Samenvatting van het 'Handboek Overheidsmanagement', voor het vak Overheidsmanagement (B-KUL-S0A56A) dat gegeven wordt aan KULeuven in de richting Politieke Wetenschappen en als keuzevak voor Economisten. De samenvatting is in chronologische volgorde hoofdstuk per hoofdstuk. Het vat de kernelemente...
De overheid kan niet los gezien worden van haar omgeving, het staat in wisselwerking met de
maatschappelijke omgeving en heeft tot doel tegemoet te komen aan de maatschappelijke noden en moet
handelen volgens het algemeen belang van de samenleving.
Administratie en management zijn nauw met elkaar verwant maar zijn conceptueel toch verschillend.
Administratie: gaat over het volgen van regels, instructies en ten dienste staan
Management: de persoonlijke verantwoordelijkheid van de manager voor de bereikte resultaten
Public administration (Weberiaans) (traditioneel model)
6 principes
- Bureaucratie
- Slechts 1 beste mannier van werken
- Politiek-ambtelijke tweedeling (ambtenarij is slechts een instrument om instructies uit te voeren)
- Motivatie van ambtenaar is algemeen belang
- Professionele bureaucratie
- Administratief (volgen van regels zonder persoonlijke verantwoordelijkheid)
Dit model kwam onder druk te staan door toenemende dysfuncties bij de concrete werking. Door
opkomst welvaartsstaat, het was niet meer geschikt om massaal diensten te verlenen aan burders.
Public management model
- Meer aandacht voor bereiken van resultaten en de persoonlijke verantwoordelijkheid
- Flexibiliteit qua organisatie, personeel en arbeidsvoorwaarden
- Meer gericht op burgers
- Sterke focus op zuinigheid, efficiëntie, effectiviteit en kwaliteit v/d dienstverlening
- Systematische evaluatie
Kwam ook onder druk te staan omdat de welvaartsstaat zijn grenzen bereikte.
New Public Management
Op basis van economische neo-institutionalisme en neoliberale ideologie
- Gebruik van marktmechanismen voor dienstverlening
- Stimuleren van onderlinge competentie (empowerment)
- Verminderen van overheidstaken en -functies
1
,- Focus op autonome entiteiten; agentschappen (geïnspireerd door corporate governance)
New Public Governance
- Netwerken worden de drijvende krachten
Dynamische Europese visies op governance
- Val Berlijnse Muur 1989 => transformation governance
- Uitbreiding Europese Unie
- Balkan oorlogen => good-governance in post-conflictlanden
- Transformatie EU en de Commissie => coördinatie-governance
- Financiële en economische crisis 2008
- Griekse crisis => macro-governance
- Sustainable Development Goals => wicked problems
- Datawolken => cloud governance
Visies op de breedte van het overheidsmanagement
Het micro-organisatorisch perspectief (Perry & Kraemer)
- Vertrekt vanuit waarden en normen van traditionele publieke administratie
- Generiek management afkomstig uit private sector
- Micro-organisatorisch niveau: de overheid is de som van haar individuele delen (veronderstelling: als
de aggregatie naar behoren functioneert, de overheid ook)
Deze visie is noodzakelijk maar onvoldoende. Een overheid is meer dan de som van de individuele
organisaties => ook coördinatie en hun samenhang is belangrijk
Het geconsolideerd organisatie-perspectief (Metcalfe & Richards)
- Focus op clusters van publieke organisaties
- Overheden als systemen van netwerken of ketens van onderling afhankelijke overheidsorganisaties
beschouwen
- Onderscheid tussen private en publieke bedrijven
- Organisaties zijn met elkaar gekoppeld, zijn van elkaar afhankelijk en kennen onderlinge interacties
- Expliciete erkenning van de verantwoordelijkheid voor het effectief aanpakken van structurele
problemen op het niveau van het systeem als geheel
2
,- Sturen van gedrag en prestaties van interorganisationele netwerken op macroniveau
- Sterke interactie en wederzijde terugkoppeling tussen politici en ambtenaren
Nog steeds is dit een noodzakelijk perspectief maar nog niet voldoende, overheden zijn niet de enige
organisaties die publieke diensten aanbieden.
Het maatschappelijke stakeholdersperspectief (Pierre)
- The interface between public administration and civil society is a two-way street
- Output-koppeling: het zet middelen om in outputs en levert deze aan de maatschappij
- Input-link: het brengt noden en verzuchtingen van maatschappelijke actoren terug naar de overheid
=> Duidelijke erkenning van de samenleving als partner
- Eenzelfde tweerichtingsverkeer tussen ambtenaar en politieker
- Samenwerking tussen overheid en private actoren
- Politisering van de ambtenarij = sterke politieke controle op ambtenaren om doelstellingen te behalen
zoals geformuleerd door de beleidsmakers
- Bureaucratisering van de politiek = ambtenaren werken meer geëngageerd mee
- Outsourcing & publiek-private samenwerkingsprojecten (PPS)
Wat nu nog ontbreekt: de ideeën die als drijvende krachten deze hervormingen echt laten slagen, er is
nog nood aan suprastructuur.
Het suprastructurele perspectief (Clarke & Newman)
- Managerial state, gekenmerkt door waarden van het NPM = een ideologie
- Managerialisme kan worden gezien als een ideologie die de maatschappelijke realiteit herstructureert
in overeenstemming met haar normen en waarden
- Vormt ook cultuur en ideologie
- Inhoud van die ideologie kan verschillen tussen maatschappijen => political settlement
- Centrale vraag is hoe de causaliteit loopt: bepaalt de infrastructuur het denken of is het omgekeerd?
- Een hervormingsbeleid moet niet enkel aandacht hebben voor het infrastructurele maar ook voor het
suprastructurele
Noodzakelijk omdat ideeën de werkelijkheid kunnen doen bewegen, omdat het duidelijk is dat
cultuurverandering in vele gevallen een noodzakelijke voorwaarde is voor onomkeerbare hervormingen.
Niet voldoende want focus op deel => moeten focussen op geheel
Het systemisch perspectief (König)
3
, Public administration is een sociaal systeem dat enerzijds functioneert in overeenstemming met een
eigen, specifieke set van principes en bepalingen, maar anderzijds afhankelijk is van de
omgevingsfactoren in een complexe en veranderende maatschappij.
- Transacties in de publieke sfeer van een geheel andere aard dan in de private
- Betrekking op een ander subsysteem in de functioneel gedifferentieerde maatschappij
- Allocatiemodellen: markt, hiërarchie en netwerken
- Overheidsmanagement is een dynamisch systeem
- In een maatschappij waar de grenzen tussen functioneel gedifferentieerde subsystemen steds
verschuiven, verschuiven maw ook de identiteit en de scope van het overheidsmanagement
Dit model kan te ambitieus en te allesomvattend zijn waardoor concrete aanpak onmogelijk wordt.
Besluit: van micro tot systemisch
De visie op het management evolueert als het ware van een klassieke managementbenadering naar een
meer hedendaags governance-denken, waarin sets van zowel publieke als private organisaties op een
geïntegreerde manier samenwerken om maatschappelijke doelstellingen te bereiken.
- Management is geen neutrale activiteit, het hangt samen met de waardenset van het functionele
subsysteem waarin het zich bevindt.
- Verstrengeld met de politieke, juridische en de sociale omgeving
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sanderc. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,79. Je zit daarna nergens aan vast.
