Samenvatting
Samenvatting Recht & Criminologie
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting Recht & Criminologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 125 pagina's
Voorbeeld 4 van de 125 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Recht & CriminologieInhoud
1. Inleiding..........................................................................................................................................5
1.1. Criminologen moeten het (straf)recht kennen............................................................................5
1.2. Basisbeginselen S(P)R..................................................................................................................5
1.2.1. Perspectief van “Grondwettelijk strafrecht”.............................................................................6
1.2.2. Gebruik rechtsbronnen.............................................................................................................6
1.3. Opbouw: 4 modules.....................................................................................................................7
1.4. Organisatie...................................................................................................................................7
1.4.1. Studiemateriaal........................................................................................................................7
1.4.2. Evaluatie: schriftelijk examen....................................................................................................7
2. Module 1: Basisbeginselen van het straf(proces)recht...................................................................8
2.1. Leerdoelen HOC1.........................................................................................................................8
2.2. Strafrecht is publiekrecht (overheidsrecht)..................................................................................8
2.2.1. Casussen...................................................................................................................................9
2.2.2. Takken van het publiek strafrecht...........................................................................................10
2.3. Strafrecht moet legaal zijn!........................................................................................................11
2.3.1. Wat is strafbaar gedrag?.........................................................................................................12
2.3.2. Normen & strafrecht...............................................................................................................12
2.3.3. Vier belangrijke gevolgen van het legaliteitsbeginsel..............................................................14
2.4. Straf is lijden ter vergelding van schuld = “leedtoevoeging”......................................................17
2.4.1. Normen en strafrecht.............................................................................................................17
2.4.2. Constitutieve elementen misdrijf............................................................................................19
2.4.3. Strafrecht is “legitiem geweld”...............................................................................................19
2.4.4. Evoluties in strafrechtstheorieën en invulling van de straf......................................................20
2.5. Strafrecht is “straf” en “recht” tegelijkertijd..............................................................................21
2.5.1. Twee karakteristieken van het strafrecht................................................................................21
2.6. Kleine oefening..........................................................................................................................22
2.7. Epiloog.......................................................................................................................................22
2.8. Lesdoelen...................................................................................................................................24
2.9. Definitie en finaliteit van het strafproces...................................................................................24
2.10. Het verloop van het strafproces in twee fasen........................................................................26
2.10.1. Fase 1: Inquisitoir vooronderzoek (onderzoeksfase).............................................................27
2.10.2. Fase 2: Accusatoir proces ten gronde (gerechtelijke fase)....................................................29
1
,2.11. Rechtsmiddelen na het proces.................................................................................................30
2.12. Schema strafprocedure............................................................................................................30
2.13. Actoren in het strafproces.......................................................................................................31
2.13.1. Politie....................................................................................................................................31
2.13.2. OM: de “motor” of “zon” van de SRB...................................................................................32
2.13.3. Onderzoeksrechter...............................................................................................................35
2.13.4. Onderzoeksgerechten...........................................................................................................36
2.13.5. Vonnisgerechten...................................................................................................................37
2.13.6. Strafuitvoeringsrechtbanken.................................................................................................40
2.13.7. Justitieassistenten.................................................................................................................40
2.13.8. Verdachte Dader..................................................................................................................41
2.13.9. Slachtoffer.............................................................................................................................41
2.13.10. Ook nog..............................................................................................................................42
2.14. Epiloog: Beleidsorganen..........................................................................................................42
3. Module 2: Historisch perspectief..................................................................................................42
3.1. Lesdoelen...................................................................................................................................42
3.2. Casus: de opkomst van het herstelrecht....................................................................................43
3.3. De Oudheid................................................................................................................................43
3.3.1. Talio-recht...............................................................................................................................44
3.3.2. 4000 jaar “strafrecht” …..........................................................................................................44
3.4. Het Romeinse (straf)recht..........................................................................................................44
3.5. Vroege Middeleeuwen...............................................................................................................45
3.5.1. Lex Salica: dader-Slo-verzoening.............................................................................................45
3.5.2. Oudgermaans strafproces: beteugeling van “kwade feiten” met Gods hulp..........................46
3.5.3. Lichtpunt in de Middeleeuwen: Het feodale leen-“contract”.................................................47
3.5.4. Casus “herstelrecht & dader-SLO bemiddeling”.....................................................................48
3.6. Late Middeleeuwen...................................................................................................................49
3.6.1. Inquisitie: op zoek naar de “waarheid”...................................................................................49
3.7. Van Absolutisme naar Verlichting: het ontstaan van het klassieke strafrecht 17-18e eeuw......53
3.7.1. Vorstelijk absolutisme.............................................................................................................54
3.7.2. Vanaf 16-17e eeuw: Natuurrecht............................................................................................55
