100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting - Religie, zingeving en levensbeschouwing (A09C5A) €9,49
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  4.  
  5. Rechten
  6.  
  7. Religie, zingeving en levensbeschouwing (A09C5A)

Samenvatting

Samenvatting - Religie, zingeving en levensbeschouwing (A09C5A)

2 beoordelingen
 7 keer verkocht

Deze samenvatting is een combinatie van uitvoerige maar relevante lesnotities (van elke les) en de slides, dus ze is praktisch volledig. Zelf heb ik 16/20 gehaald met deze samenvatting, ondanks het feit dat ik maar 2 dagen had voor het examen.

Voorbeeld 8 van de 53  pagina's

Document informatie

  • 19 september 2024
  • 53
  • 2023/2024
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (11)

2  beoordelingen

review-writer-avatar

Door: michabijvank • 2 maanden geleden

review-writer-avatar

Door: oliviarombouts • 1 maand geleden

Verkoper

avatar-seller
emmacogneau

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud

SAMENVATTING RELIGIE
Inhoudsopgave

DEEL 1: WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN DE “ZINGEVENDE INTERESSE”...........................................4

1. ZINGEVING.....................................................................................................................................4
1.1. LEEFWERELD, WETENSCHAP EN REDELIJKHEID.............................................................................................4
1.2. DE ‘ZINGEVENDE’, ‘COGNITIEVE’ EN ‘MANIPULATIEVE’ INTERESSES VAN DE MENS..............................................4
1.2.1. Zingevend en cognitief..................................................................................................................5
1.2.2. Zingevend en manipulatief...........................................................................................................7
2. CONCLUSIE: ZINGEVING EN DE ANDERE INTERESSES..................................................................................9

DEEL 2: RELIGIE, ZINGEVING EN WETENSCHAP................................................................................10

1. RELIGIE EN WETENSCHAP: HISTORISCH.................................................................................................10
1.1. HET OUDE EN MIDDELEEUWSE WESTEN..................................................................................................11
1.2. VANAF DE 16E/17E EEUW....................................................................................................................11
1.3. DE LANGE 19E EEUW...........................................................................................................................12
1.4. DE (ON)MOGELIJKHEID VAN CONFLICT....................................................................................................13
2. WAT IS RELIGIE?............................................................................................................................13
2.1. RELIGIE EN ZINGEVING.........................................................................................................................14
2.1.1. Religie en de cognitieve interesse..............................................................................................14
2.1.2. Religie en de manipulatieve interesse........................................................................................15
2.1.3. Wetenschap en de zingevende interesse...................................................................................16

DEEL 3: RELIGIE, SECULARISATIE EN REDELIJKHEID..........................................................................18

1. HERHALING VORIGE DELEN...............................................................................................................18
2. MYTHES.......................................................................................................................................18
3. RELIGIE EN SECULARISATIE................................................................................................................18
3.1. WAT IS SECULARISATIE?.......................................................................................................................18
3.2. SECULARISATIETHESE...........................................................................................................................19
De ‘terugkeer’ van religie.....................................................................................................................19
3.3. COMPLICATIES IN HET WESTEN..............................................................................................................20
Institutionele en diffuse religie.............................................................................................................20
3.4. DE SECULARISATIETHESE REVISITED........................................................................................................20
4. RELIGIE EN REDELIJKHEID..................................................................................................................21
4.1. JAMES’ ARGUMENT.............................................................................................................................22
4.1.1. Stap 1: Descriptieve stap............................................................................................................23
4.1.2. Stap 2: Normatieve stap.............................................................................................................23
4.2. WETENSCHAP EN GENUINE OPTIONS......................................................................................................24
4.3. GENUINE OPTIONS IN DE LEEFWERELD....................................................................................................24
4.4. RELIGIE ALS GENUINE OPTION...............................................................................................................25

1

,DEEL 4: WOEDE EN STRAF................................................................................................................26

