Neuropsychologie:
Neuro komt van Nerves, en Nerves betekent hersenen.
Discipline die de relatie tussen hersenen en gedrag bestudeert
Wikipedia: “Neuropsychologie is de psychologie die zich bezighoudt met de functies
van het brein en de relatie daarvan met gedrag”.
(onderzoek bij laesiepatiënten, mensen en dieren)
het is een dubbel verband. Wat je doet in je gedrag kan ook een invloed hebben
op je hersenen.
komt door de plasticiteit van de hersenen. Van hieruit is er een tendens van
cognitieve trainingen.
Nu: meer aandacht voor de neuropsychologische therapie.
Vb. : hoe ga je om met een hersenletsel? Wat doe je als het gewone dagelijkse leven
niet meer lukt etc…
1. als wetenschapsgebied die een oplossing tracht te vinden voor theoretische
vraagstukken (bv. lokalisatievraagstuk) onderdeel van de (cognitieve)
neurowetenschappen
= welk deel van de hersenen is belangrijk voor bepaalde functies?
2. als klinische toepassing die tracht om het cognitief functioneren op een
systematische manier te onderzoeken en te beschrijven (<testinstrumentarium)
zelfstandige discipline
= ook gedragsobservaties, experimenten doen etc …
kan veel extra info geven maar zijn niet echt goede normen voor. Deze ontbreken
dan ook vaak.
vroeger: neurologen en psychiaters
nu: KLINISCH NEUROPSYCHOLOGEN
Goede neuropsycholoog: sterk op zowel theoretisch vlak als op praktisch toegepast
vlak
Kennis en inzicht in cognitieve functies en ziektebeelden = noodzakelijk
(Stereotiep (incorrect!) beeld: neuropsycholoog is een diagnosticus die enkel
“testjes” afneemt)
zeer belangrijk om theoretisch sterk te staan. Anders ga je dingen missen of kom
je tot foute diagnoses.
, ERKEND BEROEP?
Op 16.02.2011 verscheen het KB dat bepaalt dat vanaf 1 april neurologen,
psychiaters en geriaters een RIZIV-nomenclatuurnummer (ter waarde van K90)
kunnen gebruiken voor een 'Neuropsychologisch onderzoek met evaluatie van de
cognitieve functies bij een patiënt met vermoeden van beginnende dementie'. De
technische uitvoering van dat onderzoek mag worden toevertrouwd aan een
gekwalificeerd helper met speciale kennis in de neuropsychologie die samenwerkt
als gekwalificeerde helper. *
“De verstrekking 477573 behelst het uitvoeren van een gevalideerd en omstandig
(minimum duurtijd van 45 minuten) neuropsychologisch onderzoek van de
belangrijkste cognitieve functies welke in een dementieel syndroom (volgens DSM-
IV) zijn aangetast: het geheugen, de taalvaardigheid, de visuospatiale vaardigheden
en de aandachts-en uitvoeringsfuncties.”
Cognitieve functies en stoornissen
- visuele waarneming (vb. prosopagnosie)
- ruimtelijke cognitie (vb. neglect)
- geheugen (vb. amnestische stoornis)
- taal (vb. afasie)
- aandacht en executieve functies (vb. dysexecutief syndroom)
- emotie en sociale cognitie (vb. problemen met theory of mind)
- actie en motoriek (vb. apraxie)
2 belangrijke vragen werden gesteld
- ‘Where is the seat of the soul?’ (in het hart of in de hersenen)
Toen duidelijk werd dat the seat of the soul zich in de hersenen bevond
verschoof de vraag naar: ‘waar in de hersenen wordt alles aangestuurd’
- Lokalisatie vs het holisme
Lokalisatie : 1 hersendeel heeft 1 functie
Holisme: werken de hersenen als 1 deel samen?
2.1 oudheid
, Craniotomie: openen van de schedel.
Geen teksten over deze
ingrepen.
Hadden een magische kijk op ziektes.
(ziek ben je door slechte geesten)
Hierdoor gingen ze
schedelboringen doen.
Je ziet dat er verschillende gaten zijn (om de geesten eruit te laten)
geboord op andere tijdstippen. Mensen
overleefden deze boringen dus.