3.7.3. De Verlichting 17-18e eeuw....................................................................................................55
3.7.4. 13the amendment: Abolition of Slavery (1865)......................................................................62
3.7.5. Ontstaan “Klassiek strafrecht” (eind 18e eeuw).....................................................................62
3.8. Historisch-theoretisch perspectief: de strafrechtstheorieën......................................................62
3.9. Van revolutionair strafrecht naar de wetboeken van Keizer Napoleon......................................64
2
,3.9.1. Belgisch “klassieke” strafrecht................................................................................................66
3.10. Totalitarisme: crisis van het strafrecht.....................................................................................67
3.10.1. Opkomst sociaal verweer (eind 19e eeuw tot WOII, 2e strafrechtstheorie).........................68
3.10.2. Het “Joodse Vraagstuk”.........................................................................................................69
3.10.3. Totalitarisme.........................................................................................................................73
3.11. Reacties op de Tweede Wereldoorlog.....................................................................................73
3.11.1. Internationalisering van het (straf)recht en de Grondrechten..............................................74
3.11.2. Nüremberg & legaliteit.........................................................................................................74
3.11.3. Nieuw sociaal verweer (na WOII, 3e strafrechtstheorie)......................................................75
3.12. Strafrechtstheoretische epiloog...............................................................................................76
3.13. Europees Mensrechtelijk perspectief.......................................................................................78
De Europees grondwettelijke verankering van het straf(proces)recht..............................................78
3.13.1. Waarom en hoe is het straf(proces)recht “grondwettelijk verankerd”?................................78
3.13.1.1. Inleiding.............................................................................................................................78
3.13.1.2. GW: Materiële en formele “verankering”..........................................................................80
3.13.2. Waarom een Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens?..........................................84
3.13.2.1. Na WOII: Verenigde Naties (United Nations).....................................................................84
3.13.2.2. Het ontstaan van de Raad van Europa...............................................................................87
3.13.2.3. Raad van Europa: EVRM + EHRM.......................................................................................90
3.13.3. Wat staat er in het EVRM?....................................................................................................91
3.13.3.1. EHRM.................................................................................................................................94
3.13.3.2. European Court: judicial decision “by majority”................................................................96
3.13.4. Wat is de impact van de case-law van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op
het straf(proces)recht?.....................................................................................................................97
3.13.5. “Gouvernement des juges”/ “judicial activism”..................................................................100
4. Module 4: Belgisch grondwettelijk perspectief...........................................................................101
4.1. Ontstaan Belgische Grondwet en fundamentele wijzigingen...................................................101
4.1.1. Historisch..............................................................................................................................101
4.1.2. Pragmatisch conservatisme..................................................................................................102
4.1.3. Grote Grondwetswijzigingen.................................................................................................102
4.1.4. Materiële en formele grondwet............................................................................................103
4.2. Formele grondwet...................................................................................................................103
4.2.1. Herziening grondwet (lees art. 195 & 196 GW)....................................................................103
4.3. Materiële grondwet & het “constitutionele straf(process)recht”............................................104
4.3.1. Materiële grondwet..............................................................................................................104
4.3.2. Scheiding der machten.........................................................................................................104
3
, 4.3.3. Rechten & Vrijheden van burgers.........................................................................................107
4.3.4. Grondwettelijke indeling van de misdrijven Wettelijke indeling ..........................................109
4.4. Het Grondwettelijk Hof............................................................................................................110
4.4.1. Historiek GW-toetsing...........................................................................................................111
4.4.2. Bevoegdheid GW (lees art. 141-142 GW).............................................................................112
4.4.3. Samenstelling GW Hof..........................................................................................................112
4.4.4. Procedures GW.....................................................................................................................113
4.4.5. Beperking grondrechten in Belgische GW.............................................................................113
4.4.6. Waardering van het GH.........................................................................................................114
4.4.7. Andere vormen van GW-toetsing in België...........................................................................115
4.5. Bevoegdheidsverdeling op vlak van straf(proces)recht............................................................115
4.5.1. Inleiding: de 6 staatshervormingen......................................................................................115
4.5.1.1. België: van een unitaire naar een federale staat met belangrijke G&G (in zes
stappen/staatshervormingen)........................................................................................................115
4.5.1.2. 2012-2014: zesde (laatste) staatshervorming (Vlinderakkoord).........................................116
4.5.2. Bijzondere meerderheidswetten: wat en waarom?..............................................................117
4.5.2.1. Waarom Bijzondere wet Hervorming Instellingen.............................................................117
4.5.3. De zes beleidsniveaus in België.............................................................................................119
4.5.4. De bevoegdheidsverdeling in België: principes van de toegewezen bevoegdheden.............119
4.5.4.1. Bevoegdheidsverdeling tussen federaal G & G: Streven naar toegewezen bevoegdheden
........................................................................................................................................................119
4.5.4.2. Toegewezen bevoegdheden: federaal................................................................................121
4.5.4.3. Toegewezen bevoegdheden: Gemeenschappen................................................................121
4.5.4.4. Toegewezen bevoegdheden: Gewesten.............................................................................121
4.5.5. Art.11 en 11bis Bijzondere Wet tot Hervorming der Instellingen.........................................122
4.5.5.1. Art. 11................................................................................................................................122
4.5.5.2. Art. 11bis...........................................................................................................................123
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MarieMulder. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €13,56. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84669 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen