samenvatting van het tweede deel van het boek alle hoofdstukken zijn samengevat + ppt is er ook onverwerkt. veel vriendinnen hebben deze samenvatting ook gebruikt en we zijn er allemaal in 1ste zit door
Hoofdstuk 19: externe effecten (p.445-448)
Ronald Coase:
Het coase theorema: private partijen kunnen het probleem van externaliteiten oplossen en
de pareto-optimale oplossing bereiken door vrije onderhandelingen tussen private
marktpartijen, ongeacht wie de eigendomsrechten heeft, indien
1. De eigendomsrechten goed gedefineerd zijn
2. Partijen vrij en zonder transactiekosten kunnen onderhandelen over de toewijzing
van productiemiddelen
3. De veroorzaakte schade en de waarde van de transactie meetbaar zijn (perfecte
informatie)
4. Het aantal betrokken partijen beperkt is
Transactiekosten = kosten die de partijen maken in het proces van sluiten en uitvoeren van
een deal
,Hoofdstuk 20: publieke goederen en gemeenschappelijke bronnen
Publieke goederen en gemeenschappelijke bronnen
4 soorten goederen en diesten
à categoriseren op basis van 2 eigenschappen
- Rivaliteit = een goed is rivaal wanneer de consumtie van de ene consument de
consumptie van de andere consumenten verminderd
RIVAAL goed: private goederen
ik neem een hap uit mijn broodje, dan is dat een hap minder voor alle andere
consumten
NIET-RIVAAL goed: gemeenschappelijke bronnen
uitroeien van een ziekte, restauratie van het historisch stadcentrum, openbare
veiligheid verbeteren
- Exclusiviteit = een goed is exclusief wanneer een consument kan worden uitgesloten
van de consumptie ervan
EXCLUSIVE goederen: clubgoederen en tolgoederen
als je een glas bier drinkt, kun je verhinderen dat een ander er ook van drinkt
NIET-EXCLUSIEVE goed: publieke goederen
Zwembad, park, defensie
Paul samuelson: maakte vgl tussen private goederen en publieke goederen
James buchanan: voegd clubgoederen er aan toe
Elinor ostrom: voegd tolgoedren en gemeenschappelijke bronnen er aan toe
Publieke goederen
= een goed is een publiek goed wanneer het niet-rivaal en niet-exclusief is. Deze goederen
lijken dikwijls gratis te zijn, maar zijn het niet
Vb. proper water van leie of schelde
Vrijbuiters en de financiering van publieke goederen
‘There is no such thing as a free lunch’ (Milton Friedman): om iets te verkrijgen wat we
waarderen, moeten we iets anders wat we waarderen opgeven
Probleem: free riders/ vrijbuiters = iemand die niet betaalt voor een goed waar zij/hij wel
van geniet
Gevolg: vrijbuitenprobleem = doet zich voor wanneer diegenen die baat hebben bij een goed
of dienst, er niet voor betalen, wat resulteert in een lager dan wenslijke voorziening van dit
goed of deze dienst à leidt tot marktfaling, verhindert dat private markten publieke
aanbieden, want de financiering wordt niet gevonden
Voorbeeld van vrijbuitersprobleem
Abbas en bea: één publiek goed – straatverlichting met een kostprijs van 50 euro
,MBTB van abbas: 50 euro – koopt één lantaarnpaal
MBTB van Bea: 25 euro – koopt geen omdat haar MBTB kleiner is dan de kostprijs
Gevolg: Bea is een free-rider en geniet van het goed zonder ervoor te betalen
stel dat er slecht één lantaarnpaal wordt voorzien: MBTB is 75 euro is hoger dan de kostprijs
van 50 euro à optimale hoeveelheid is niet bereikt (MK ¹ MO) à welvaartverlies
oplossing: samulson – voorwaarde (welvaartsverlies weg te werken)
= een publiek goed wordt optimaal voorzien wanneer de som van de bereidheid tot betalen
van alle gebruikers gelijk is aan de marginale kost van de voorziening ervan
