LES 1: MEDIA EN MAATSCHAPPIJ
MEDIASOCIOLOGIE
Subdiscipline binnen de communicatiewetenschappen
Beschouwen positie massamedia in samenleving
Mediasociologie = de studie vd relatie tss media en maatschappij
DISCIPLINAIRE POSITIONERING
Bevindt zich op het snijvlak v sociologie en
communicatiewetenschappen
Kritische invalshoek
Communicatiewet: blinde vlek voor maatschappij?
Sociologie: blinde vlek vr de rol v media en mediatisering in de
westerse maatschappij
Een blinde vlek in de communicatiewetenschappen?
Oorsprong
Sociologie mee aan de wieg v communicatiewet.
Evolutie naar socio mediapsychologie
Media-effect op individu
Individuele motivatie mediagebruik
Individueel welzijn
Communicatiewet: media: psychologisch effect vs maatschappelijke betekenis
Mediapsychologische benadering – invloed op individu
Wat trekt het individu aan in apps? Psychologische motieven?
Wat is psycho-sociale impact v apps?
…
Mediasociologische benadering – plaats binnen samenleving
Hoe kunnen we fenomeen historisch cultureel situeren?
Binnen welke Instutionele, pol-eco context w het geproduceerd?
Welke sociale groepen maken er gebruik van en waarom?
Wat is de impact op romantische relaties?
…
Voorbij klassieke modellen v Shannon en Weaver en Lasswell
Zet aan om communicatie te bekijken als een 1 richtings lineair proces
Zender is actief
Ontvanger is passief en verzameld en absorbeert het
Ontwikkeld voor Bell telefoniebedrijf.
Eenrichtingsproces: bron, codering, transmissie, decodering, ontvanger.
Omvat ruis: interferentie die de boodschap kan vervormen.
Richt zich op technische problemen en mogelijke misverstanden in de inhoud van
de boodschap.
, Legde de basis voor het begrijpen van menselijke interpretatie van media-inhoud
en de invloed van media op mensen.
WIE ZEGT WAT MET WELK KANAAL EN TEGEN WIE MET WELK EFFECT?
Lasswell's model (1948):
Vraaggestuurd: "Wie zegt wat, via welk kanaal, aan wie, met welk effect?"
Benadrukt begrip van massamedia in de samenleving.
Belang van alle componenten voor communicatieproces.
Vergelijkbaar met Shannon en Weaver's model, maar breder toegepast.
Kan worden gebruikt voor analyse van diverse communicatievormen.
LINEAIR EN 1 DIMENSIONAAL
Kritiek op Shannon en Weaver en Lasswell's modellen:
Over-simplificatie van communicatieproces.
Shannon en Weaver's model: Eenrichtingsproces, passieve rol voor ontvangers.
Lasswell's model: Biedt meer inzicht, maar behoudt lineaire benadering.
Beide modellen missen interactieve aspecten van communicatie en de invloed van
cultuur en samenleving.
Latere modellen bevatten feedback loops en erkenning van interpretatieverschillen
bij ontvangers.
Belang van bredere sociale en culturele context wordt niet benadrukt in de modellen.
RELATIE TUSSEN MEDIA EN MAATSCHAPPIJ
Te weinig aandacht voor wederkerige relatie media en maatschappij
Hodkinson
1) Media als vormende kracht
Impact op vorm en richting v verandering in
samenleving
Inhoud: geweld in samenleving, beelden
seksualiteit
Technologie: politieke denkbeelden
2) Media als afspiegeling
Media vormen doorgeefluik van wat in
samenleving ‘leeft’
Geweld in samenleving, beelden seksualiteit,…
3) Media als representatie
Inhoud v media is deels een afspiegeling
maatschappij
MAAR actieve selectie, fictieve dramatisering en
constructie
Inhoud v media is vormende kracht met invloed op individu en samenleving
,4 COMPONENTEN V MEDIA – MODEL HODKINSON (2017)
Voorbij media-psychologie en lineair communicatiemodel
Multi-dimensionaal mediabegrip
Wederkerige relaties media-componenten
Maatschappelijke context
MEDIA IN SOCIAAL CULTURELE CONTEXT
Een blinde vlek in de sociologie?
Empirische analyse instituties (religie, pol, eco, industrie, wetenschap), sociale
relaties en individu
Sociologie gevoed dr besef historische evolutie v samenleving
Waar is de rol van media en mediatisering?
WAAR IS DE ROL VAN MEDIA?
Sociale structuur = georganiseerde, onderliggende patroon v sociale
instituties en sociale relaties die de samenleving vormen
Sociale institutie = dr de samenleving ontworpen en opgelegde
handelingspatronen
Gezin, onderwijs, religie,…
Ordenen de samenleving dr vervullen v essentiële functies
Voortplanting, opvoeding,…
Sociale categorie = mensen die bepaalde kenmerken delen
Geslacht, leeftijd, geloof,…
Sociale invloed individu
SOCIOLOGIE: PROCESSEN V MODERNISERING
Industrialisering
Begin 18de eeuw in GB en West EU
Fundamentele technologische ontwikkelingen
Opkomst massaproductie
Ongelijkheid en exploitatie (Karl Marx)
Urbanisering
Hand in hand met industrialisering, verstedelijking en bevolkingsgroei
Hechte rurale gemeenschap stedelijke leven
Gemeinschaft gesellschaft
Bureaucratisering
Hiërarchische organisatie obv formele en gestandaardiseerde regels, procedures
en aanspreekpunten
Verbonden met complexiteit moderne samenleving
, Efficiëntie
Kapitalisme
Wijze v economische organisatie: winstmaximalisatie en groei
Verschillende visies: ongelijkheid en uitbuiting(Marx), innovatie en
rationalisering(Weber)
Consumentisme
Doorheen 20ste eeuw: beperkte elite breed consumentenpubliek
Motor kapitalisme/groei
Levensstijl: consumptie als identiteitsvorming (Baudrillard)
Globalisering
Verkleinen afstand tss verspreide populaties
Transnationale, globale karakter v hoog-moderne samenlevingen
Cultureel, eco, pol,…
Media – Mcluhan : The world is a globle village
MEDIA/MEDIATISERING: EEN BLINDE VLEK IN DE SOCIOLOGIE
Stig Hjarvard (2008)
Media als semi-onafhankelijke institutie en mediatisering als omvattende
sociologisch proces
MEDIA: NAAR SEMI-ZELFSTANDIGE INSTITUTIES
Vanaf jaren 80
Liberalisering en commercialisering leiden tot semi-zelfstandigheid
Van publiek als burger publiek als consument