Het vak gedrag en maatschappij wordt door 2 docenten gegeven, namelijk Carolyn Declerck en Bart Cambré, in het 2de semester van het 1ste jaar van de bachelors HI(B), sew en tew. Dit document bevat de samenvatting over de leerstof gegeven door professor Carolyn Declerck wat het 1ste deel van de cur...
H1 Homo Sapiens: een veelzijdig studieontwerp
Bijzondere paradox
- Homo sapiens
o Paradoxaal
intelligent sociaal, zelfzuchtig hulpvaardig, strategisch meevoelend,
samenwerkend vernietigend
o Enorme ecologische voetafdruk
o Homo economicus VS homo sociologicus
evenwicht vinden tussen onze rede en onze sociale ingesteldheid = noodzakelijk
Ontstaan van wetenschappelijke psychologie
Wie zijn we en waar komen we vandaan?
- Rationalisme en empirie
o Rationalisme theorievorming
Kan ver van de waarheid liggen als ze niet onderbouwd is met empirische
gegevens
o Empirisme = dataverzameling
Berg data is weinig waard zonder overkoepelende theorie
o Renaissance filosofen
bouwen brug rationalisme en empirisme want data en theorie zijn beide nodig om
tot evenwichtige wetenschappelijke verklaring te komen => gedragswetenschappen
- Structuralisme
o Wilhelm Wundt
o Bewustzijn ontleden
Experimentele analyse van onderdelen van het bewustzijn
Als het donker is en je hebt klein beetje licht, hoeveel meer licht neem je dan
meer waar dan wanneer je dit zelfde licht toevoegt aan belichte kamer
o Experimenteel gericht
o Systematische, objectieve observaties van bewuste ervaringen
o Gericht op
waarneming (perceptie), gewaarwording (sensatie), zintuigen
- Functionalisme
o William James
o Bewustzijn als 1 geheel
Stream of consciousness = het bewustzijn vloeit
o Processen bestuderen
≠ inhoud bestuderen maar processen achterhalen die bewustzijn mogelijk maken
“Wat doet bewustzijn voor mensen en waarom doet het dat?”
o Invloed van Darwinisme
Bewustzijn = karakteristiek met overlevingswaarde waardoor ze van
generatie op generatie blijft bestaan
1
,Gedrag en Maatschappij Carolyn Declerck
- Behaviorisme
o Burrhus Skinner
o Studie van het observeerbare gedrag
Vrije wil is een illusie, alles is aangeleerd, inspiratie halen bij dieren
o Bewustzijn = leerproces
we vermeerderen gedrag als het positieve effecten heeft en andersom
Pavlov, conditionering, niks onbewust is van belang te bestuderen
- Psychodynamica
o Sigmund Freud
o Studie van onbewuste drijfveren
Gedachten, herinneringen, verlangens
o Niet empirisch onderbouwd
verliezen hun waarheid en hun waarde in de wetenschap
- Humanisme
o Carl Rogers
o Focus op unieke menselijke trekken, zelfrealisatie
Persoonlijke vrijheden, persoonlijke groei, talentontwikkeling, verandering
o Positieve theorie
je kan iets veranderen ( behaviorisme, psychodynamica)
- Hedendaagse benaderingen psychologie
o Biologische benadering
gedrag verklaren adhv genetische, neurologische en biochemische processen
o Cognitieve benadering
hoe wordt informatie vergaard, opgeslagen en verwerkt
Hernieuwde kijk op bewustzijn rekening houdend met neurologische basis
o Evolutionaire benadering
evolutie door selectie, bestudeert universele tendensen, gebaseerd op assumpties
uit het verleden waardoor je de theorieën niet meer kan testen
o Socio-culturele benadering
gedrag is afhankelijk van de socio-culturele context
Focus op niet-erfelijke elementen, invloed cultuur en etniciteit
2
,Gedrag en Maatschappij Carolyn Declerck
Gedragswetenschappen voor economen
Als we begrijpen hoe we in elkaar zitten, kunnen we toekomst tot goed eind brengen
- Begrip voor economische anomalieën
o Klassieke economie verouderd
beeld van homo economicus is oud en kortzichtig
o Afkeer voor onrechtvaardigheid => ultimatum spel
o Vertrouwen = fundament van coöperatie
o Belang van verhalen => collectief in iets geloven
- Gedrag en bedrijfskunde
o Werknemers = belangrijkste kapitaal
organisatie kan enkel zo goed zijn als mensen die er werken
o Hawthorne studies
onderzoeken wat mensen nodig hebben om beter te presteren
- Domein-overschrijdende theorie
o = Goede theorie
biedt toepassingsmogelijkheden in diverse uiteenlopende gebieden
Voorbeeld ratten en belang van controlegevoel
o Praktisch (Kurt Lewin)
Controleverlies => aangeleerde hulpeloosheid + passieve houding
Controlegevoel => minder gezondheidsproblemen + productief en succesvol
3
, Gedrag en Maatschappij Carolyn Declerck
H3 Evolutie en gedrag
Evolutie
- Behave van Robert Sapolsky (2017)
o Doelstellingen
begrip opbrengen voor de biologie achter het menselijke gedrag
Kernideeën in de evolutieleer via natuurlijke, verwantschaps-, seksuele en
culturele groep selectie
Genetische en epigenetische overerving
Hersenen sturen gedrag: organisatie en werking van het zenuwstelsel, neuro-
economie, sociale hersenen hypothese
Kernideeën in de evolutieleer
Charles Darwin
- Via natuurlijke selectie
1. Individuen in populatie verschillen in eigenschappen
2. Deze eigenschappen hebben een erfelijk component
3. In de omgeving van de populatie heerst er competitie
4. Sommige eigenschappen bieden omgeving-specifiek competitief voordeel
5. Individuen met een competitief voordeel hebben meer nageslacht
6. Genen die bijdragen tot eigenschappen met meer voortplantingssucces nemen toe in
de populatie
o Kritiek
Mensen houden rekening met lot van anderen
Gedrag toont vaak contra-adaptieve neigingen (bv overconsumptie)
Adaptatie:
erfelijke eigenschap die toeneemt in een populatie en door natuurlijke selectie tot stand kwam en de
fitness van een individu vermeerdert
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper colettetje2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
