,Recht van vruchtgebruik, recht van gebruik en bewoning:
Vruchtgebruik: tijdelijk zakelijk recht om andermans zaak te gebruiken en ervan te genieten, met de
verplichting de zaak zelf in stand te houden. Om tegenstelbaar te zijn aan derden dient de akte te
worden overgeschreven overeenkomstig art. 1 Hyp.W. Onroerend VG is vatbaar voor
hypotheekvestiging en beslag.
Vestiging:
Door de wet: erfrechtelijk VG van de langstlevende echtgeno(o)t(e); genotsrecht van ouders op
goederen van minderjarige kinderen lijkt heel sterk op VG,…
Door een titel: aankoop of overdracht van VG, beding van voorbehoud of retentie tot VG (wanneer
de eigenaar de blote eigendom vervreemdt en het VG voor zichzelf behoudt), of testamentaire
toekenning.
Door verjaring: op grond van langdurig bezit.
Voorwerp: VG kan op roerende en onroerende goederen. Het kan ook op een onlichamelijk goed
worden gevestigd (vb. schuldvordering) en op een (deel van) een vermogen ingeval erfrechtelijk VG.
Het is een persoonsgebonden, tijdelijk recht dat eindigt met het overlijden van de vruchtgebruiker
(van openbare orde). Reden beperking in duur: het VG is een schadelijke toestand voor het
eigendomsrecht dat louter symbolisch zou worden indien VG te lang zou duren. De VG heeft geen
vrij beheer over het goed en de naakte eigenaar heeft geen gebruiksmacht over het goed.
Het overlijden is een ontbindende termijn waaraan het recht is gekoppeld, het is een toekomstige en
zekere gebeurtenis (cf. bij ontbindende voorwaarde is het een onzekere gebeurtenis).
Het VG kan ook voor een bepaalde duur worden gevestigd (art. 617 BW) (niet voor wettelijk VG).
Indien het VG wordt gevestigd voor een zeer lange termijn, dan eindigt het toch door het overlijden.
Leeft de VG’er langer dan deze termijn dan eindigt het na deze termijn.
Er is geen minimumduur voor VG. Anders is het bij wettelijk VG, daar is de minimumduur gekoppeld
aan het leven van de VG.
Rechtspersonen: aangepaste regeling voor publiek- en privaatrechtelijke rechtspersonen. Het einde
van het VG doet zich voor bij ontbinding van de RP (van zodra er een besluit is van de algemene
vergadering tot ontbinding van de RP of een uitspraak die de ontbinding bevestigt).
Bij een RP is er geen biologische grens door overlijden waardoor het VG heel lang zou kunnen duren
en dit een uitholling van het eigendomsrecht zijn kunnen zijn. Sinds de Romeinen werd er een
absoluut maximum aan de termijn gekoppeld. Art 619 Bw: “vruchtgebruik aan andere dan
bijzondere personen verleend duurt slechts 30 jaar”. De duur is van openbare orde.
Er zijn schijnbare uitzonderingen op de maximale termijn:
- Overdracht of cessie van het recht van VG aan een derde (art. 595, 1ste BW). Als de cessionaris
(verkrijgen van het recht) overlijdt voor de oorspronkelijke VG’er, dan zal het VG vererven op zijn
eigen erfgenamen. Indien de oorspronkelijke vruchtgebruiker eerst komt te overlijden dan houdt
het VG op en het recht wast aan bij de naakte eigendom. Het overgedragen VG kan op het vlak
van duur geen ruimere rechten omvatten dan het oorspronkelijke VG (nemo plus-regel). Het VG
volgt het leven van de oorspronkelijke VG’er. Op deze manier wordt verhinderd dat het VG wordt
vereeuwigd.
, - VG op het hoofd van een derde: Titularis A kent een VG toe aan B, maar maakt de duur
afhankelijk van het leven van een derde persoon C. De vraag is of dit mogelijk is en wat er
gebeurt indien B overlijdt.. komt het VG dan in de nalatenschap van B?