1. INLEIDING.....................................................................................................................................26
2. DEFINITIES VAN WOEDE...................................................................................................................26
2.1. WOEDE EN STRAF IN ANTIEK ATHENE.....................................................................................................26
2.2. ARISTOTELES’ DEFINITIE VAN WOEDE......................................................................................................27
Elementen van Aristoteles’ definitie.....................................................................................................27
2.3. REDE EN EMOTIE IN DE WOEDE.............................................................................................................29
2.4. DE DYNAMIEK VAN DE WOEDE..............................................................................................................29
2.5. WOEDE EN HAAT................................................................................................................................30
3. EMOTIE EN MISDAAD......................................................................................................................30
4. DE WAARDE VAN WOEDE IN DE FILOSOFIE............................................................................................31
4.1. MARTHA NUSSBAUM..........................................................................................................................32
4.2. KRITIEK OP NUSSBAUM.......................................................................................................................33
5. TOT SLOT.....................................................................................................................................34

DEEL 5: DE GODDELIJKE EN DE MENSELIJKE WET.............................................................................35

1. THEMA ‘DE GODDELIJKE WET’...........................................................................................................35
2. STRUCTUUR..................................................................................................................................35
3. DE WET IN DE HEBREEUWSE BIJBEL.....................................................................................................35
3.1. GENESIS 17,9-11: BESNIJDENIS............................................................................................................36
3.2. EXODUS 20,1-17 (FRAGMENTEN): DE “TIEN GEBODEN”............................................................................36
3.3. BESLUIT............................................................................................................................................36
4. HET NIEUWE TESTAMENT................................................................................................................37
4.1. JEZUS...............................................................................................................................................37
4.2. PAULUS............................................................................................................................................38
4.3. BESLUIT............................................................................................................................................39
5. DE SYNTHESE VAN THOMAS VAN AQUINO...........................................................................................39
5.1. DE VIERDELING VAN DE WET.................................................................................................................39
5.2. BESLUIT............................................................................................................................................40
6. WAS HET PRE-MODERNE CHRISTELIJKE EUROPA TOCH GEEN “THEOCRATIE”?................................................41
6.1. DE MODERNE TIJD..............................................................................................................................42
6.2. KAN DE MODERNE TIJD NOG IETS LEREN VAN HET CHRISTENDOM?...............................................................42

DEEL 6: EUTHANASIE: ZINGEVING, LEVENSBESCHOUWING, RECHT EN POLITIEK.............................45

1. POLITIEK......................................................................................................................................45
1.1. 1 VISIE.............................................................................................................................................45
1.2. MEERDERE VISIES...............................................................................................................................46
1.3. POLITIEK LIBERALISME.........................................................................................................................46
1.3.1. Het etentje van Armin Meiwes...................................................................................................46
1.3.2. Het homohuwelijk......................................................................................................................47
1.3.3. Abortus.......................................................................................................................................48
2. COMMUNITARISME EN LIBERALISME (MICHAEL SANDEL).........................................................................48
2.1. WHAT THE HELL IS ‘LIBERALISM’?..........................................................................................................48
2.2. POLITIEK LIBERALISME EN COMMUNITARISME...........................................................................................49
2.3. HET TRAJECT VAN DE EUTHANASIE-WETGEVING........................................................................................50

2

,2.4. ‘POLITIEK LIBERALISME’ OVER EUTHANASIE..............................................................................................50
2.4.1. Kritiek.........................................................................................................................................51
2.4.2. Conclusie....................................................................................................................................52
3. POLITIEK, TRAGIEK EN INCOMMENSURABELE WAARDEN...........................................................................52




3

, DEEL 1: WETENSCHAP, TECHNOLOGIE EN DE
“ZINGEVENDE INTERESSE”

1. ZINGEVING

1.1. LEEFWERELD, WETENSCHAP EN REDELIJKHEID

Edmund Husserl (1859-1938): fenomenologie

Leefwereld = wereld waarin wij leven

 Heeft bepaalde karakteristieken: dingen en mensen rondom ons =/=
objecten
 Hebben betekenis + persoonlijkheid (zelfs dingen want verwijzen naar
personen)
 Intersubjectief, persoonlijk, betekenisvol…

Wetenschap = geworteld in betekenisvolle feiten MAAR wetenschapper neemt
tijdelijk afstand van leefwereld (abstractie leefwereld) om naar de dingen te
kijken als loutere objecten (niet als betekenisvolle dingen)

 Bestuderen vanuit onpersoonlijke wetten
 Bv. eerste succesvolle studie van anatomie: wanneer men lijken begon
open te snijden: lijk niet meer zien als betekenisvol ding
 Betekenisvolle dingen herleiden tot loutere opbjecten mag alleen in
context van wetenschap
 Keert daarna terug naar de leefwereld

Belangrijke vraag: Wat is de relatie van de wetenschap tot de leefwereld?

