Samenvatting
Samenvatting - Basisbegrippen van recht 17/20
- Instelling
- Universiteit Gent (UGent)
Samenvatting - Basisbegrippen van recht
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
Voorbeeld 4 van de 70 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
lOMoARcPSD|11439016Deel 1: Basisbegrippen
Het begrip ‘Recht’
Wat is het recht?
Het (objectief) recht Geheel van algemene regels voor uiterlijke gedragingen, opgelegd
door bevoegde overheid. Dit tussen een maatschappelijk verband
van levende mensen afdwingbaar door overheid (je hebt het recht, dus er
ook voor zorgen het na te leven)
RECHT ≠ RECHTVAARDIGHEID
Een rechtsregel onrechtvaardig aangevoelde situatie
Professionalisering van de rechtspraak kloof van ‘wettelijke’ en ‘werkelijke’ wereld (Spaghetti
– effect)
Men zoekt oplossingen en orde van de maatschappij via het recht
Weten waarom men zich aan iets moet houden
Gewoonteregel Herhaling van gedragingen. De gewoonteregel is gedaald door
1) Verschriftelijking van het recht
2) Invoering van wetboeken
Gewoonterecht Gewoonteregel over hoe men zich moet gedragen. Deze
regel is sanctioneerbaar
Niet – geschreven recht met langzame ontwikkelingen De
gewoonte vult het recht soms aan
Belgische grondwet Scheiding van kerk en staat. De Belgische grondwet staat in voor
1) Bidhuizen
2) Betalen van wedden voor bedienaars
RECHT = TAAL
- Specifiek taalgebruik door een jurist (≠ gewoon taalgebruik)
- Vakjargon precieze definiëring van een begrip dat niet overeenstemt met het
dagdagelijkse woord.
Indeling van het recht + definities
Publiek recht = regels hoe overheid moet functioneren
Recht = verhouding burgers – overheid
Privaat recht = verhouding burgers – rechtspersonen
= rechtsverhouding tussen burgers
Deze scheiding is relatief!
, lOMoARcPSD|11439016
1. Publiek recht
Grondwettelijk / constitutioneel recht Regels over inrichtingen en werking van de staat
Verhouding staat – burgers (grondrechten)
Administratief / bestuursrecht Regels over organisatie
Werking van bestuurlijke overheid
Beginselen van behoorlijk bestuur
Regels over bescherming van burgers tov
bestuurlijke overheid
Strafrecht Normen over strafbare gedragingen
Sancties op het niet – naleven hiervan
Strafprocesrecht Regels over opsporing, vervolging en berechtiging
Procesrecht (gerechtelijk privaat recht) Regels over organisatie, bevoegdheid en werking
van de rechterlijke instanties (=> organen of personen die
rechtsprekende functies hebben)
Fiscaal recht Regels over verplichte bijdrage van burgers voor
overheid (belastingen)
Volkenrecht (internationaal publiekrecht) Rechtsnormen tussen staten onderling
Rechtsnormen tussen staten en internationale
instanties
Rechtsnormen tussen internationale organisaties
onderling
Rechtsnormen tussen staten/internationale
organisaties en natuurlijke/rechtspersonen
Internationaal privaatrecht Regels over privé- rechtspersonen
2. Privaat recht
= regels over verhoudingen tussen burgers en rechtspersonen
= regels van aanvullend recht dwingend recht (uitzonderlijk)
Burgerlijk recht = regelt rechtsverhoudingen tussen burgers
Personen- en familierecht Regels over personen
Familiale verhoudingen tussen personen
Familiaal vermogensrecht
Zakenrecht Verhouding tussen rechtssubjecten en goederen
Verbintenissenrecht Verhouding tussen rechtssubjechten en de
betrekking tot de goederen
, lOMoARcPSD|11439016
!!! Sommige rechten zijn moeilijk in te delen, publiek of privaat dmv vermaatschappelijking
van het recht. Oplossing? Gemengde rechtstakken (bv: arbeidsrecht, handels- en
economisch recht) !!!
3. Sociaal recht
Arbeidsrecht Regels over individuele arbeidsverhoudingen
Collectieve arbeidsverhoudingen (CAO’s)
Sociaal zekerheidsrecht Regels over personen in bepaalde toestand (ziekte, werkloos,
zwangerschap,…) die een uitkering krijgen
Financieringsmechanisme
Economisch recht Regels over macro- economische verhoudingen tot voorwerpen
Handelsrecht Micro- economische verhoudingen tussen handelaars tot een
voorwerp
4. Andere rechten
Internationaal recht / volkenrecht Betrekking tussen staten onderling
Tussen staten en internationale organisaties
Tussen internationale organisaties onderling
Tussen staten/internationale organisaties en
natuurlijke/rechtspersonen
Geven GEEN elementen van soevereiniteit vrij
Supranationaal recht Betrekking tussen staten onderling
Tussen staten en internationale organisaties
Tussen internationale organisaties onderling
Tussen staten/internationale organisaties en
natuurlijke/rechtspersonen
Geven WEL elementen van soevereiniteit (hoogste macht
of gezag) vrij(EU)
Objectief recht Rechtsregels als abstracte normen los van concrete
toepassingen of individuele gevolgen
Subjectief recht Individualisering van het objectief recht
Materieel recht Rechtsregels die aan personen rechten en plichten
toekennen
Formeel recht Regels die vastliggen hoe en op welke wijze de
naleving van het materiële recht kan worden
verzekerd. (procedure- regel)
, lOMoARcPSD|11439016
Begrippen
Rechtssubjecten Alle dragers van rechten en plichten
Natuurlijke personen (mensen van vlees en bloed)
Rechtspersonen
(juridische ficties bv: VZW’s
)
Hebben recht op …
Rechtsobjecten = goederen of voorwerpen waarover rechten en plichten kunnen ontstaan.
Rechtsbekwaamheid Men heeft rechten en plichten van geboorte tot dood (sommige
uitzonderingen)
Handelingsbekwaamheid Rechten en plichten hebben die men ook zelf kan uitvoeren en
afdwingen vanaf 18 jaar (veel uitzonderingen)
RECHTSBEKWAAM ≠ HANDELINGSBEKWAAM
Rechtsfeiten Alle feiten die er zijn, zonder dat de mensen die willen
Feiten door menselijke handelingen
Rechtshandeling Een handeling waaraan het recht de door het handelend
rechtssubject beoogde rechtsgevolgen verbindt
1) Eenzijdige rechtshandelingen (testament)
2) Meerzijdige rechtshandelingen (koop – verkoop)
Bronnen van het recht en hiërarchie van de rechtsnormen
Nieuwe wetten van kracht na 10 dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad.
Europese normen van kracht na 20 dagen na publicatie in het Publicatieblad van EU
Provinciale normen van kracht na 8 dagen na publicatie in Bestuursmemoriaal
Gemeentelijke normen van kracht na 5 dagen na de aanplakking (+ bekend op website gemeente)
GRONDWET = OPPERSTE NORM
Grondwet Fundamentele wet die de inrichting, werking en onderlinge verhouding
van de staatsmachten regelt.
Regelt ook essentiële grondrechten en vrijheden van de burgers
België is een federale staat (eerste grondwet: 1831; nieuwe grondwet
van 17 februari 1994) Zowel Vlaanderen, als Wallonië, als Brussel hebben
bevoegdheden. Bv. onderwijs wordt geregeld per deelstaat.
Bepaalt weinig over de hiërarchie der normen, wel stelt ze dat
besluiten ondergeschikt zijn aan de wet. Wetgever en bestuur
ondergeschikt aan de Grondwet.
Zegt niets over verhouding tussen nationaal en internationaal recht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Anoniem12345678. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80630 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen