Les 1: Theorieën, concepten, en evolutie veiligheidsstudies
Op examen: letterlijk refereren naar de paginanummers
Hoe veilig/onveilig is onze wereld?
Veiligheidsproblemen maar overzicht bewaren en gehele plaatje niet uit het oog te
verliezen.
The EU’s Arc of Instability
Levensverwachting: wereldwijd toegenomen van 50 tot 2005; dus zo slecht kan het er toch
ook niet aan toe gaan?
Wereld BNP per capita: wereldwijd 10 x rijker/welvarender geworden
Politieke systemen: vroeger leefde de helft van de bevolking in kolonies, nu leven meer en
meer mensen in een democratie (wij denken dat dit het beste systeem is) dus vooruitgang in
de wereld
Weinig of niet in de media
We krijgen een algemeen onveiligheidsgevoel
Als we het anders aangepakt hadden, dan hadden we problemen anders aangepakt (zoals
Putin)
In de media wordt er niks gezegd over eigen verantwoordelijkheid in de verhalen op vlak van
Rusland, wij hebben er ook iets mee te maken.
- Wij hebben de NAVO uitgebreid richting Rusland (terwijl we hadden beloofd dit niet
te doen)
INF
Intermediate Range Nuclear Forces
Tussen 500 en 5000 km
Verder: intercontinentale raketten
Verdrag verworpen door Trump, gevolgd door Rusland.
China nooit geacht geweest om te volgen want bilateraal verdrag, maar niet de echte reden
waarom Trump & Putin dit verdrag opzeggen (mening prof)
1. Theorieën IB en oorlog
Neoliberalisme is gematigde versie tussen idealisme en liberalisme
Samenwerking
Offensief realisten geloven niet in balance of power tenzij een hegemonie (één grote staat
alles overheersend; US jaren 90) en streven altijd naar meer macht omdat ze dan het veiligst
zijn.
Mearsheimer (Chicago)
Defensieve realist: K. Waltz: geloofde effectief in balance of power zodat er evenwicht zou
ontstaan (KO bipolair, nu mulitpolair)
,Geloven niet in structurele lange termijn duurzame samenwerkingsverbanden tussen de
staten
- Organisaties zoals de NAVO zijn tijdelijk (NAVO bijzonder omdat die nog altijd
bestaat)
- Allianties tijdens WO 1 en 2
Neoliberalisme: gelooft wel in samenwerking
Verschil collectief defensie en veiligheidsorganisatie:
Collectief defensie is een alliantie, worden per definitie opgericht tegen een externe vijand
(NAVO)
Collectieve veiligheidsorganisaties: afspraken maken tussen de leden en samen werken
zodat er geen oorlog ontstaan tussen de leden -> solidariteit
Oorlog
Realisme: bijna onvermijdelijk
Offensief realisme: tragedie, je kan er niet aan ontsnappen
Neoliberalisme & idealisten: oorlogen kunnen voorkomen worden door samen te werken
Alternatief voor oorlogen
INF; realistisch? Onderhandelen vanuit eigen belang
Niet zomaar wapens afschaffen; onderhandelen moet ook goedgekeurd worden intern.
Bij INF zou men misschien ook andere wapensystemen moeten bouwen?
Als gevolg zou er meer wapens kunnen komen als gevolg van akkoorden zoals ING
Internationale organisaties: totale aversie van verdragen van verdragen = John Bolton
(veiligheidsadviseur). ABM, HCPOA, INF
Niet gelimiteerd worden door verdragen
Idealisten: rol over normen & waarden & veiligheidsgemeenschap (nieuw concept)
2. Veiligheid
Veiligheid zelfde als vrede?
Negatieve vrede = de afwezigheid van oorlog
Positieve en duurzame vrede = moeilijker bereikbaar ideaal (dan dat de veiligheid te
bereiken is).
Objectieve en subjectieve veiligheid
1e artikel
Wolfers realist
Gaat over gevoel van veiligheid
Subjectief veilig: Congo, Afghanistan
Objectief veilig: (lat heel hoog leggen), Scandinavische landen; vandaag zullen ze schrik
hebben van Rusland. In België objectieve veiligheid maar de mensen zullen toch schrik
hebben.
,Objectief onveilig maar toch subjectief veiligheidsgevoel: mensen stellen niet zoveel vragen
bij de situatie. Noord-Korea: mensen worden in onwetendheid gehouden.