 Leefwereld wetenschappelijker maken? Is al aan het gebeuren (bv. tinder:
werkt met algoritmes)
 Wordt de leefwereld bepaald door dynamieken en gewoonten die niet veel
te maken hebben met wetenschap?
 Eigen wetmatigheden: autonomie van de leefwereld

Redelijkheid =/= rationaliteit (= op zo efficiënt mogelijke wijze tot bepaalde
kennis komen)

 Bv. je begint te studeren in leuven en hebt geen vrienden
 Wil mensen leren kennen die bij je passen
 Persoonlijkheidsonderzoek (enquetes, naast mensen gaan zitten die
volgens onderzoek goed bij je passen)
 Vanuit wetenschappelijk oogpunt heel rationeel MAAR niet
redelijke manier om met mensen om te gaan = intuïtie gebruiken

1.2. DE ‘ZINGEVENDE’, ‘COGNITIEVE’ EN ‘MANIPULATIEVE’
INTERESSES VAN DE MENS



4

,3 ‘interesses’ van de mens (3 ‘verlangens’, ‘manieren waarop we tot de
wereld betrokken zijn’):

 Cognitieve interesse = kennis
o Wetenschap
o Particuliere interesse
 Manipulatieve interesse = controle
o We willen de wereld zo inrichten dat ze beantwoordt aan onze
behoeftes en verlangens
 Zingevende interesse = betekenis
o Heeft te maken met een betekenisvolleven te willen hebben
o Vaag begrip  we denken dat dit niet zo belangrijk is

Cognitie Manipulati
f ef




Zingeve
nd
Zingevende interesse is veel meer omvattend dan we denken: is ook iets
zelfstandigs, op zich

 Zingevende vs cognitieve interesse
 Zingevende vs manipulatieve interesse


Cognitie Manipulati
f ef




Zingeve
nd

1.2.1.ZINGEVEND EN COGNITIEF
Stelling 1: Er zijn activiteiten in ons leven die lijken te gaan over een
‘cognitieve interesse’, maar die eigenlijk fundamenteel over zingeving
gaan.


5

,  Bv. praten met elkaar: we denken dat conversaties houden het uitwisselen
van info is
 Is niet zo, gaat over iets anders: bv. conversatie met buur over het
weer =/= uitwisselen van info want kan dit zelf opzoeken
 Erkennen dat je je buur ziet staan dus conversatie starten, anders
grof
 Vieren dat jullie buren zijn



Stelling 2: Op het domein van de zingeving bestaat er redelijkheid en
onredelijkheid. Wat ‘redelijk’ en ‘onredelijk’ is, is echter niet hetzelfde
als wat vanuit cognitief oogpunt ‘rationeel’ en ‘irrationeel’ is.

 Kennis speelt ook bepaalde rol in relaties
 Bv. ik vraag me af of partner mij bedriegt
 Kennis of partner mij bedriegt = betekenisvolle kennis
 Wat is meest efficiënte manier om tot die kennis te komen (vanuit
wetenschappelijk oogpunt)? = Privé detective inhuren of tracking
app installeren
 Als partner dit te weten komt = vertrouwensbreuk
 Vragen aan partner of hij mij bedriegt is niet meest efficiënte manier
maar wel veel passender
 Wetenschap kiest altijd voor meest efficiënte manier, maar in
relationele context (leefwereld): komen betekenisvolle dingen te
weten op manier die passend is
 Religie: niet passend om op wetenschappelijke manier geloof af te breken
of ervan te overtuigen want = vertrouwensbreuk



Stelling 3: Wetenschappelijke (cognititeve) bevindingen, zijn vaak
slechts van relatief belang voor de zingevende relaties in de leefwereld.

