Dit is een samenvatting van het vak 'Klinisch biologische psychologie', gegeven in de eerste master aan de VUB. Deze samenvatting is beknopt, maar volledig en geschreven op een zeer menselijke wijze. Hierdoor wordt het moeilijke vak meer behapbaar en begrijpbaar.
Dit is ook een goede samenvatting...
A) Blijvende tekorten in communicatie en interactie
B) Beperkte, herhalende gedragspatronen, beperkte interesses en activiteiten
C) Aanwezig in vroege kindertijd
D) Veroorzaakt klinisch significante lijdensdruk of beperkingen
➔ Maar ook!: Nood aan voorspelbaarheid, aanwezigheid van sterktes en talenten,
detailgerichtheid en sensitiviteit.
➔ Belangrijk om criteria met een korreltje zout te nemen, veel interindividuele verschillen
Theory of Mind (TOM)
Perspectief van een ander kunnen innemen
Mentale toestanden van anderen en jezelf lezen en begrijpen
➔ Algemeen is het dus kunnen mentaliseren + hierop adequaat kunnen reageren
➔ Misconceptie: mensen met autisme kunnen theory of mind wel hebben, enkel ervaren
ze hier moeilijkheden mee wanneer er hoge stress ontstaat
Executief functioneren
Meta cognitief kunnen denken = Het kunnen denken over ons denken
➔ Dit is belangrijk voor adaptief gedrag te kunnen stellen
➔ Mensen met autisme: Kunnen goed zijn in meta cognitief denken of kunnen hier slecht in
zijn. Geen zwart-wit verhaal, nuance is belangrijk.
Centrale coherentie
Het vermogen om de samenhang te zien in plaats van alleen de delen apart
➔ Prikkels kunnen integreren en generaliseren van geleerde informatie!
Oorzaak/gevolg kunnen onderscheiden, net zoals hoofdzaak/bijzaak kunnen
onderscheiden
➔ Mensen met autisme: Hebben een voorkeur voor fragmentarische informatieverwerking,
oftewel details zien en niet globaliseren. → Gaat niet om dat ze het niet kunnen, het is
een voorkeur om dit niet te doen!
Neuro-ontwikkeling van autisme
Autisme begint in de conceptie! Enkele theorieën:
1) Early Brain Overgrowth Theory → Zegt dat groei van de hersenen bij autisme veel sneller
en exponentieel gebeurd in het begin.
Oftewel: Er is exponentiële, vroege groei → Hierna komt stagnatie in groei → Hierna
potentiële degeneratie of achteruitgang van de groei, hetgeen kan leiden tot een lager
intelligentiequotiënt (IQ)
➔ Gevolg: Andere ontwikkeling van connectiviteit in het brein → Excessieve lokale
connecties (korte afstand connecties) en gereduceerde lange-afstand connecties in het
brein.
, ➔ Hierdoor ontstaat zowel een lokale overconnectiviteit als een langeafstand
onderconnectiviteit.
➔ Lokale overconnectiviteit: Ontstaan van talenten
➔ Langeafstand onderconnectiviteit: ontstaan moeilijkheden in vaardigheden die
sensorische en cognitieve integratie nodig hebben.
2) Over-pruning hypothese → Deze theorie zegt dat er te veel wordt gesnoeid in de
connecties tussen neuronen → Dit zorgt dan op zijn beurt voor een impact op de
langeafstand connectiviteit en een excitatie-inhibitie imbalans.
➔ Tijdens de zeer vroege ontwikkeling is er bijna geen verschil met neurotypische kinderen!
➔ Vroegste signalen van autisme → Sensorische (omgaan met prikkels) en motorische
moeilijkheden (fijne motoriek vooral, niet zozeer sociaal-emotioneel)
➔ Excitatie-inhibitie imbalans: Glutamaat neurotransmitter zorgt voor excitatie, GABA zorgt
voor inhibitie. → Te veel glutamaat/ te weinig GABA zorgt voor Hyperexcitatie → Geen
efficiënte communicatie.
3) Primitive brain dysfunction hypothesis → Deze theorie legt de focus op de hersenstam,
meer specifiek op het colliculi superior gedeelte → Deze staat in voor
aandachtsvoorkeuren en begeleidt de aandacht naar bekende gezichten zoals
bijvoorbeeld die van de moeder
➔ Bij autisme: Deze soort begeleiding van de aandacht gebeurt niet! → Aandacht wordt
eerder geleidt naar de sensorische omgeving en naar details (lokale
stimuluskarakteristieken).
➔ De colliculi superior stuurt ook netwerken aan in het brein:
o 2 netwerken: 1) Het saillantienetwerk (aandacht sturen naar relevante zaken), 2)
Het voorspellende brein netwerk (staat in voor anticipatie)
Belangrijke hersennetwerken
1) Het saillantienetwerk: staat in voor relevantiedetectie van stimuli voor persoonlijke
doeleinden en motivaties → Het filteren van irrelevantie stimuli
a. Hersengebieden: zowel de Anterieure Cingulate Cortex als de Insula spelen een
rol
i. Deze gebieden zijn “bottom-up” filters. Ze kijken of prikkels van buitenaf
relevant zijn of niet.
ii. Spelen eventueel een rol in centrale coherentie
2) Het Default Mode Network (DMN): Wordt geactiveerd tijdens rust → Belangrijk voor
sociale cognitie, het autobiografisch geheugen en het ontwikkelen van een coherent
levensverhaal.
a. Hersengebieden: 1) Posterieure cingulate cortex, 2) Precuneus, 3) Mediale
prefrontale cortex, 4) Tempo-pariëtale junctie en 5) het Cerebellum
b. Bij autisme: Deze gebieden zijn te weinig actief, dit zorgt voor BV: minder sociale
cognitie, minder vermogen tot theory of mind (TOM wordt voornamelijk door de
tempo-pariëtale junctie geregeld) en minder autobiografisch geheugen
3) Het Central Executive Network (CEN): Staat in voor hogere orde cognitieve taken,
informatieverwerking, executieve functies, coördinatie en modulatie. Integreert ook
input vanuit andere netwerken!
, a. Hersengebieden: Alle frontale hersengebieden
b. Deze zijn voornamelijk actief tijdens complexe situaties
c. Bij autisme: Last van executief dysfunctioneren
Tusseninformatie: Er is samenwerking tussen al deze netwerken en gebieden! Hierbij is
goede communicatie tussen deze gebieden nodig. → Bij autisme:
Communicatieprobleem!
De dirigent van deze communicatie = Het cerebellum
Het saillantienetwerk zorgt voor een switching tussen de activatie van het DMN en het
CEN (DMN = rust, CEN = complexe situaties, geen rust)
4) Het voorspellende brein netwerk: Het brein is niet enkel een
informatieverwerkingsmachine, maar voorspelt ook voortdurend.
➔ Hierbij zijn alle hersengebieden betrokken!
➔ Leerervaringen zorgen voor ‘voorspellings’modellen.
o Voorspellingsfouten komen voortdurend voor
▪ Deze fouten hervormen de voorspellingsmodellen → Faciliteert
levenslang leren!
• Deze hervormingen gebeuren echter niet altijd, sommige
voorspellingsfouten wegen meer door dan anderen.
➔ Het cerebellum is de voorspellende ‘hub’, hier gebeurt het voorspellen.
➔ Bij autisme: Er wordt een fout gewicht gegeven aan voorspellingsfouten
o Hierdoor gebeurt een foutieve hervorming van voorspellingsmodellen
▪ Dit zorgt voor meer interpretatiefouten van situaties (zoals BV in sociale
omgevingen, gesprekken etc.)
Het cerebellum
Is de grote dirigent van het brein
Actie van het cerebellum voorgesteld:
1. Er is een noodzaak tot actie → 2. Dit signaal gaat naar de uitvoerende
hersengebieden → 3. Deze uitvoerende hersengebieden sturen het signaal weer
door naar het cerebellum om een berekening uit te voeren van de actie die nodig is
(BV: berekenen van hoeveel kracht nodig is om iets te gooien, het tempo dat nodig is,
welke coördinatie van welke spieren). Deze informatie wordt in
voorspellingsmodellen gestoken → 4. Het cerebellum stuurt dit signaal weer naar de
uitvoerende hersengebieden → 5. De actie wordt uitgevoerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper davystuvia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