2.2 oud Egypte
Eerste studies van de hersenen
- 3000 à 2500 v Ch: Ebers papyrus vele casussen zijn terug gevonden.
Eerste acht zijn gericht op het hoofd en het brein.
- priester Imhotep (pionier in het begrijpen van hoe de hersenen werken)
- Edwin Smith Surgical Papyrus (vertaald in 1930!)
- geen magische, maar wetenschappelijke kijk op geneeskunde
- 48 medische casussen (incontinentie, hoofdtraumata, …) werden uitvoerig
beschreven (eerste keer dat het woord “brain” werd gebruikt)
- Voorbeeld uit de tekst
“bij palpatie van de hersenen kan de patiënt schudden” → epilepsie
- hersenletsels hebben effect op meerdere delen van het lichaam (ogen, ledematen,
…)
- effecten van letsels aan het ruggemerg (incontinentie)
- MAAR
Egyptenaren: het hart is “the seat of the soul”
2.3 Arabische wereld
- Tussen Tigris en Eufraat: geneeskunde = wettelijk beschermd beroep (grote
beschavingen in Assyrië en babylon)
- Maar: geen beschikbare info; kleiplaten zijn verdwenen
2.4 Grieken en Romeinen
Onderscheidden 3 zielen:
1. om te overleven via voedselopname (cfr. planten)
De laagste ziel
2. om te kunnen interageren met de omgeving (cfr. dieren)
3. om een onderscheid te kunnen maken tussen goed en kwaad = hogere
ordeziel (cfr. Typisch voor de mensen onderscheid hen van de dieren en
de planten)
Zien het als een soul, stuurt gedrag en zit in onze hersenen.
, Volgens Plato en Hippocrates zit deze 3de ziel in de hersenen
Debat: Where is the seat of the soul? niet iedereen dacht hetzelfde.
Aristoteles: cardiocentric view: hart is het belangrijkste (hersenen: koelsysteem)
Hersenen moeten ervoor zorgen dat het hart niet oververhit geraakt.
Hippocrates: cephalocentric view: het brein controleert alle waarnemingen en
bewegingen (controlaterale spasmen)
Aristoteles (Grieken)
- persoonlijkheid en karakter is belangrijk
- fysiognomie: de vorm van iemands gelaat (lichaam) is een reflectie van iemands
karakter (cfr. gezellige dikkerd) deze waren vaak ook aanhangers van het hart als
seat of the soul.
Gebruikt door de dominee Lavatar Johann: vooral gelezen door dominees voor wie
mensenkennis belangrijk is (later Gall geïnspireerd) vorm van de hersenen geeft
iemands persoonlijkheid weer.
Hippocrates (Grieken)
Algemeen geneeskundig principe:
Het menselijk lichaam bestaat uit 4 soorten lichaamssappen: slijm, bloed, gele en
zwarte gal
het geheel van sappen leidt tot bepaald gedrag en een bepaalde persoonlijkheid.
Fysieke en mentale toestand (persoonlijkheid/temperament) en ziekteverschijnselen
werden verklaard door het gehalte aan de verschillende sappen
Een onbalans zou kunnen verholpen worden door een dieet
Voorbeeld:
- teveel aan slijm (flegma): kalm temperament
- teveel aan bloed (sanguine): optimistisch, gepassioneerd temperament
- teveel aan gele gal (cholerisch): prikkelbaar, opvliegend temperament
- teveel aan zwarte gal (melancholie): melancholisch, depressief temperament
Rome: Galen of Pergamon (Claudius Galenus): anatomische studies van
hersenzenuwen (gladiatoren en dieren): het brein is het reservoir van pneuma (vocht
= animal spirits). Pneuma zit in de ventrikels en gaat door zenuwen (buizen) van de
hersenen naar de spieren. 1ste beginselen van hoe ons brein nu werkt.
- zijn werk = bijbel (tot in de Renaissance)
- de 4 lichaamssappen worden verbonden met de natuurelementen → lichaam is een
samenspel van
o water (flegma, slijm)
o lucht (sanguine, bloed)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lieneverstricht. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
