KENNISMAKING MET DE PSYCHOLOGIE
Toegepaste psychologie module 1 Lilian van Bakel TOP 1T
THEMA 1 EEN PSYCHOLOGISCH KADER
1) Onenigheid over de definitie
Intern (binnen de psychologie) is er geen eenduidigheid over het object van de
psychologie
Elke benadering heeft zijn eigen opvatting over
- Het object van de psychologie
- De methoden van de psychologie
Letterlijk betekend psychologie zielkunde
Psychologie komt van Griekse: psychè en logos
Waar ziel voor staat is dubbelzinnig en onduidelijk:
- Denken, voelen en handelen
- Studie van mentaleprocessen
- Ervaringen van mensen
- Bewustzijnsverschijnselen
Extern (vanuit andere wetenschappen) is er ook geen eenduidigheid over het object van
de psychologie.
Onderwerpen die psychologie studeert, worden ook door andere wetenschappen
bestudeerd.
Verschil: psychologie benaderd het gedrag op niveau van individu maar:
- Sociologie: gedrag van mensen vanuit maatschappelijke invalshoek
- Biologie: lichamelijke aspecten van het gedrag.
- Antropologie: bestudeerd het sociale gedrag van volken en bevolkingsgroepen.
Raakvlakken:
- psychologie en sociologie: sociale psychologie
- Psychologie en biologie: biologische psychologie
- Psychologie en antropologie: crossculturele psychologie
2) Definitie van de psychologie
Psychologie is een wetenschappelijke benadering van menselijke gedragingen,
gevoelens, gedachten en interacties en de verschillende factoren die het gedrag,
de gedachten, de gevoelens en de interacties van mensen beïnvloeden.
3 belangrijke elementen van de definitie:
- Psychologie is een wetenschappelijke benadering
Hierin onderscheid psychologische kennis over het gedrag zich van andere kennis
over het gedrag van mensen.
- Psychologie gaat over menselijke gedragingen, gevoelens, gedachten en interacties
uitgelokt door allerlei prikkels en situaties
Daarbij stelt zich onmiddellijk de vraag op welke manier we dit soort zaken
wetenschappelijk kunnen benaderen, wat we voelen is immers niet zichtbaar
- Psychologie gaat ook over de verschillende factoren die het gedrag, de gevoelens,
de gedachten en de interacties van mensen beïnvloeden.
,2.1) Een wetenschappelijke benadering van gedragingen, gevoelens,
gedachten en interacties
2.1.1 wetenschappelijke kennis versus mensenkennis
De psychologie is geen wetenschap zoals fysica of scheikunde
De psychologie
- helpt ons wel om de waarschijnlijkheid van bepaalde gedragingen, gedachten, gevoelens
en interacties in te schatten
- maakt duidelijk hoe mensen doorgaans en gemiddeld genomen reageren, maar heeft ons
nooit absolute zekerheid over iets
,2.1.2 Twee wetenschappelijke tradities
Een natuurwetenschappelijke benadering Een mens wetenschappelijke benadering
van de mensweteschappen vd menswetenschappen
Willen de methoden van de Willen specifiek mens wetenschappelijke
natuurwetenschappen overnemen ifv een methoden ontwikkelen de
sterke wetenschappelijke status natuurwetenschappelijke methoden altijd
ontoereikend zullen om de complexiteit en
Gaan op zoek naar oorzaak en gevolg de specificiteit van het menselijke gedrag
wetmatigheden binnen het gedrag bestuderen
Maken gebruik van allerlei kwantitatieve Gaan op zoek naar samenhang of
methoden, die vooral vertrekken vanuit het patronen in het gedrag en de samenleving
cijfermatig in kaart brengen en vergelijken
op basis van Maken gebruik van allerlei kwalitatieve
- Representatieve steekproeven methoden, die vooral vertrekken vanuit het
- Grote onderzoeksgroepen interpreteren en betekenis geven
- Significante verschillen
Levert echte, geobjectiveerde kennis op Levert herkenbare theoretische inzichten
op
Toch blijkt dit in de praktijk niet altijd de
verhoopte resultaten op te leveren. Toch wordt deze benadering veel minder
wetenschappelijk geapprecieerd
Een kwantitatieve benadering Een kwalitatieve benadering
De nadruk op De nadruk op
- Cijfermatig vertalen - Een dieper gaande analyse
- Het meetbaar maken Van de sociale werkelijkheid
Van sociale werkelijkheid
Men zoekt naar oorzakelijke verbanden Men zoekt naar de betekenis en het
tussen verschillende factoren perspectief van de betrokkene zelf
Men zoekt naar algemene wetmatigheden, Men zoekt naar de specifieke van de
die altijd en overal opgaan situatie
Men probeert op basis van statistische
technieken de gegevens te analyseren Men probeert op basis van reflectie de
gegevens te analyseren.
, 2.2) gedragingen, gevoelens, gedachten en interacties van mensen
S ( materiële prikkels, situaties, stimuli) -> R( fysische, fysiologische reacties of responses)
Levende wezens reageren (=R) op prikkels (=S), zolang ze leven. Levende wezens zijn
wezenlijk interactioneel
Menselijk gedrag en menselijke gedachten en gevoelens zijn meer dan een reactie (=R) op
een prikkel (=S)
Menselijk gedrag en menselijke gedachten en gevoelens zijn een betekenisvolle reactie (=R’)
op een betekenisvolle prikkel (=S’)
- Hierbij wordt de betekenis bepaald door de mensen
- Hierbij onderscheidt menselijk gedrag zich van het gedrag van andere levende
wezens
! Niet elke S lokt een R uit. Integendeel, heel veel prikkels lokken helemaal geen
automatische, reflexmatige reactie of respons uit en dat is ook maar goed.
Een betekenisvolle prikkel= S’
Onze reactie wordt dus niet bepaald door objectieve prikkels, maar door de subjectieve
betekenis die we aan die prikkels geven.
= de wijze waarop we die prikkels zien en beleven
= allerlei cognities, motivaties en emoties die op dat moment bij ons leven en bepalen hoe
we bepaalde prikkels ervaren
! De betekenis die ze aan die prikkels geven, verschillen van persoon tot persoon
! Personen reageren dan ook allemaal anders op die betekenisvolle prikkel
Een betekenisvolle reactie = R’
Dit reageren kan bestaan uit:
- Iets wat je doet of zegt
En dus direct waarneembaar is voor de buitenwereld;
- Iets wat je voelt of denkt
En dus niet direct waarneembaar is voor de buitenwereld
- Iets wat je niet doet
Dit reageren kan bestaan uit:
