Samenvatting
samenvatting straf(proces)recht (14/20)
het is een volledige samenvatting van het vak: boek, powerpoints, extra uitleg van anderen,...
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 213 pagina's
Voorbeeld 4 van de 213 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
STRAF- EN STRAFPROCESRECHTDeel 1: Algemene oriëntatie
Hoofdstuk 1: Wat is (positief) strafrecht? (oorsprong = klassieke school)
Het gaat over misdrijven & misdadigers, politie, procureurs, rechters, rechtbanken & hoven.
MAAR wat maakt iets/ iemand een misdrijf/misdadiger? Schending van de fundamentele
waarden & (grond)rechten van individuen in onze SL? Hoe kunnen we ze opsporen, ontdekken
& veroordelen? Ook gaat het over de slachtoffers. Het een werktuig om normconform gedrag
af te dwingen
Doel van bestraffing: (ook maatschappij & moraliteit beschermen) EN aandacht voor oorzaken
Positieve preventie: voorkomen dat daders/criminelen wederom in de fout gaan
(recidive)
Negatieve preventie: voorkomen dat mensen (alle burgers) in de fout gaan
Afdeling 2. Het begrip strafrecht legt strafbare acties aan banden
Materieel strafrecht: het geheel van rechtsregels (legaliteit, proportionaliteit, schade)
die bepalen onder welke voorwaarden handelingen of onthoudingen als misdrijven
kunnen worden beschouwd (WAT straffen?)
die bepalen met welke strafrechtelijke sancties daarop wordt gereageerd (HOE
straffen?)
die de tijdelijke, de ruimtelijke en de personele toepassingssfeer van de betrokken
normen vastlegt (WANNEER, WIE, WAAR straffen?)
Eén van de belangrijkste bronnen van het materieel strafrecht is het Strafwetboek
Formeel strafrecht (de strafvordering, het strafprocesrecht of de strafrechtspleging): het
geheel van rechtsregels m.b.t.
de vaststelling van misdrijven
de opsporing, vervolging en berechting van personen die verdacht worden van een
misdrijf
de organisatie, bevoegdheid en werking van de publiekrechtelijke instellingen en
organen
De belangrijkste bron van het formeel strafrecht is het Wetboek van Strafvordering = basis
van de huidige regeling van de strafprocedure
Maar er zijn ook veel belangrijke wetten zoals die op de voorlopige hechtenis of het Europees
aanhoudingsbevel
Materieel en formeel strafrecht zijn nauw met elkaar verbonden: het materieel strafrecht
komt vooral tot leven door de toepassing ervan in het kader van de strafrechtspleging. De
sanctionering van strafrechtelijk relevant gedrag moet noodzakelijk gebeuren in een formeel
wettelijk strafprocesrechtelijk kader. Beide hebben een beschermende functie: het vermijden
van ongerechtvaardigd strafrechtelijk overheidsingrijpen, maar beide vormen ook een
toelating: een legitimering van het overheidsoptreden tegen criminaliteit en de daders, zolang
dit overheidsoptreden zelf de regels respecteert. (SPR verzekert dat de overheid SR op een
correctie manier toepast)
Hoofdstuk 2: Codificatie
Tijdens de toepassing van de regels van de strafprocedure zullen er inbreuken op de
individuele rechten van de verdachte gebeuren. Dankzij de nodige waarborgen zullen deze
inbreuken nooit op willekeurige wijze gebeuren.
Afdeling 2: het Belgisch Wetboek van Strafvordering – 2 types van procedure
Accusatoire procedure
1
, = maatschappij neemt geen initiatief, de beschuldiging gebeurt door het slachtoffer
van een misdrijf
Klemtoon ligt op waarborgen van het individu
Rechter heeft de rol van een scheidsrechter die niet actief tussenkomt
Openbaarheid, tegenspraak en mondeling karakter procedure
Inquisitoire procedure
= maatschappij behartigt de vervolging en berechtiging via een vertegenwoordiger van
het gezag
De vervolgde wordt in een ondergeschikte positie geduwd (geen gelijkheid tussen de
partijen)
De rechter werkt actief mee aan de procesvoering
Geheim, niet-tegensprekelijk en schriftelijk karakter procedure
Onze strafprocedure kent een gemengd systeem, waarin de kenmerken van beide tot uiting
komen:
Het onderzoek is geheim, schriftelijk en niet-contradictoir (inquisitoir)
De procedure is openbaar, mondeling en contradictoir (accusatoir)
Hoofdstuk 3: Situering van het strafrecht tussen andere rechtsdisciplines
Afdeling 1: de autonomie van het strafrecht
Het principe is dat er veel aanwijzingen bestaan dat het strafrecht autonoom is ten opzichte
van andere rechtstakken. Desalniettemin gaat het om een relatieve autonomie (niet volledig
autonoom maar ook geen hulprecht). Dit zowel op functioneel als op conceptueel vlak.
