SAMENWERKEN VANUIT
ORGANISATIES
INLEIDING
SAMENWERKEN
Waarom: kansen? Probleem? Sense of urgency? Verplicht? ..
Voordelen:
1) Toegang tot resources (middelen)
- Door samen te werken met andere soortgelijke ondernemingen die samen 1 sociaal werker gaan
aannemen die zowel voor de ene als de andere onderneming werkt
2) Shared risk
- Wanneer er een groot risico verbonden is aan het ondernemen van een actie, kun je dit reduceren
door samen te werken
3) Efficiëntie
4) Coördineren/ naadloos kunnen aanbieden van zorg op maat
5) Moreel element/ ethisch imperatief
Begrippenkader: dezelfde taal spreken waardoor we allemaal over hetzelfde praten en hoe te interpreteren
Alliantie, partnerschap, overleg, project, keten, netwerk, outsourcing, fusie, ..
COLLEGE 1: CONTEXT VAN SAMENWERKEN
CIVIL SOCIETY
Toenemende focus op:
- Verantwoordelijkheid individuen, hun natuurlijk netwerk en
- De gemeenschap, ten koste van de gedeelde
verantwoordelijkheid van de welvaartstaat voor alle burgers
- Markt
- Overheid trekt zich terug
Nieuwe paradigma’s dagen professioneel aanbod uit
Samenwerkingen/netwerken van organisaties dringen zich op
Sociaal werk in spagaathouding:
- Nieuwe paradigma’s én toename zorgvragen
- Wicked Problems = probl gekenmerkt door multiproblematiek
en incomplete, contradictorische en veranderende vereisten
die zich voordoen tijdens het ontwikkelen van een product of het oplossen van een probleem
WELKE OVERHEID EN WELK MIDDENVELD?
Kijken naar centrale niveau en lokale niveau
Wat zich op lokaal niveau ontwikkelt heeft een ander soort regime tussen overheid en middenveld dan
het centrale niveau
Verklaring?
1
, - Aanwezigheid veel lokale middenveldorganisaties
- Grotere verwevenheid tussen lokale politie, ambtenaren,..
TYPOLOGIEEN VAN RELATIES
1. Typologie Dennis Young
a. Relaties tuss overheid en middenveld classificeert in 3 types obv soort taak die ze vervullen
b. Middenveld is : aanvullend of complementair
c. Aanvullende relatie = middenveld ontplooit een werking die de overheid niet kan of wil doen
d. Complementaire relatie = middenveld voert diensten uit die door overheid w gefinancierd
e. De positie van de tegenstander : bv ringland
2. Bram Verscheure en Joris de Corte
a. De relatie tussen deel van middenveld en de overheid in functie van financiering en contact
b. Afhankelijkheid : relatie met grotere financiële afhankelijkheid en kortere afstand
c. Autonomie : veel minder contact tussen overheid en middenveld, meer onafhankelijk
financieel
HISTORIEK VERZORGINGSSTAAT
Jaren 1950-1970: de verzorgingsstaat/welvaartsparadigma
Sterk gecentraliseerd
Sterk verzuild (gezondheidszorg, onderwijs) en sterk corporatistisch (sociaal overleg, sociale zekerheid)
Van naastenliefde naar rechten (OCMW wet van 1976)
Zwakke positie van lokale besturen: hoogstens aanvullend
Onvoorwaardelijk recht (ipv gunst)/grondrecht
Universaliteit (ipv selectiviteit)
Aanbodgericht
Niet oordelende houding – participatie centraal
Jaren 1980 – 1990: verzorgingsstaat onder druk
Vlaamse overheid in uitbouw: centralisatie
Kritiek op de verzorgingsstaat: gebrek aan efficiëntie, verkokering en Mattheüseffect
Verzuiling ideologisch in afbouw maar belangenverdediging blijft
Steeds meer aanbod en professionalisering van lokale besturen (gemeenten en OCMW’s)
Voorwaardelijkheid is terug! No rights without responsibilities
Recht op kansen en mogelijkheden/ return on investment
Instrumenteel
Kortdurend, gericht op zelfredzaamheid
Categoriale inzet (progressief universalisme)
Jaren 2000 – heden: verzorgingsstad?
Effecten van neoliberaal beleid:
- Vermarkting, effecten slaan lokaal neer
- Vermaatschappelijking van de zorg
- ‘Voor wat, hoort wat’: rechten en plichten (activering)
Druk op het lokale:
2
, - Decentralisatie – besparingen – vermaatschappelijking zorg – terugtredende overheid
(‘kerntaken’)
- Zie Nederland: decentralisatie van de zorg
3 LAGEN IN RELATIE – EN IN DE EVOLUTIE ERVAN
1. Ideologische verhoudingen: machtsverhoudingen over politiek, democratie,..
2. Institutionele: geheel van wetgeving, procedures , financiering
3. Handelingspraktijken: hoe binnen institutionele verhoudingen concrete handelingen in het veld
ontwikkelen. Dagelijkse relaties tussen overheidsvertegenwoordigers en middenveldorganisatie
IDEOLOGISCHE LAAG : NEOLIBERAAL
NARRATIEF
Bril waardoor men naar de samenleving kijkt (zie historiek)
Ideologie is een eigenschap van de samenleving
Ook het bestaan van verschillende opvattingen over en in organisaties over de maatschappelijke plaats
en de (wederzijdse) rol van overheid en middenveld
Diverse componenten:
- Opvattingen over zelforganisatie (cfr. Zelfredzaamheid, samenredzaamheid, empowerment,
participatie …?
- Opvattingen over politiek & democratie
- Opvattingen over solidariteit
- Opvattingen over subsidiariteit
o We laten het eerst doen door de burger en alles wat die niet kan, gaat de overheid doen.
Dat is de neoliberale visie: de staat als macht wapen Als het niet meer lukt door de
samenleving, dan pas gaat de overheid ingrijpen
- Overheid als ‘ondersteuner, facilitator, regulator, …’
o Een kader geven, voorzien van middelen
Depolitisering van het middenveld! Factoren?
- Eigenschap van het oude middenveld/ middenveld die zich te dicht bij de overheid beweegt
- Dynamieken binnen deze organisaties
- Herpolitisering bij het nieuwsoortige middenveld
EVOLUTIE BESTUURSMODELLEN
Na de oorlog : nadruk op bureaucratie
- Overheid aansturen op juridische correctheid van de
procedure
- Overheid houd zich niet bezig met gesubsidieerde
middelen, zolang de besteding correct gebeurd
New public management
- De overheid meer waar voor haar geld wil
- Voorkomen van prestatiegerichte aansturing
- Het afrekenen van prestaties op basis van gemeten output en resultaten
- Eisen van impactmetingen
- Evolueerde in een context van privatisering en vermarkting van bepaalde sectoren en publieke
dienstverlening
3
