Samenvatting van 'Verhalen vertellen en vragen stellen' van Tamar Kopmels. Hoofdstuk 1,2,3,4 zijn hierin opgenomen. De stof valt onder het vak Levensbeschouwing.
Verhalen vertellen en vragen stellen H1,3,4,5
H1 Wat is levensbeschouwing?
1.1 Leraar met hart en ziel
Veel leerkrachten hebben ‘hart voor de zaak’, als je je hart openstelt voor kinderen kun je een relatie met ze
opbouwen. Je hart is een thermometer voor je gevoel en beleving. Ervaringen komen hier binnen. Als je iets met
je hart doet dan ben je daar met je gevoel heel betrokken bij.
Je ziel is de kern wie jij bent. Het is je identiteit en de plek waar jouw authenticiteit (echtheid) zich bevindt. Je ziel
is je adem (spiritus; spirit): je levensbron/kracht. Je ziel is letterlijk je inspiratie. Je kan ook geïnspireerd worden
door dingen buiten jou. Door iets concreets maar ook door een ervaring wat volgens jou ‘zinvol’ is.
Bezielde leraar: die iemand is, die ergens voor staat, die zijn identiteit zichtbaar maakt en inspireert.
Wat is levensbeschouwing?: 1) hoe kijk je tegen het leven aan 2) wat inspireert je
1.2 Wat is levensbeschouwing?
In je leven ontwikkel je een referentiekader, dit is een bril waardoor je naar de wereld kijkt. (Onbewust) vorm je
een visie op wat je in het leven belangrijk vindt en wat niet. Die bril persoonlijke ‘levensbeschouwing’ (kleine
letter). Het is een verhaal waarin jij vertelt hoe jij tegen het leven aankijkt. Geen feiten maar interpretatie.
Bij het vertellen van een verhaal maak je een selectie van de belangrijke dingen. Het is gekleurd door de waarde
die jij toekent aan de gebeurtenissen, je slaat stukken over en vergroot andere dingen juist uit. Het is niet
neutraal. Vertellen is waar het bij levensbeschouwing om gaat.
Levensbeschouwelijke ontwikkeling: het proces van steeds opnieuw betekenis geven aan de wereld om je
heen, dit is nooit ‘af’. ‘’De zin van het leven ontstaat in het verhaal dat je erover vertelt’’ of ‘’op de vraag naar de
zin van het leven, antwoordt ieder met het verhaal over zijn levensloop’’ je verhaal bepaalt je kijk op het leven.
Het verhaal dat je vertelt over je eigen leven kan je ook zien als een verzameling ‘antwoorden’ op levensvragen.
Het zijn vragen over het waarom van het bestaan, komen in lastige situaties en hebben geen vaste antwoorden.
Ze hebben een universeel karakter: En ze hebben geen eenduidig antwoord:
Mensen hebben zichzelf deze vragen in alle tijden Iedereen vormt zijn eigen ‘antwoord’ op deze vragen
gesteld
Mensen stellen zich deze vragen overal ter wereld Dat antwoord staat niet vast, maar verandert in de
loop van je leven.
Mensen hebben al heel lang behoefte aan verklaringen voor het bestaan. Mensen gaan met hun verbeelding iets
proberen voor te stellen, wat ze niet begrijpen, zodat het aannemelijk wordt. Het geeft rust.
Mensen vertellen elkaar verhalen waarin ze uitdrukken wat ze belangrijk vinden in het leven. Hierin
zoeken/vinden ze antwoorden op levensvragen. In dit boek wordt er vanuit gegaan dat alle
‘levensbeschouwingen’ zijn ontstaan doordat mensen zichzelf levensvragen stellen.
‘religion’ (Engels) religie, godsdienst en Levensbeschouwing (Nederlands). Levensbeschouwing (met
hoofdletter) is geïnstitutionaliseerd (georganiseerd). Levensbeschouwing is ook een verzameling van antwoorden
op levensvragen. Maar dan is het verhaal niet persoonlijk maar gedeeld door verschillende mensen. Volgens van
Linden hebben we verhalen nodig, anders weten we niet meer waar we vandaan komen en waar we heen gaan.
1.3 Waarom is dit boek er?
Leven = verhalen beleven verhalen vertellen
Beschouwen = je dingen afvragen vragen stellen
Dit boek verbindt Levensbeschouwing en Geestelijke Stromingen (kerndoel)
Onder Geestelijke Stromingen (GS) verstaan we de ‘grote’ Levensbeschouwelijke stromingen in de wereld: het
christendom, jodendom, de islam, het hindoeïsme, boeddhisme en humanisme. Ze worden vaak gezien als
religies/godsdiensten maar boeddhisme & humanisme zijn geen godsdiensten, humanisme is geen religie.
Het is de afgelopen 30 jaar niet goed in praktijk gebracht door de visie die men had op de relatie tussen kennis en
de verandering van je houding. Ze dachten dat als je genoeg wist van andere GS dat je hier dan ook meer
respect voor zou krijgen. Het helpt wel, maar met kennis krijg je niet vanzelf acceptatie. Daarnaast was de
gedachte om de kennis neutraal te benaderen je leert ze feiten. Nu blijkt dat interpretatie en je eigen ervaring
, cruciaal zijn bij het leren. Bijna 70% van de scholen in Nederland zijn ‘bijzonder’, overige 30% is openbaar. Op
bijzondere scholen wordt godsdienst/levensbeschouwing gegeven.
