Deze samenvatting bevat de belangrijkste aspecten uit de les met de bijhorende notities. Er staan heel wat voorbeelden bij en alles is extra uitgelegd. Alle onderdelen die moeten gekend zijn staan hier in, al de rest valt weg. Ik heb alle lessen gevolgd dus het is makkelijk te ondervinden welke del...
INLEIDING TOT HET PRIVAATRECHT
Deel I - situering van het recht
HOOFDSTUK I – PUBLIEKRECHT VS. PRIVAATRECHT
Recht = geheel van gedragsregels die strekken tot het ordenen van samenleven van mensen
en die kunnen worden afgedwongen door (toedoen van) de overheid.
Classificatie van recht: summa divisio
• Publiek recht
• Privaatrecht
Publiek recht
• Staatgezag, algemeen belang
• Regelt de werking v/d overheid (bv het stemrecht)
• Verhouding tussen overheden (federaal niveau, gemeenschappen, gewesten)
• Verhouding tussen overheid en burger
Bv de overheid wilt een nieuwe weg plaatsen (aannemer + overheid) = bepaalde
procedure
Privaat recht
• Regelt de onderlinge verhouding tussen burgers (en tussen burger-overheid indien de
overheid niet handelt als overheid)
Bv 1: koopovereenkomst (prijs betalen) -> juridische verhouding tussen burgers
Bv 2: huwelijk (rechten/plichten) -> hulp/bijstand, medegerechtigd over inkomen partner
Bv 3: je hebt een ongeval veroorzaakt
• Onderscheid
Materieel (inhoudelijke rechtsregels)
Gerechtelijk privaatrecht (procesrecht; afdwinging van materiële rechten)
1
, HOOFDSTUK II – PRIVAATRECHT
Gerechtelijk privaatrecht
Procesrecht: regelt op welke wijze materiële rechten worden afgedwongen
Bv slachtoffer ongeval heeft recht op schadevergoeding
Dader weigert schadevergoeding te betalen
Aantal regels (procedures) bepalen hoe slachtoffer zijn recht kan bekomen
Regels (welke rechtbank is bevoegd? Dagvaarden? Hoe verloopt procedure?)
Onderdelen materieel privaatrecht
• Burgerlijk recht of civiel recht
Regelt de verhouding tussen burgers onderling in het algemeen
‘gemeen’ recht = algemeen privaatrecht
• Bijzonder privaatrecht
Regelt de verhouding van burgers in bijzondere relaties
Ondernemingsrecht, sociaal recht en economisch recht
Specifieke, algemene regels gaan niet helpen bij verhouding werkgever-werknemer
Relevantie gemeen recht/burgerlijk recht
In het algemeen van toepassing indien er geen bijzondere regimes gelden
Vormen de basisprincipes
Zelfs van toepassing in bijzondere regimes indien de bijzondere regimes voor bepaalde
aspecten geen bijzondere regels voorzien = gemeenrechtelijke werking
Bv arbeidscontract: eerst naar arbeidsrecht grijpen om de juridische verhouding
werknemer-werkgever te regelen
Hoe wordt dat contract geregeld -> gemeen recht
HOOFDSTUK III – RECHTSBRONNEN VAN HET BURGERLIJK RECHT
Personen- en familierecht (P&F)
• Niet- patrimoniale (niet-vermogensrechtelijke) aspecten en elementen van de persoon of
de familie
• Personenrecht: niet-patrimoniale elementen inherent aan de persoon
• Familierecht: niet patrimoniale elementen van de familie
Verticaal: in opgaande en neergaande lijn
Horizontaal: tussen partners
Bv. de voorwaarden om je naam te mogen wijzigen
2
,Vermogensrecht
• Regelt de vermogensrechtelijke (gevolgen van) rechtsverhoudingen
Alle in geld waardeerbare componenten
• Valt uiteen in:
Zakenrecht: patrimoniale verhoudingen tussen een persoon en een zaak
(Persoon en goed) bv. ben ik de eigenaar van een stuk grond?
Bv. mag ik een huis bouwen op de grond van mijn buurman?
Verbintenissenrecht: patrimoniale verhoudingen tussen personen (schuldeiser –
schuldenaar)
Verbintenissen komen uit bv. een koopovereenkomst of accident (slachtoffer – dader)
Overeenkomstrecht: patrimoniale gevolgen van een overeenkomst
Bv. een huurovereenkomst
Familiaal vermogensrecht
• Slaat brug tussen P&F en vermogensrecht
• Regelt de vermogensrechtelijke gevolgen van het (personen- en) familierecht
Vermogensrechtelijke gevolgen van de relatie
Bv. het beëindigen van een relatie heeft vermogensrechtelijke gevolgen
Vermogensrechtelijke gevolgen van het overlijden
Vermogen wordt titularis loos (erfelijk recht)
HOOFDSTUK V – KENMERKEN EN EVOLUTIES VAN HET BURGERLIJK RECHT
Burgerlijk wetboek
• 1804 = code Napoleon
Doordrongen van het gedachtengoed van de Franse Revolutie
• Van ancien régime naar code napoleon: van economisch immobilisme naar economisch
liberalisme
Immobilisme: standenmaatschappij (niet opklimmen), onroerend goed in handen van
select groepje mensen (elite)
Liberalisme: steunpilaren -> gelijkheid en vrijheid (kunnen eigendom verwerven + doen
wet je wilt)
Autonomie en zelfbeschikkingsrecht (vrijheid)
Voor iedereen (gelijkheid)
Eigendom (premisse voor vrijheid en gelijkheid)
Grote principes uit het burgerlijk recht
• Artikel 554 BW: eigendomsrecht
Om over een bepaald goed te beschikken, gebruiken en vernietigen
• Artikel 1134 BW: contractvrijheid
En bindende kracht van de overeenkomst (verantwoordelijkheid
Je bent vrij in wat je doet tenzij je een overeenkomst hebt want die is bindend
• Artikel 1382 BW: foutaansprakelijkheid
Schade veroorzaken = aansprakelijk + vergoeden van de schade
Burgerlijk recht is de regel van aanvullend recht
• Van toepassing indien en in de mate dat er geen andersluidende regeling is getroffen
3
, Doen wat je wilt (autonomie beginsel), maar overeenkomst sluiten = eraan verbonden
• Bv. wettelijk huwelijksvermogensstelsel
Bv koopovereenkomst (met bedenktijd)
Aanvullend recht: van toepassing wanneer geen andere afspraken gemaakt = geen
bedenktijd en verbonden aan contract
Dwingend recht: regels waar je niet van mag afwijken
BW sinds 1804 geëvolueerd
1. Vermaatschappelijking van het privaatrecht
• Waarom?
Vrijheid + gelijkheid
• Techniek:
Opleggen van dwingende regels
Voornamelijk dwingend recht vanuit solidarisering
Er zijn situaties waar we niet gelijk zijn bv. abbonement bij Telenet -> bepaald bedrag
betalen of geen internet
Opgelet: tweede reden van dwingend recht: Europeanisering – infra
Toepassingen:
Wilsleer en vermaatschappelijking wilsleer door vertrouwensleer
Wilsleer: u doet wat u wilt
Relativiteit van de rechtshandelingen en vermaatschappelijking door
tegenwerpelijkheid
2. Meer gelaagdheid
• Enerzijds europeanisering en internationalisering
Vroeger enkel BW, nu ook hogere normen zoals Europese regelgeving
• Anderzijds regionalisering en versnippering
Bv. woninghuur uit BW naar decreet gegaan
Dubbele tendens: soms hoger niveau, soms lager
• Europese recht neemt privaatrecht meer en meer over
Bv. in België 1 jaar garantie, Nederland 5 jaar => kan niet
Europa legt dwingende regels op die leden moeten opvolgen
Europese recht overvleugeld Belgische (dwingend)
3. Constitutionalisering: invloed van grondrechten op het privaatrecht
• Wat?
Hoe langer hoe meer invloed van grondrechten op privaatrecht
• Voorbeelden
Gelijk/ geen discriminatie
Advocaat zoekt naar juiste regels + de impact ervan
Gevolgen van regels toepassen (kan nadelig zijn voor cliënt)
Is de juridische regel goed? Mogen we ze wel toepassen? + nadelige gevolgen
uitschakelen
Toekomst BW?
• Aftuigen? – Versnippering?
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper debbieschniermanni. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