Oplossing voor het vrijbuiterprobleem:
- Overheid voorziet het publiek goed indien de totale baten de kosten overstijgen
- De overheid kan welvaart ↑ door het goed aan te bieden & er voor te betalen met
belastinginkomsten (de burgers betalen voor de voorziening van publieke goederen)
- Exclusiviteit opleggen waardoor het publiek goed wordt geproduceerd maaar enkel
toegangelijk is voor diegenen die ervoor betalen à privatisering/ creëren van
eigendomsrechten (= niet-exclusieve goederen exclusief maken)
Vb. tolgeld bij vb een toltunnel à zo wordt niet-exclusieve goed een exclusief
goed en wordt het publiek goed een privaat goed waar je moet voor betalen
Vb. ‘gated communities’: bouwen van een hek tussen de betalende leden die
betaalde veiligheid een exclusieve parken krijgen
Kosten-baten analyse
De overheid lost de marktfaling ten gevolge van het vrijbuiterprobleem op en financiert de
voorziening van publieke goederen via de belastingbetaler, maar nu onstaat het
omgekeerde probleem: onstaat doordat de overheid de voorziening van publieke goederen
betaalt à er is GEEN garantie dat de voorziening efficient is
(voorziet de overheid niet te veel publieke goederen dan maatschappelijk wensenlijk?)
, Probleem: het vermijden van overmatige en ineffeciënte voorziening van publieke goederen
door de ovehreid
Oplossing: maatschappelijke kosten-batenanalyse
= analyse van een publiek goed waarbij de verwachte monetaire kosten worden afgewogen
tegen de verwachte monetaire baten. Ook externe monetaire kosten en baten worden in
rekening gebracht
Voorziening van het publiek goed GOED als: totale baten voor de gebruiker > totale kosten
om het goed te voorzien
Beperking bij kosten-batenanalyse
- Berekening vd monetaire waarde is moeilijk
o Gebruiken van uitgedrukte voorkeursmethode à via enquêtes
o Gebruiken van de gereveleerde voorkeursmethode: men baseert de
waardering vh publiek goed op basis van hoe mensen zich gedragen (vb
reiskosten)
à maatschappelijke ksoten-batenanalyse ook een nuttig instrument
Vb. zwarte lijsten te maken met de meest dodelijke punten en dan te berekenen hvl het zou
kosten daar de zwakke weggebruiker beter te beveiligen
à door een kosten-batenanalyse proberen we dus ook in de voorziening van publieke
goederen efficiënt te zijn
Sociale normen
= gedragsregels gebaseerd op normen, waarden, gewoonten en cultuur, die onze
verwachtingen bij interacties met derden coördineren. Daardoor leiden sociale normen tot
uniform gedrag binnen een groep
à lokale sociale normen kunnen ervoor zorgen dat iedereen zich ertoe verplicht voelt om
iets bij te dragen aan het publieke goed, waardoor het vrijbuiterprobleem opglost wordt
Werkt bij/ als: lokale publieke goederen, bijdragers elkaar kennen + kunnen communiceren,
vrijbuiters kunnen gestraft worden à geen opl voor aanleggen autostrade maar wel voor
een lokale speeltuin, petanquebaan
Gemeenschappelijke bronnen
= niet-exclusieve goederen: iedereen die ze wenst kan ze gratis gebruiken
= rivaal: gebruik vd ene vermindert het gebruik vd andere
Vb. propere lucht, vissen in het water, druk gebruik openbare wegen, oerbossen
Uitputting van gemeenschappelijke bronnen
Probleem:
- Gemeenschappelijke bronnen zijn niet-exclusief à vrijbuitersprobleem onstaat
- Neiging om uitgeput te raken à de tragedie van de gemeenschappelijke bronnen of
“tragedy of the commons” genoemd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyvanbelleghem. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