Vragen rondom godsdienst en levensbeschouwing komen de school binnen. Ook kan de levensbeschouwing op
school niet meer één op één aansluiten op de achtergrond van de leerlingen. Het ‘levensbeschouwelijk leren’
wordt vernieuwd. Nieuwe didactiek:
Iedereen ontwikkelt zich ‘levensbeschouwelijk’
Levensbeschouwelijk leren gebeurt niet alleen op scholen met een levensbeschouwelijk signatuur
Levensbeschouwelijk leren gebeurt niet alleen in vooraf vormgegeven lessen
Naast de achterhaalde visie is er ok minder aandacht voor GS door de drukke agenda van de basisschool.
Vakken waarbij het resultaat minder direct meetbaar is staan onder druk. GS benaderen we als vormgebied, niet
een kennisgebied. Levensbeschouwelijk leren staat niet los van de sociaal-emotionele ontwikkeling van de
kinderen. Het gaat vaak namelijk over emoties en omgaan met elkaar. Sociaal-emotionele veiligheid is een
voorwaarde om een proces van levensbeschouwelijk leren te begeleiden. Levensbeschouwelijk leren is ook
voerbonden met burgerschapsvorming. Dit behandeld hoe je kinderen kunt voorbereiden op de samenleving. Als
kinderen hun eigen levensbeschouwelijke identiteit ontwikkelen kunnen ze beter omgaan met verschillen.
Kinderen moeten actief meedoen (kringgesprek) en niet alleen luisteren naar lessen. Je gaat samen met
leerlingen op zoek naar wat je belangrijk vindt in je leven. Als leerkracht moet je hier zelf ook over nadenken. Je
moet een ‘levensbeschouwelijke rugzak’ hebben. Dit doe je door wijsheden in verhalen te vinden of door jezelf
vragen te stellen. Je ontwikkelt je eigen identiteit. Als je dit verbindt aan je visie en handelen als leerkracht
ontwikkel je je professionele identiteit.
3 Wat is levensbeschouwelijk leren?
3.1 Doelen van levensbeschouwelijk leren
Levensbeschouwelijk leren is het proces van bewust ontwikkelen van een eigen persoonlijke levensbeschouwing.
Je geeft steeds opnieuw betekenis aan de interacties van je omgeving. Het is een cirkel van dialoog en
persoonlijke betekenis bijstellen. Je gaat het proces van levensbeschouwelijk leren begeleiden door 1) het actief
in gang te zetten, 2) het specifiek te gaan begeleiden en 3) er nieuwe impulsen aan te geven. Je maakt het
impliciete proces expliciet. Je verrijkt de betekenisgeving.
Bij levensbeschouwelijk leren maak je het proces van betekenis geven bewust. Iedereen geeft op een andere
manier betekenis (subjectief). Niet alleen wat er van buiten op jou afkomt is bepalend maar ook wat er van
binnen al bij jou is. Je hebt al ‘kapstokjes’ en het ophangen van een nieuwe indruk = betekenis geven.
De context waarin je opgroeit beïnvloeden welke betekenis jij toekent aan alles om je heen. Het vindt plaats in
interactie met je omgeving en deze verandert steeds (dus je betekenisgeving verandert ook steeds). Het is een
proces dat altijd maar doorgaat. Het gaat niet alleen om de letterlijke betekenis maar ook om de figuurlijke.
Betekenis betekent in dit boek: interpreterend, waarderend betekenis geven.
3 doelen van levensbeschouwelijk leren:
1. Persoonlijke betekenis ontdekken
De ‘ontwikkeling van levensbeschouwelijke identiteit’. Je weet hierdoor wat je de moeite waard vindt om
voor te leven, wat je inspireert en wat je de weg wijst als je het even niet meer weet. Kinderen leren
manieren om de eigen levensbeschouwelijke vragen uit te drukken met eigen ‘levensbeschouwelijke
taal’.
2. Omgaan met (levensbeschouwelijke) verschillen
Als je begrijpt dat iedereen op zijn eigen manier betekenis geeft kan je deze verschillen ook beter
begrijpen. De bewustwording van hoe je tegen dingen aankijkt vindt vaak plaats als je een verschil
ontdekt. Je komt erachter dat wat jij dacht dat gewoon was, niet zo is. Er is dus geen goede/foute
manier, maar verschillende. Zo leren kinderen om met respect naar een ander te kijken. Op het eerste
gezicht lijken er overeenkomsten in Levensbeschouwing, maar ingezoomd zijn er grote verschillen in
levensbeschouwing. Kinderen gaan elkaar beter verstaan en verbinden meer met elkaar. Dit tweede
draagt bij aan burgerschapsvorming.
3. Thuisraken in Levensbeschouwelijke verhalen
Kinderen leren dat levensvragen niet op zichzelf staan maar een universeel karakter hebben. Generaties
ervoor hebben ervaringen en inzichten doorgegeven in levensbeschouwelijke tradities (verhalen,
opvattingen, symbolen en praktijken). D.m.v. verhalen krijgen kinderen toegang tot levensvragen en
antwoorden. Kinderen moeten thuisraken met Levensbeschouwelijke verhalen. Deze verhalen hebben
een symbolisch en meerduidig karakter: je kan ze op verschillende manieren opvatten. Dit is vooral
belangrijk bij hoge groepen. Toch zijn verhalen voor jonge kinderen een toegankelijke manier.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper saarvdboog1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
