedrag tot stand?
o Wat is de rol van hormonen?

2) Wat is het doel van dit gedrag?  Subvraag:
 Op welke manier helpt het gedrag het dier te overleven of voor nakomelingen te zorgen?

3) Hoe en waarom is gedrag ontstaan?  Subvragen:
o Hoe en waarom is dit gedrag ontstaan in de evolutie?
o Hoe is het verder ontwikkeld?

, A) Motivatie en fitness
- Gedrag komt tot stand doordat organen werken, nadat deze door CZ ertoe zijn aangezet
 CZ bestuurt organen na ontvangen van prikkels uit uitwendige omgeving of eigen lichaam
 Meestal moeten beide type prikkels aanwezig zijn
 Inwendige toestand bepaalt meestal motivatie voor bepaald gedrag

- Functies van gedrag  liggen aan basis van elk gedrag:
o Eigen overlevingskansen vergroten
o Voor nakomelingschap zorgen + kans op nakomelingen vergroten
o Nakomelingen verzorgen of beschermen

- Vb. vogel besteedt veel tijd aan het poetsen van verenkleed. Alleen met perfect onderhouden
veren kan hij goed vliegen. Veelvuldige poetsen vergroot dus zijn levenskansen

- Moderne gedragsonderzoek legt sterk nadruk op functie van gedrag t.b.v. fitness van dier
 Fitness = mate waarin dier zijn genen kan doorgeven aan nageslacht

- Bv. volwassen vogels die niet zélf proberen territorium te veroveren + nest te bouwen.
Eerstvolgende jaren helpen ze ouders. Na veel ervaring, gaan ze zichzelf voortplanten
 Grotere fitness  meer directe (eigen kroost) + indirecte (broertjes en zusjes) nakomelingen

B) Gedragsonderzoek
1) Het ethogram
- Om gedrag te analyseren is nodig verschillende gedragselementen afzonderlijk te noteren
 Door voor ieder gedragselement code vast te stellen  snel + effectief gedrag beschrijven

- Ethogram = gecodeerde beschrijving van gedrag van dier in bepaalde situatie
 Kunnen veel informatie opleveren, bv. gedrag van verschillende onderling verwante soorten
 Daardoor is ook mogelijk om evolutie van gedrag te onderzoeken

2) Observeren
- Deel van ethologisch onderzoek bestaat uit natuurlijke gedrag observeren + beschrijven
 Eerder vooral onderzoek naar dieren in gevangenschap  erg eenzijdig beeld ontstond

- Onderzoekers als Jane Goodall  chimpansees onderzochten
 Jaren lang in oerwoud te verblijven + naar hun natuurlijke gedrag te kijken
 Gecompliceerd sociaal systeem + niet alleen vruchteneters, maar soms jagen + oorlogen
 Werktuigen te gebruiken

3) Experimenten
- Experimenten kunnen ook bestaan uit draaien van bandje met kreten van soortgenoot + kijken
hoe dier reageert
 Mussen kennen elkaars stem goed

C) Gedragssystemen
- Gedragssystemen = reeksen van handelingen die met elkaar samenhangen + die hetzelfde doel
dienen

- Vogel langdurig zingt
 Voortplantingsgedrag: mannelijke vogel lokt hiermee wijfje
 Territoriumgedrag: andere mannetjes weten dat ze beter uit de buurt kunnen blijven
 Vluchtgedrag: zag roofdier
- Conflictsituaties = meerdere gedragssystemen kunnen tegelijk worden opgewekt

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.