Dit is een samenvatting van de slides van 'Interpreteren van wetenschappelijke literatuur. Dit examen was relatief makkelijk, en details worden niet echt bevraagd.
Interpreteren van wetenschappelijke literatuur
Introductie EBM
- Wetenschappelijk onderzoek is essentieel voor kwaliteitsvolle ontwikkeling van de paramedische
sector
- Wetenschappelijk onderzoek is essentieel voor kwaliteitsvolle zorg
- Wetenschappelijk onderzoek realiseert haar potentieel, maar moet nog breder worden
geïmplementeerd in de klinische praktijk
Waarom EBM weinig impact?
→ Barrières
- Vertaling wetenschap – praktijk
o Toegang artikelen tijdschriften
o Richtlijnen, reviews onvoldoende
- Educatie
o Gebruik van databanken
o Interpretatie van resultaten
o Taal
- Economische – terugbetalingstarieven
- Onvoldoende bewijskracht
o Kwantiteit, beslaat niet alle domeinen
o Kwaliteit, gericht op de ‘standaardpatiënt’
o Mentale barrières en attitudes
Bewijskracht in context:
Hoe lager, hoe meer risico op vertekening
Wetenschappelijke communicatie
1. Wetenschappelijke teksten (artikelen): geschreven en gericht op wetenschappers en onderzoekers
om te communiceren over onderzoek in dezelfde wetenschappelijke discipline
2. Wetenschappelijke posters en mondelinge presentaties: meer directe verbale/visuele rapporten
gericht op wetenschappers en onderzoekers om te communiceren over onderzoek in dezelfde
wetenschappelijke discipline
3. Sociale media: snel mensen kunnen bereiken
Meerdere soorten artikels
1. Review = een artikel dat wetenschappelijke literatuur rond een specifiek subdomein bespreekt,
maar waarin de auteurs niet enkel over een eigen onderzoek rapporteren
a. Systematische review met of zonder meta-analyse, heeft een systematische aanpak van de
selectie van de artikelen en bevat altijd een methodologische analyse (bias)
b. Scoping reviews: het synthetiseren van onderzoeksgegevens die vaak worden gebruikt, om
bestaande literatuur op een bepaald gebied te categoriseren of te groeperen in termen van
aard, kenmerken en volume; bevat geen bias-analyse, maar wel een systematische
benadering van de selectie van materiaal
, c. Niet-systematische (narratieve) review: bevat geen methodologische analyse en de selectie
van het materiaal gebeurt door de auteur
▪ Gevraagd of iemand iets wil schrijven over bepaald onderwerp in tijdschrift → leuker
om te lezen
d. Klinische richtlijn: bevat een methodologische analyse (minder uitgebreid als een
systematische review) maar met een klinische toepassing
▪ Geen onderzoeksvraag, samenvatting over wat er op dat moment gekend is over dat
onderwerp
2. Empirisch artikel = een artikel waarin de auteurs een eigen wetenschappelijk onderzoek
rapporteren
o Ingebed in de context van voorgaand onderzoek via:
▪ Introductie: state of the art, wat is er al gekend in de literatuur over het onderwerp?
▪ Discussie: eigen resultaten terugkoppelen naar wat er gekend is in de literatuur
a. Gecontroleerde effect studies: bevat controle groep
b. Ongecontroleerde effect studies: geen controle groep
c. Prognostische studies: meestal met als doel om de uitkomst in de tijd te voorspellen
d. Diagnostische studies: correctheid van diagnostische instrumenten nagaan
e. Validiteitsstudies: betrouwbaarheid van meetinstrumenten
Het beoordelen van de methodologische kwaliteit van artikelen
Peer review en impact factor
→ Hoe weet ik of ik op de uitkomst van een studie kan betrouwen?