§1 De functionele autonomie van het strafrecht
Strafrecht is meer dan enkel sanctierecht. Het strafrecht draagt immers bij aan de
rechtsvorming door bijvoorbeeld eigen gedragsnormen te creëren: het trekt eigen grenzen
tussen recht en onrecht. Het strafrecht spreekt de rechtsonderhorige aan als deelnemer aan
het rechtsverkeer, die zich moet houden aan die normen.
De functionele autonomie van het strafrecht is dan ook nauw verbonden met de specificiteit
van de strafrechtelijke afhandeling van inbreuken op de rechtsordening. Die komt o.m. tot
uiting in de strafrechtspleging en bij de strafrechtelijke toemeting van sancties, die de
delinquent confronteert met de eisen van de rechtsorde en de consequenties bij de
miskenning ervan. Het beschermt de rechtsgoederen & rechtswaarden uit andere
rechtstakken.
§2 De conceptuele autonomie van het strafrecht
Dat is het principe volgens dewelke identieke begrippen van inhoud kunnen verschillen
naargelang de rechtstak waarin ze zich bevinden. De verantwoording van de rechtspraak op
dit vlak ligt in de functie van het strafrecht: bescherming van fundamentele maatschappelijke
waarden. Als de strafrechter steeds gebonden zou zijn door theorieën en begrippen uit andere
rechtsgebieden (burgerlijk recht, handelsrecht, administratief recht), zou het strafrecht aan
efficiëntie boeten.
MAAR toch verplicht de wetgever de strafrechter in uitzonderlijke gevallen om zich bij de
interpretatie van strafwetten te schikken naar de regels van het burgerlijk recht (vb: artikel
16 V.T.Sv).
§3 Autonomie van het strafprocesrecht t.a.v. het gerechtelijk recht
Volgens artikel 2 Ger.W. gelden de regels van het Ger.W. aanvullend, voor het geval het
strafprocesrecht geen andere regeling inhoudt. Zelfs in afwezigheid van geschreven regels
mogen de regels van het Ger.W. niet worden overgenomen of toegepast, als ze
onverzoenbaar blijken met ‘la nature de l’action exercée’. (bv: art. 736 Ger. W. stelt dat
2
,procespartijen verplicht zijn alle stukken mee te delen MAAR = onverenigbaar met het
zwijgrecht van de verdachte)
Afdeling 2: Publiekrechtelijk karakter van het strafrecht
Ongeacht of een burgerrechtelijke, handelsrechtelijke of administratiefrechtelijke norm
overtreden is, doet het misdrijf een rechtstreekse verhouding ontstaan tussen de persoon die
het misdrijf heeft gepleegd en de staat als soevereine macht.
Dit zie je in het strafprocesrecht: niet de geschade particulier, maar het OM zal de
vervolgende partij zijn. Daarbij is het strafrecht recht van openbare orde, men kan zich hier
nooit aan onttrekken.
OM = overheidsorgaan dat optreedt namens de rechtsstatelijke gemeenschap +
tenuitvoerlegging van de sancties
Vervolging, veroordeling, berechting & bestraffing = publiekrechtelijk
benadeelde particulier kan burgerlijke partij zijn om schadevergoeding te innen =
privaatrechtelijk
+ recht van openbare orde want dwingend recht
! je kan je niet rechtsgelding verbinden om een misdrijf te plegen/ toestemming slachtoffer
ook niet ok!
Hoofdstuk 4: indelingen van het strafrecht
Afdeling 1: Het algemeen strafrecht en het bijzonder strafrecht
§1 Het algemeen strafrecht (droit pénal général)
(1 -100 Sw)
Het algemeen strafrecht is het geheel van rechtsregels die van toepassing zijn op misdrijven
die in de strafwetten omschreven zijn.
Het algemeen strafrecht bestaat uit boek I van het strafwetboek en complementaire wetten
die zonder in het wetboek ingeschreven te zijn geacht worden hiervan deel uit te maken.
