Aantekeningen Sociologie 1
Aantekeningen Sociologie 1...................................................................................................................1
Hoofdstuk 1: De sociologische verzuchting........................................................................................8
Wat is sociologie?...........................................................................................................................8
Belangrijkste les van sociologie......................................................................................................8
Contingent maar niet arbitrair........................................................................................................8
Jean-Jacques Rousseau...............................................................................................................8
Verlichting en Tegen-Verlichting.................................................................................................9
Auguste Comte...........................................................................................................................9
Habermas & Luhmann..............................................................................................................10
Twee vragen die centraal staan bij de sociologie.........................................................................10
Sociale orde..................................................................................................................................10
De legitimerende derde................................................................................................................10
Natuur.......................................................................................................................................10
Geschiedenis.............................................................................................................................10
Samenhang...............................................................................................................................10
Hoofdstuk 2: De taak en de houding van de socioloog.....................................................................11
Inleiding/samenvatting.................................................................................................................11
De taak van de socioloog: cijferaar, mythejager, levenskunstenaar.............................................11
Cijferaar: de empirische-analytische taak.................................................................................11
Mythejager: de kritische taak...................................................................................................12
Levenskunstenaar: de praktische taak......................................................................................12
De houding van de socioloog........................................................................................................12
Belangstelling voor samenhang................................................................................................12
Afstandelijke betrokkenheid.....................................................................................................13
Empirisch gezind.......................................................................................................................13
Respectvol................................................................................................................................13
Hoofdstuk 3: De ontdekking van de samenleving 1: de individualistische variant............................13
De voorgeschiedenis: Verlichting & Tegen-Verlichting.................................................................13
Opkomst van de sociologie.......................................................................................................14
Verlichting.............................................................................................................................14
Utilitarisme...........................................................................................................................14
Empiricisme..........................................................................................................................14
Fréderic Le Play.....................................................................................................................14
Adolphe Quetelet.................................................................................................................14
1
, De verankerde mens.............................................................................................................15
Sociologie als satire of het contingente als leidraad.....................................................................15
Het Mattheüs-effect.................................................................................................................15
Onbedoelde gevolgen...............................................................................................................15
Onbedoelde gevolgen en perverse effecten.................................................................................15
Individuele redelijkheid en het probleem van de collectieve actie...........................................16
Het probleem van de collectieve actie......................................................................................16
Waarom dan toch zoveel collectieve acties?............................................................................16
Rationele-keuzetheorie............................................................................................................16
Hoofdstuk 4: De ontdekking van de samenleving 2: de collectivistische variant..............................16
Individu en samenleving: het geheel is meer dan de som van delen............................................17
Een wereld op zijn kop: over ziekte en misdaad...........................................................................18
De ziekterol: ongestraft afwijken..............................................................................................18
La réalité surpasse la fiction......................................................................................................19
Tweemaal het sociale: individualisme en collectivisme................................................................20
Hoofdstuk 5: Rol en zelf....................................................................................................................20
Een tocht door de sociale werkelijkheid.......................................................................................20
De rol: persoon noch inhoud telt..................................................................................................20
Voorbeeld conciërge.................................................................................................................21
Functionalistische verklaring en conflictsociologie.......................................................................21
Functionalisme..........................................................................................................................21
Conflictsociologie......................................................................................................................22
Marxistische conflictsociologie.................................................................................................23
Macht en functie.......................................................................................................................24
Rollentheorie................................................................................................................................24
Dramaturgie..............................................................................................................................24
Van schouwspel naar tweede natuur.......................................................................................24
De staat binnenin: van dwang naar drang....................................................................................25
Hoofdstuk 6: Verwachten en verklaren in de sociologie..................................................................25
Verwachten: de grondstof van het samenleven...........................................................................25
Verwachten, voorspellen, begrijpen: de sociologische verklaring................................................26
Begrijpen en hermeneutiek..........................................................................................................26
Handeling en cultuur....................................................................................................................27
De doelgerichtheid van het handelen.......................................................................................27
De situatie: middelen en condities...........................................................................................27
Normen: middel-doelrelaties....................................................................................................27
2
, Cultuur en situatie........................................................................................................................28
Communicatief handelen.............................................................................................................28
Definitie van de situatie............................................................................................................28
Symbolen..................................................................................................................................28
Cultuur, situatie en de interpretatie van gedrag...........................................................................28
Hoofdstuk 7: Socialisatie en methoden van samenleven.................................................................29
Praktische en discursieve kennis..................................................................................................29
Lichaamstaal.................................................................................................................................30
Etnomethodologie........................................................................................................................30
Een grammatica van het samenleven...........................................................................................30
Al die verschillende sociologische theorieën, een terugblik.........................................................31
De robuustheid van het sociale....................................................................................................32
Humor.......................................................................................................................................32
Tact...........................................................................................................................................32
Afwachten.................................................................................................................................33
Uitleggen..................................................................................................................................33
Verontschuldigingen aanbieden en vergiffenis vragen.............................................................33
Hoofdstuk 8: Sociale controle...........................................................................................................33
Pijn en plezier: van Bentham tot Parsons.....................................................................................33
Hoe natuurlijk zijn natuurlijke behoeften?...............................................................................34
Overtuigingen en verbondenheid.............................................................................................34
Positieve en negatieve, interne en externe sancties.................................................................35
Impliciete en opgestapelde sancties.........................................................................................36
Verschuivingen in sanctioneringswijzen: van brandstapel tot therapie........................................36
Michel Foucault en evolutie sociale controle...........................................................................36
Sanctioneerbaarheid: een ruil fundamenteler dan een sociaal contract......................................37
Louis Dumont............................................................................................................................37
Hoofdstuk 9: De voorwaarden van maatschappelijke schaalvergroting...........................................37
Belonen en geld: van gebruiks- naar ruilwaarde...........................................................................37
Neveneffecten van de schaalvergroting...................................................................................38
Straffen en reguliere macht..........................................................................................................38
Veralgemenen en specificeren van vertrouwen en invloed..........................................................39
Vertrouwen voorstellen............................................................................................................39
Waardegetrouwheid voorstellen..............................................................................................40
Vertrouwen verliezen: de politiek als buffer.................................................................................40
De vertrouwenscrisis................................................................................................................42
3
, Gebrek aan vertrouwen in de politiek als bescherming van andere instellingen......................42
Hoofdstuk 10: Criminaliteit...............................................................................................................42
Afwijkend gedrag: de zeven gordels van sociale controle............................................................42
Routine.....................................................................................................................................43
Het politieagentje binnenin......................................................................................................43
Velden van gesanctioneerde verwachtingen............................................................................43
Buffers......................................................................................................................................43
Uitlaatkleppen..........................................................................................................................44
Informele sancties....................................................................................................................44
Formele sancties: in de handen van politie en gerecht............................................................44
Wat heet crimineel?.....................................................................................................................44
Een grijze zone..........................................................................................................................44
Gevoeliger voor geweld............................................................................................................45
Witteboordencriminaliteit........................................................................................................45
Het contingente van criminaliteit.............................................................................................45
Wie wordt crimineel?...................................................................................................................46
Het criminele type....................................................................................................................46
De sociale-controletheorie toegepast op criminaliteit.............................................................47
Criminaliteit als rationele keuze...............................................................................................47
Criminaliteit waarnemen..............................................................................................................48
De gerechtelijke statistiek.........................................................................................................48
Politiestatistiek.........................................................................................................................48
Slachtofferenquêtes..................................................................................................................49
Hoofdstuk 11: Ongelijkheid..............................................................................................................49
Kaste, stand en klasse: de verborgen pijn van gelijkheid..............................................................49
Kaste en stand..........................................................................................................................49
Klasse........................................................................................................................................50
Perverse compensaties: status en smaak.....................................................................................51
Ongelijkheid en collectiviteit....................................................................................................51
Statuscompensatie en bevestiging van de lage status..............................................................52
Etikettering...............................................................................................................................52
Ongelijkheid en smaak..............................................................................................................52
De theorie van de nietsdoende klasse..........................................................................................53
Status, smaak en distinctie: de theorie van Bourdieu...................................................................53
Hoofdstuk 12: macht en stratificatie................................................................................................55
Ongelijkheid van macht................................................................................................................55
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper joymennings. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.