Welke mate van veiligheid?
- Maximale veiligheid bestaat niet.
- Vraag voor land: welke middelen wil je investeren in veiligheid = defensie uitgaven
- België: 1.9 aan defensie (in absolutie termen 4 miljard)
= lage defensie uitgaven binnen de NAVO
- Hoge defensie uitgaven: de VS (meer dan de volgende 15 landen): 700 miljard dollar
per jaar (absoluut), % van BNP
- Saoudi-Arabië: 11 % van BNP aan defensie (relatief hoog). Kopen hun wapens aan in
België. Griekenland, Israël: geven relatief veel uit aan defensie
- (relatief niet zoveel): Japan (mag volgens grondwet officieel geen leger hebben).
Duitsland: gigantisch BNP maar geeft niet veel uit aan defensie
3. (Externe) bedreigingen
Onderscheid bedreigingen
- primair vs secundair
- direct vs indirect
- A, B, C, threats.
A: KO
B: Irak, Iran
C: Rwanda (daar houden we ons niet mee bezig)
Wat zijn de grootste bedreigingen voor ons land?
- Terrorisme
- Klimaatverandering
Bedreigingen die onderschat/overschat worden
Inschatten van bedreigingen
- Grootorde: daarom Rusland in het oog houden hoeveel kernwapens
- Waarschijnlijkheidsgraad: intenties! Zeer moeilijk te lezen. Sommige van de
bedreigingen zijn waarschijnlijker dan anderen.
4. Waarom worden bedreigingen meestal overschat?
Subjectief onveiligheidsgevoel: media
Gevaar voor reputatieschade bij het verkeerd inschatten
Gaat terug tot KO: communistische bedreiging werd opgeklopt om toch minimaal defensie
budget relatief hoog te houden.
In functie van bedreigingsanalyse maak je een wapen doctrine
Realiteit: “bedreiging bijna uitvinden of opkloppen” om wapensystemen bijna te legitimeren
, USA:
- Opiniestukken schrijven in de krant (jaren 50) Amerika stond voor op vlak van
wapens maar toch defensieprogramma kunnen verkopen aan de publieke opinie
Committee on the Present Danger:
Na de KO:
- NAVO heeft een bedreiging nodig om te blijven bestaan (alliantie)
Slide 41: over de realisten: willen vooral geld (jobs), dus spanning om jobs te kunnen
legitimeren.
Evolutie Veiligheidsstudies
1. Grootmachten blijven in de VN door een VETO
2. Start KO: 2 allianties, NAVO was eerst, Warschau pakt 5 jaar later -> zijn 2 collectieve
defensieorganisaties die tegenover elkaar stonden
3. Start atoomtijdperk: voor eerst werden atomen gesplitst; hierbij komt enorm veel
energie vrij -> Bomexplosie.
Einstein: man is gevraagd geweest om brief te schrijven aan president Roosevelt
waarin hij schrijf dat de Amerikanen de wapens zouden moeten maken voor de
Duitsers dit zouden doen.
4. Regionale veiligheidssystemen
- Veiligheidsgemeenschap = Karl Deutsch: een gemeenschap van staten die elkaar niet
vrezen. (volgens realisten kan dit niet bestaan). Maar Deutsch heeft empirisch
gemerkt dat dit bestond. Er zijn verschillende voorwaarden die voldaan moeten
worden om van een veiligheidsgemeenschap te kunnen spreken. Voorwaarden: wij-
gevoel etc…
- Europese integratie
Buzan:
- Security Complex: Kaukasus; Noord en Zuid Korea => moet je samen nemen om een
degelijk analyse te kunnen uitvoeren
5. Sub-statelijk niveau
Cuba-crisis = gaat over besluitvormingen, dat die niet altijd rationeel worden uitgevoerd.
Er worden heel veel beslissingen genomen, er wordt weinig veranderd.
Diegenen die het beste kan uitleggen, die zal erin slagen om zijn punten om de agenda te
krijgen, niets met rationaliteit te maken.
Varkensbaai en groupthinking = met besluitvorming te maken; heeft te maken met ja-
knikkers. Mensen gaan zich niet durven uitspreken tegen een oplossing. Varkensbaai invasie
in Cuba die mislukt is in 1961 tegen Castro: gaat over complexe materies. Te weinig kritische
stemmen die worden uitgenodigd in besluitvormingsproces
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper alixvanb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.