Peer review: meest belangrijke kwaliteitslabel, elk artikel gaat door een peer review van minstens 2 of 3
reviewers, wordt vrijwillig gedaan zonder betaling
- Peer review open: in open access tijdschriften worden de reviewers bekend gemaakt
Impactfactoren: zeggen iets over de kwaliteit van een tijdschrift waar de paper in is gepubliceerd, namelijk
het aantal citaties in verhouding tot het aantal publicaties
- Web of science (databank) → Journal citation reports (subdatabank): biedt overzicht van
impactfactoren
- The New England Journal Of Medicine: hoge impactfactor van 158,5
Impact factors rehabilitation
- Smaller readership
- Impact factors between 0-5
- Research funding is lower
- Growing field of applied science
- BUT growing interest and can be published in Medical journals with higher impact factors
Interpretatie van EBM
Hoe weet ik of ik op de uitkomst kan betrouwen?
- Eigen detail-interpretatie is belangrijk
o Significantie is niet genoeg
o Impactfactor is niet genoeg
- Gebruik je statistische kennis en je methodologisch kritisch inzicht (wees een detectieve voor bias)
Quality rating – control for confounding
→ verschillende systemin van classificatie
,Sacket’s levels of evidence: niveaus
- Level 1: A
o Systematische review RCT’s
o Individuele RCT
- Level 2: B
o Systematische review cohort-studies
o RCT lage kwaliteit (ontbreekt enkele criteria)
o Individuele cohortstudie
- Level 3: B
o Systematische review ‘case-control’ (patiëntencontroleonderzoek)
o Individuele case-control studies
- Level 4: C
o ‘Case series’ patiëntenserie (of cohort of case-control lage kwaliteit)
- Level 5: D
o ‘case reports’, ervaring van deskundigen
→ Aanbeveling: A>B>C>D
Conclusie
- Het beoordelen van studies op basis van het design alleen is onvoldoende
- Vandaar dat alle bronnen van vertekening specifiek moeten beoordeeld worden binnen elk studie-
design
Studiedesign
Randomized clinical trials (RCT’s)
- Criteria voor lage kwaliteit: lage power, geen blindering, hoge dropout, cross-over design (carry-over
effect)
Randomised cross-over
- Voordeel
o Minder power nodig omdat je dezelfde patiënten bestudeert (minder variabiliteit)
o Beide groepen krijgen de interventie (minder ethische problemen en minder uitval omdat
patiënten actieve behandeling willen)
- Nadeel
o Carry-over of overdrachtseffecten: resteffecten van de eerste fase van de cross-overstudie,
die niet worden verminderd door wash-out
o Langere follow-up nodig en dus grotere kans op uittval
→ Kunt u dit onderzoek opnemen in een meta-analyse?
- Niet als er sprake is van een overdracht
- Meestal gebruiken mensen alleen de eerste fase
, Randomised delayed start trial = gerandomiseerde uitgestelde start studie-design
- Gebruikt in studies waar geen absolute ‘end-points’ (de beoogde uitkomsten van een interventie)
worden getoetst, maar waar een betere evolutie van een ziekte wordt nagestreefd
- Voorbeeld: Rasigiline neuroprotectief tegen ziekte van Parkinson? Onderscheid maken tussen
symptomatische en niet-symptomatische effecten
RCTs
- Endpoint of primaire uitkomstmaat moet op voorhand bepaald worden = ‘open science’
- Via trial-registratie
- Secundaire uitkomstmaten zijn bijkomende interessante parameters
- Tertiaire uitkomstmaken (minst belangrijk)
- Schadelijke effecten zijn bijkomende maten
Observationele studies
- Omvatten alleen het observeren en het bepalen van de natuurlijke geschiedenis van de
omstandigheden (relatie tussen een blootstelling en een uitkomst)
- Heeft geen causale zeggingskracht
Cohort studies (beschrijvend groepsonderzoek)
- Niet-experimenteel, wel observationeel
- Wel een vergelijking tussen groepen (ook vaak gebruikt bij predictive of prognostisch onderzoek)
- Verstorende factoren, ‘confounders’ (hebben een invloed op zowel de uitkomst als de risicofactor)
- Meestal is er selectie-bias (vertekening)
Controleren op selectiebias
- Soms kan matching worden overwogen door voor elke geval een overeenkomend subject te
selecteren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vandaelehanna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,46. Je zit daarna nergens aan vast.