Complementaire wetten zijn strafwetten die zonder in het wetboek te zijn ingevoegd worden
geacht er logisch en integraal deel van uit te maken: vullen Sw aan, maar zijn niet in het
Wetboek zelf opgenomen:
Jeugd(beschermings)wet 1965
(Wet bescherming Maatschappij) interneringswet 2007-2014-2016
Probatiewet 1964 (staat niet in boek I waar we het zouden verwachten maar in een
speciale wet)
o Raar want er is een andere regeling m.b.t. probatie die WEL in boek I staat
Wet op verzachtende omstandigheden 1867: Dat is het principe volgens dewelke art
85 Sw slechts van toepassing is op een bijzondere wet indien deze dit uitdrukkelijk
bepaalt
o Een soort ‘tunnel’ waar door wordt gekropen om te voorkomen dat een zaak voor
assisen komt en zo voor de beroepsrechter te krijgen
Ook complementaire wetten in Sv:
Wet op Voorlopige Hechtenis Wet huiszoeking
Interneringswet Wet verzachtende
omstandigheden
§2 Het bijzonder strafrecht (droit pénal spécial)
(101 – 566 Sw)
Het geheel van strafwetten waarin specifieke gedragingen strafbaar worden gesteld, met
vermelding van de daarop toepasselijke straffen. Denk aan menu van restaurant, met korte
beschrijving van de gerechten en de prijs (de straf). Omschrijving, straffen en specifieke
misdrijfgebonden regels.
Waarom bijzonder? Wetten met allerlei strafrechtelijke regels op een specifiek, speciaal
deelgebied: materie, personen, plaats, deelaspecten van het maatschappelijk leven
MAAR VOORAL: sanctiebepalingen verbonden aan wetten die in hoofdzaak andere regels
bevatten:
Militair
3
, Belastingen
Milieu
Arbeidsrecht
Wegverkeer
Economische regels
Bankrecht
Auteursrecht
HEEL ONOVERZICHTELIJK
Ook alleen maar misdrijven bijgekomen
§3 De toepasselijkheid van de beginselen van het algemeen strafrecht op het bijzonder
strafrecht.
De bepalingen van Boek I Sw. zijn van toepassing op de misdrijven die in Boek II Sw. worden
omschreven. De toepasselijkheid van de algemene beginselen van het algemeen strafrecht
op de misdrijven omschreven in de bijzondere strafwetten en verordeningen die niet in boek II
Sw zijn ingevoegd spreekt minder vanzelf.
Hoe weet je nu of die algemene regels ook gelden voor de materies waarvoor misschien
bijzondere wetten zijn? Art. 100 = scharnier tussen de algemene regels (AlgSR) en de
specifieke misdrijven (BijzSR) (omvat ook complementaire strafwetten)
ALGEMENE REGEL (art. 100 Sw.): bepalingen boek I Sw zijn VAN TOEPASSING op misdrijven uit
bijzondere strafwetten BEHALVE:
1. Andersluidende bepalingen: als de bijzondere strafwet zelfuitdrukkelijk afwijkt van Boek
I
o WANT: bijzondere regelingen hebben voorrang op de algemene
2. Strafbare deelneming: de regels in Boek I i.v.m. deelneming en die i.v.m. verzachtende
omstandigheden bij wanbedrijven zijn slechts van toepassing als bijzondere wetgeving
ze uitdrukkelijk van toepassing verklaart
3. Verzachtende omstandigheden bij wanbedrijven : strafvermindering uit art. 85 Sw is pas
van toepassing indien de bijzondere wet of verordening dit zelf uitdrukkelijk bepaalt
PAS OP: voor decreten gelden in beginsel ALLE regels van Boek I! Deelstaten kunnen daar
slechts na ingewikkelde procedure (met goedkeuring federale ministerraad) eigen regels van
algemeen strafrecht maken!
Veel belangrijke regels zitten in wetgeving buiten het Strafwetboek. Een aantal belangrijke
procedureregels zit in wetgeving buiten het Wetboek van Strafvordering.
Voorbeeld: decreet over begraafplaatsen. Hierin wordt heen en weer gewezen tussen het decreet en de
federale wetgeving. Art. 29 van dit decreet verwijst naar het strafwetboek: elke overtreding van de
bepalingen van dit decreet wordt gestraft met de straffen, gesteld in artikelen… strafwetboek.
Afdeling 2: Buitenlands en internationaal strafrecht
§1 Buitenlands strafrecht (art. 4. SW.)
Het buitenlands strafrecht is in 2 gevallen van belang:
1) Eerst en vooral in het kader van een rechtsvergelijkend onderzoek
2) Ten tweede in het kader van de toepassing van een buitenlandse rechtsregel:
a. In tal van gevallen is het strafrechtelijke besluitvormingsproces onderworpen aan
een door de wetgever opgedragen rechtsvergelijkend onderzoek.
b. Bv. Wanneer de strafwet de vervolging in België van een in het buitenland
gepleegd misdrijf afhankelijk stelt van de strafbaarheid krachtens de
wetgeving van dat land. Of dat het buitenlands verzameld bewijs dat conform
de plaatselijke wet is vergaard ook gebruikt mag worden.
c. In uitzonderlijke gevallen verplicht de wetgever de rechter echter een
buitenlandse rechtsregel mee te betrekken in de besluitvorming.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisadebeule. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,86. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen