De vorming van eicellen of de oögenese = een proces dat bij
de vrouw voor de geboorte begint, tijdens de pubertijd wordt
versneld en tijdens de menopauze eindigt (men, maand en
pausis, beëindigen). Vanaf de pubertijd tot aan de menopauze
worden elke maand als deel van de ovariële cyclus eicellen
gevormd in de ovaria. De processen van de eicelvorming zijn in
het plaatje samengevat. Vrouwelijke primordiale kiemcellen,
oögonia, voltooien hun mitotische deling voor de geboorte.
Tussen de derde en zevende maand ontwikkeling van de
foetus beginnen de dochtercellen (primaire oögten) meiose te
ondergaan. Hoewel de meiose van de celkern in het ovarium
op dezelfde wijze verloopt als in de testis, zijn er 2 belangrijke
verschillen tussen deze processen:
1. Het cytoplasma van de primaire oöcyt wordt tijdens
de meiotische delingen niet gelijkmatig verdeeld. Bij
de oögenese wordt slechts 1 secundaire oöcyt
gevormd die het grootste deel van het cytoplasma
bevat en maximaal 3 kleine, niet-functionele
poollichaampjes die later uiteenvallen.
2. Het ovarium geeft een secundaire oöcyt af in plaats
van een rijpe voortplantingscel. De secundaire oöcyt is
blijven steken in de metafase van de meiose II. De
tweede meiotische deling wordt pas na de
bevruchting voltooid.
Ontwikkeling follikels
Follikels zijn gespecialiseerde structuren in het ovarium waar
groei van de oöcyt en meiose I of oögenese plaatsvinden. In het buitenste gedeelte van elk van beide
ovaria bevinden zich groepen primaire oöcyten die elk door een laag follikelcellen zin omgeven. Deze
structuur wordt een primordiaal ovariumfollikel genoemd (figuur 19-10a®). Vanaf de puberteit worden
primordiale ovariumfollikels voortdurend geactiveerd om zich te gaan ontwikkelen, net als andere follikels
die al met hun ontwikkeling waren begonnen. Het activerende mechanisme is niet bekend, hoewel hier
mogelijk plaatselijke hormonen of groeihormonen vanuit het ovarium bij betrokken zijn. Het geactiveerde
primordiale ovariumfollikel komt uiteindelijk tot rijping en wordt in de vorm van een secundaire oöcyt
afgegeven of gaat te gronde (atresie). De voorbereidende stappen bij de ontwikkeling van een follikel zin
verschillend van duur. Het kan ongeveer een jaar duren voordat ze zijn voltooid. De ontwikkeling van
follikels begint met de ontwikkeling van primordiale ovariumfollikels tot primaire ovariumfollikels (stap 2
in figuur 19-10®). De follikelcellen worden groter, delen zich en vormen verschillende cellagen rond de
groeiende primaire oöcyt. Ze beginnen geslachtshormonen (oestrogenen) te produceren. Microvilli van de
omringende follikelcellen raken vervlochten met microvilli aan het oppervlak van de oöcyt. Dit gebied
wordt de zona pellucida genoemd. De microvilli vergroten het oppervlak dat beschikbaar is voor het
transport van stoffen vanuit de follikelcellen naar de groeiende oöcyt. Hoewel veel primordiale follikels
zich tot primaire follikels ontwikkelen, rijpen slechts enkele van de primaire follikels verder. Dit proces lijkt
onder invloed te staan van een groeifactor die door de oöcyt wordt gevormd. De transformatie begint als
de wand van de follikel dikker wordt. In dit stadium wordt het complex een secundair ovariumfollikel
genoemd (stap 2 in figuur 19-10®). Tijdens de volgende twee tot drie maanden blijft de follikelwand
groeien en de dieper gelegen follikelcellen beginnen follikelvloeistof af te geven. Deze vloeistof hoopt zich
op tussen de binnenste en de buitenste laag van het follikel. Het secundaire follikel als geheel is tweemaal
, zo groot geworden en wordt nu een tertiair ovariumfollikel genoemd. Tertiaire ovariumfollikels, ook wel
vasculaire follikels genoemd, blijven doorgroeien en de hoeveelheid follikelvloeistof blijft toenemen.
- Beschrijf de ontwikkeling van een primordiale follikel tot en met de afsterving van het gele lichaam.
De oorspronkelijke follikel wordt bij vrouwen in het foetale leven geproduceerd. Het begint rond de
e
4 week van de zwangerschap. Een kiemcel migreert vanuit de endoderm van de yolk sac/dooierzak
naar de gonadal ridge. Hier ontwikkelen ze zich tot oogonia, onrijpe kiemcellen die vermenigvuldigen
m.b.v. mitose.
Bij de 8e week van de zwangerschap zijn er ongeveer 300.000 oogonia aanwezig in elke eierstok.
Rond deze tijd beginnen sommige oogonia met de profase van meiose1 en groeien uit tot primaire
eicellen. Vanuit dit punt verder wordt het aantal kiemcellen bepaald door drie lopende reacties:
mitose, meiose en apoptose (zelfmoord van cel).
Bij de 20e week zijn alle mitotische celdelingen voltooid en de totale hoeveelheid kiemcellen is
ongeveer 6-7 miljoen. Alle oogonia die nog niet zijn begonnen met de profase van meiose1 bij de 28 e
tot 30e week van de zwangerschap gaan dood door apoptose. De eicellen blijven in de diplotene fase
van profase1, dit heet het dictyotene staat. De eicellen blijven in dit stadium totdat de eerste
ovulatie plaatsvindt, dus na jaren, wanneer meiose wordt hervat en de eerste polar body eruit komt.
De tweede meiose celdeling gebeurt bij syngamie, in dit stadium is de haploide eicel rijp en
compleet.
e
Na de 30 week van zwangerschap en in het verdere leven van een vrouw worden er geen eicellen
meer geproduceerd. Tijdens de zwangerschap ongeveer 30 e week zijn er 7 miljoen eicellen, maar dit
aantal daalt snel. Er blijven bij de geboorte ongeveer 1 miljoen eicellen over en tot de puberteit
begint heeft een vrouw ongeveer 300.000 eicellen over. En alleen 400- 500 eicellen ovuleren tussen
de puberteit en menopauze. En bij de menopauze zijn er geen eicellen meer over. Folliculogenesis: 1)
vergroting en rijping van de eicel, 2) differentiatie en woekering van de granulosa en theca cellen, en
3) vorming en accumulatie van een vloeistof.
Primaire follikels: de eerste stap in folliculogenesis is actief worden van de slapende stand. De follikel
wordt groter in vorm. De pregranulosa cellen vormen zich tot granulosa cellen.
Secundaire follikels: verdere woekering van granulosa cellen en detheca cel begint voor te komen.
De eicel wordt steeds groter. Ook wordt bloedaanvoer haarvaten gevormd aangrenzend aan het
basement membraan. Ook worden er gap junctions gevormd tussen de eicel en de granulosa cellen.
Deze dienen voor voedingtransport en informatie. De granulosa cellen zijn vergelijkbaar met de
sertoli cellen in de man, omdat ze allebei de gamete voeden en als barriere dienen tussen de eicel en
het bloed.
Tertiaire Na ovulatie veranderen de theca en granulosa cellen van de follikel in de theca-lutein en
granulosa-lutein cellen van het gele lichaam. Na de eisprong smelten de theca en granulosa cellen
samen en onder invloed van LH ondergaan ze een fenotypische transformatie en vormen zo het gele
lichaam. Het gele lichaam bestaat uit granulosa-lutein en theca-lutein cellen. Het belangrijkste
product van het gele lichaam is progesteron. In het begin van de luteale fase heeft het gele lichaam
een negatieve feedback op de hypothalamus en hypofyse, door progesteron en oestrogeen
productie. Zo wordt de gonadotropin secretie geremd en hierdoor ook folliculogenesis. Als
zwangerschap niet is bereikt, gaat het gele lichaam achteruit (11 dagen na ovulatie).
e
1 mechanisme: Dit gaat d.m.v. luteolyse, opname van de ondersteuning. Dit resulteert in de
e
ondergang van het gele lichaam. 2 mechanisme: locale factoren zoals, prostaglandine (F2a) dat door
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper levischolten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,76. Je zit daarna nergens aan vast.