Bepaalde RL zegt dat het kan (art. 620 BW: “Vruchtgebruik verleend totdat een derde persoon een
bepaalde leeftijd zal hebben bereikt, blijft tot dan voortduren, al is de derde persoon voor de
gestelde leeftijd overleden.” - In art. 620 gaat het echter om een VG van bepaalde duur vb. tot de
dag dat de derde 80 jaar wordt).
Andere rechtsleer zegt dat hier het persoonlijk karakter van VG in het gedrang komt. Eens de
VG’er overleden dient het VG op te houden.
Het VG op het hoofd van een derde is geldig! Het is een VG voor onbepaalde duur (met onvast
eindpunt) en het feit dat het gekoppeld is aan het leven van een derde is geen probleem. Het
houdt op wanneer de derde overlijdt of wanneer de VG’er zelf overlijdt.
- VG gevestigd op meerdere hoofden:
a) Opvolgend of successief VG: een oneigenlijke uitzondering op het persoonsgebonden karakter
van VG. Het is ab initio op meerdere hoofden gevestigd. Na overlijden van persoon A die VG
heeft zal het VG niet aanwassen bij de blote eigendom maar zal het overgaan op persoon B. B
heeft pas recht op VG als A is overleden enzoverder. B verkrijgt een nieuw VG van de
eigenaar en geen voortgezet VG van de eerststervende. Het VG van de tweede is dus
gevestigd onder opschortende voorwaarde van overlijden van de eerste VG’er.
Vb. VG in hoofde van de grootvader, dan de vader en vervolgens de zoon. Beperking: het VG
kan slechts worden gevestigd op de hoofden van personen die op dat moment reeds geboren
zijn of verwekt zijn en levensvatbaar worden geboren. Het VG blijft duren tot overlijden van
de langstlevende.
b) Gezamenlijk VG met aanwasbeding: Het is een onverdeeld VG, gelijktijdig gevestigd op
meerdere hoofden, en onmiddellijk uitgeoefend door meerdere personen. De vraag is wat er
gebeurt bij overlijden van één van deze personen, wast het VG dan van rechtswege aan bij de
langstlevende(n) of moet deze aanwas bedongen worden? Normaal eindigt het VG van de
titularis bij overlijden (art. 617). Het Franse HvC bepaalde dat de duur afhangt van het laatste
overlijden. Veiligheidshalve wordt een expliciet beding van aanwas opgenomen.
c) Terugvallend VG: het is een bijzonder opvolgend vruchtgebruik. De VG’er A behoudt het
eerste VG op een eigen goed (vb. vader schenkt huis en aandelen aankinderen maar behoudt
voor zichzelf het VG), het tweede VG wordt onder opschortende voorwaarde gevestigd op het
hoofd van B, vb. zijn vrouw of samenwonende partner. B heeft voor het overlijden van A nog
geen recht op VG, anders dus dan bij gezamenlijk VG.
d) Het wettelijk voortgezette VG in het nieuwe erfrecht: art. 858bis, §3 BW werd toegevoegd: “Bij
overlijden van de schenker ontvangt de langstlevende echtgenoot die tot de nalatenschap komt echter
het vruchtgebruik van de goederen die de schenker heeft geschonken en waarvan hij zich het
vruchtgebruik heeft voorbehouden, op voorwaarde dat de echtgenoot op het tijdstip van de schenking
al die hoedanigheid heeft en dat de schenker de titularis van dit vruchtgebruik is gebleven tot de dag
van zijn overlijden.”. voorwaarden: De schenking is dus gebeurd tijdens het huwelijk, met
voorbehoud van VG voor de schenker, ongeacht aan wie, en indien de langstlevende
echtgenoot reeds was gehuwd met de schenker. Het VG wast dus niet aan bij de kinderen na
overlijden van de eerste echtgenoot.
e) Eventueel vruchtgebruik: A sterft en laat echtgenoot B achter. Ze hebben een kind C dat
gehuwd is met D. Wanneer C nu overlijdt vóór B, dan krijgt zijn echtgenote D het eventueel
vruchtgebruik op de goederen die C toebehoorden in blote eigendom.
Genotsrecht: de VG’er heeft het exclusieve recht op het gebruik en op het eigendomsrecht op de
vruchten. De VG kan dus handelingen stellen waardoor vruchten worden gegenereerd, zoals
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bartroels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