 Wat is de rol van wetenschappelijke kennis in een betekenisvolle
leefwereld?
 Wetenschap heeft pretentie te onthullen wie jij werkelijk bent  zie vb. 1

Voorbeeld 1: liefde en chemie

Liefde = chemische reactie

 Je wordt aangetrokken tot iemand omdat die bepaalde feromonen heeft
 Vraag: hoe belangrijk is die kennis voor onze leefwereld?
 Relatief onbelangrijk

Meestal glijdt wetenschap van ons af

 Er zijn wetenschappelijke verklaringen voor religie
 Voor religieuze mensen irrelevant

Voorbeeld 2: straf

Zie fragment van Fawlty towers



6

,Stelling evolutiebioloog (Dawkins) ivm met wetenschap – leefwereld: wij weten
door de wetenschap dat mensen geen vrije wil hebben, dus zijn we niet
verantwoordelijk voor wat we doen

 Heeft dus geen zin mensen te straffen
 Strafrecht moet afgeschaft worden

Dawkins: mensen zijn geneigd elkaar te straffen, maar eigenlijk is die wil, dat
verlangen om mensen te straffen even belachelijk als Fawlty die op zijn auto aan
het kloppen is, want wij mensen zijn net zoals die auto machines en, net zoals die
auto niet verantwoordelijk is voor het feit dat die niet wil starten, zijn daders van
misdrijven niet verantwoordelijk voor wat ze gedaan hebben

 Verlangen om te straffen moet verdwijnen
 “Wetenschap moet onze leefwereld bepalen”
 Cognitief inzicht dat onze hersenen op bepaalde manier werken moet
ervoor zorgen dat we die reactie niet meer hebben

Straf vinden we zinvol, wat de cognitieve wetenschap ook zegt



Samenvattend: dit schilderij




We kijken naar schilderij: wetenschapper kan zeggen: dat zijn geen schepen en
windmolen maar strepen verf

 is waar, maar dit is niet wat een normaal persoon ziet
 Onze betekeniswereld is voor groot stuk autonoom, immuun tov
wat de wetenschap erover zegt

1.2.2.ZINGEVEND EN MANIPULATIEF
Stelling 1: Er zijn zaken in ons leven die lijken te gaan over onze
‘manipulatieve interesse’, maar die eigenlijk fundamenteel over
zingeving gaan (en die niet kunnen bereikt worden door manipulatief
handelen). Bijvoorbeeld: geluk en erkenning.

 Bv. vriendschap
 Je kan zeggen hier nood aan te hebben
 lijkt manipulatieve interesse


7

,  Zo werkt het niet: als vriendschap een nood zou zijn, zouden
vrienden inwisselbaar zijn, maar vriendschap is trouw blijven aan
iemand, ook al heb je er geen nood aan
 Bv. geluk en erkenning

Doel van menselijk leven = geluk  wat is dit? Kan je dit op efficiënte manier
bereiken?

Voorbeeld 1: zoeken naar geluk

Geluk = innerlijke ervaring van plezier en genot?

 Als dit zo zou zijn: idd manipulatieve interesse

Maar geluk is eigenlijk iets doen met iets wat buiten uw controle valt

 Bv. messi die de wereldbeker wint
 Heeft te maken met het feit dat de wereldbeker winnen buiten onze
controle valt
 Kan de wereldbeker ook níet winnen
 Stel je kan alles aan je kind genetisch bepalen
 Volledige controle over aard van kind kan geluk van het hebben van
een kind kapot maken
 Moet noodzakelijk buiten je controle zijn, anders verliest het zijn
waarde

Voorbeeld 2: zoeken naar erkenning en waardering

Stel je hebt pilletje = erkenningspilletje  iedereen die dit inneemt vindt je
fantastisch  waarde van erkenning die je dan krijgt = 0

 Al hetgene wat het leven waardevol maakt, zijn noodzakelijk dingen die
buiten onze controle vallen
 Zingevende interesse behoort tot apart domein dat niet gezien kan worden
vanuit het domein van de manipulatieve interesse

Geluk is niet zomaar een nood die je kan vervullen

 Als dat zo zou zijn, gaan we het niet vinden en enkel anderen gebruiken
om deze nood te vervullen
 Als dat zo zou zijn, ga je nooit weten wat vriendschap is, want vriendschap
is enkel interessant wanneer je beseft dat je deze vriendschap ook níet zou
kunnen hebben (toeval, geluk)



Stelling 2: De focus op de manipulatieve interesse kan uiteindelijk de
zingevende dimensie aantasten.

Voorbeeld: burgerschap

Burgerschap = orde van zingevende interesse

 Niet alleen van de orde van de manipulatieve interesse (zou alleszins niet
zo mogen zijn)
 Burgerschap: willen bijdragen, vechten voor hun land

8

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmacogneau. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 64419 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€9,49  7x  verkocht
  • (2)
In winkelwagen
Toegevoegd