Kernbegrippen:
- Lateralisatie
Past binnen de motorische ontwikkeling van de oudere kleuter.
Voor de leeftijd van ongeveer 6 jaar hanteert een kind beide handen en voeten doorgaans vrij
gelijkwaardig. De bewegingen zijn elkaars spiegelbeeld. Het kind heeft nog geen besef van links en
rechts. Vanaf 6 jaar treedt de lateralisatie in. Er ontwikkelt zich een samenwerking tussen beide
handen met een zekere “taakverdeling’: de ene hand voert uit, de andere hand assisteert. De
voorkeurshand/-voet gaat steeds meer de handeling uitvoeren. Na de lateralisatiefase is de rechter-
of linkerdominantie duidelijk.
- Representeren
Past binnen de denkontwikkeling van de oudere kleuter.
Dit betekent het weergeven van mentale beelden via verschillende expressievormen (taal, rollenspel,
tekeningen,…) van mentale beelden. Uit deze expressie kan je afleiden welke mentale beelden de
kleuter heeft.
- Conservatiebegrip
Past binnen de denkontwikkeling van de oudere kleuter. De kleuter begrijpt nog niet dat de
hoeveelheid van iets ongewijzigd blijft, wanneer de vorm veranderd wordt.
Beschrijving van het experiment:
de proefleider legt twee gelijke bollen klei (= evenveel klei) op de tafel
terwijl het kind kijkt, maakt hij van één bol een lange worst, terwijl de andere bol er gewoon
naast blijft liggen (mogelijke varianten: er wordt een platte pannenkoek gemaakt, of de ene
bol wordt in een aantal kleine bolletjes verdeeld)
de proefleider vraagt dan of er in de worst meer klei is dan in de bol
antwoord van het kind tot zeven – acht jaar: ‘er is meer klei in de worst omdat ze langer is’
Verklaring waarom er geen conservatiebegrip is bij deze kleuters:
Eerste mogelijke verklaring: het kind laat zich leiden door de zintuiglijke indruk
(= gecentreerd denken): de lengte van de worst. Het vergeet daarbij dat de worst echter ook
dunner is. Het redeneert dus: als de vorm verandert, verandert ook de hoeveelheid.
Tweede mogelijke verklaring: het kind kan nog niet zijn gedachten omkeren: de worst was
eerst een bol klei en deze tweede bol was identiek aan de eerste. Piaget besluit dat het
denken van de oudere kleuter irreversibel (onomkeerbaar) is.
- Gecentreerd denken: zie boven
- Irreversibel denken: zie boven
- Objectivatie:
Past binnen de taalontwikkeling van de oudere kleuter. De oudere kleuter heeft ook
aandacht voor de lengte van de woorden en kan praten over de vorm van de woorden, los
van de betekenis ervan. Dit wordt objectivatie genoemd.
Vb. welk woord is het langst: reus of kabouter?
1
, - Altruïsme:
Doordat de oudere kleuter naar het einde toe het egocentrisme verlaat, leert de kleuter zich
ook meer inleven in de emoties van een andere: de gevoelsuitingen worden herkend en er
ontstaat meeleven en meevoelen. Hierdoor is hij in staat tot altruïsme: het bewust zijn van
de wereld om je heen zodoende hulpvaardigheid voor anderen te voelen in plaats van het
eigenbelang. Bijvoorbeeld: hij kan helpen, troosten, delen, iemand plezier doen.
- Subjectief geweten
Dit begrip past binnen de morele ontwikkeling van de oudere kleuter.
o Goed en kwaad worden dan niet meer direct gebonden aan de reactie van de
volwassene. Anders gezegd: de kleuter heeft al iets van een innerlijke rem, maar het
inzicht in het waarom van de geboden en verboden ontbreekt nog.
o Net zoals het primair gewetensbesef bij de jonge kleuter, is het subjectief geweten
bij de oudere kleuter een spiegelgeweten: de normen die hij/zij hanteert zijn een
kritiekloos overgenomen afspiegeling van wat de opvoeders hebben voorgehouden.
o Deze verinnerlijkte normen gaat hij/zij zowel t.o.v. zichzelf als de anderen op een
strakke en absolute wijze hanteren: zonder nuances, zonder rekening te houden
met concrete omstandigheden.
- Innerlijke rem
Dit begrip past binnen de morele ontwikkeling van de oudere kleuter. Het is een onderdeel
van het subjectief geweten, waarbij de kleuter zichzelf al beginnend kan beheersen bij het
uitvoeren van bepaalde gedragingen die niet getolereerd worden. morele ontw
- Spiegelgeweten
Dit begrip past binnen de morele ontwikkeling van de oudere kleuter. Het is een onderdeel
van het subjectief geweten, waarbij de de normen die hij/zij hanteert een kritiekloos
overgenomen afspiegeling zijn van wat de opvoeders hebben voorgehouden. Dit is ook zo
voor het primair gewetensbesef bij de jongere kleuter.
Schets de lichamelijke en motorische ontwikkeling
Fysieke kenmerken
• Wordt geleidelijk aan slanker – typische molligheid verdwenen
• Vijf – zesjarige meet 115-120 cm en weegt 18-20 kg
• Lichaamsproportie vergelijkbaar met volwassenen: 1/6
Lichaamsbesef
• Besef van lichaamsschema groeit
Verdere differentiatie: afzonderlijke lichaamsdelen kunnen
lokaliseren, benoemen, en afzonderlijk bewegen
• Beginnende lateralisatie
= linker- en rechterhersenhelft functioneren los van elkaar: besef van 2
lichaamshelften
Motorische ontwikkeling
3.1 Grove motoriek
• Behendigheid groeit (soepele gewrichten)
• Coördinatie bewegingen groeit
• Complexere bewegingen mogelijk schaatsen, skiën, zwemmen, …
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper stiedege. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.