Dit is een samenvatting van het onderdeel Medisch recht in het vak exploratie in de maatschappij in het eerste jaar geneeskunde aan de Ugent. Het vak wordt gegeven door prof. T. Griffin en de samenvatting is aangevuld met lesnotities!
Medisch recht
INLEIDING GEZONDHEIDSRECHT
Wat zijn de bronnen van het recht?
- Wet - Formele ---> gestemd door parlement
- Materiele wetten ---> rechtsregels
- Rechtspraak Beslissingen van rechters ---> basis v interpretatie v
rechtsregels van rechter
- Algemene rechtsbeginselen Praktijken die algemeen aanvaard zijn ---> wordt als
rechtsregel beschouwd
---> bv vanaf 2002 = recht op geïnformeerde
toestemming ---> daarvoor = algemeen rechtsbeginsel
- Gewoonte Gewoonte = bron van recht ---> iets is al heel lang zo =
• deontologische mag niet zomaar veranderd worden
codes • Richtlijnen = zeggen of handelen oke was ---> niet
• professionele elke richtlijn = even grote waarde
richtlijnen • Door commercieel bedrijf = waarde heel laag
- Doctrine (‘rechtsleer’) Duiding van professionals over wet + recht
Begrippen
- Recht = verschillende niveaus v normering omvatten ---> puur wat
is omschreven = maatschappelijk bepaald
---> graden v afdwingbaarheid = verschillend
- Deontologie Niet in recht geschreven maar intituut (orde der artsen) =
bepaalt wat goede praktijkvoering is voor artsen ---> niet
afwijken v rechten = door instituut bepaald
---> geen afdwingbaarheid
- Ethiek Hoe individu goed/slecht gaat inschatten ---> ethische
principes ---> inschatting maken v bepaalde situatie = door
jezelf bepaald
Hiërarchie der normen Hoe hoger in hiërarchie, hoe belangrijk wet
1. Internationale verdragen - Door Europa opgelegde wetten ---> bv verklaring v
rechten vd mens
- verordeningen = specifieke wetgeving over specifiek
onderwerp bv privacywet (GDPR) = sws van toepassing
voor alle landen EU
- richtlijnen = criteria opgesteld dr EU ---> bv wat doen als
je arts wil worden + diploma’s ---> moet dr België
opgenomen worden
2. Grondwet (nationaal) - Wetten = dr federaal parlement
- Decreten = dr gemeenschappen + gewesten
- Ordonnantie = decreet in Brussel
---> telkens gestemd dr parlement = zelfde waarde
3. Uitvoeringsbesluiten (Vlaams) - Koninklijk besluit ---> koning tekent = wetten
- Beslissing genomen door gemeenschappen + gewesten
4. Deontologische code - Geen juridisch bindend document
1
,Andere bronnen =
Rechtspraak Continentaal stelsel : geen dwingende percedenten
Sterke invloed van colleges die interpretatie normen betalen:
- Europees Hof voor Rechten van de mens ---> zaak tegen
land bv tg België dr schenden
- Grondwettelijk hof ---> kan wetgeving vernietigen bv bij
bevoegdheidsoverschrijding + gelijkheidsbeginsel
geschonden
- Europees hof voor justitie
- Hof van Cassatie ---> in beroep gaan tg beslissing van
beroep= hoogste orgaan = definitieve beslissing
- Raad van state ---> administratieve beslissingen
Gemotiveerde beslissingen - Beperkte casuïstiek
feitenrechters - Door trends
Doctrine Rechtsleer
Adviezen Raadgevend comité voor bio-ethiek
Nationale raad van de Orde der Artsen
Federale commissie patiëntenrechten
- Geen bevoegdheid voor dwingende normen
- Duidelijkheid als recht niet concreet genoeg
- Zeer degelijke adviezen
- Vb: therapeutisch klonen, sterelisatie,…
Voorbeeld v een adviesorgaan - Federaal kenniscentrum voor de gezondheidszorg:
- Wetenschappelijke ondersteuning voor
gezondheidsbeleid
- Veel studies uitgevoerd
- Door wetenschappers/etici
Vb: welke behandelingen
terugbetalen?
België
Verdeling van internationale verdragen - Met rechtstreekse werking (EVRM)
- Zonder rechtstreekse werking (BUPO)
- Afdwingbaar (verdrag van Werking Europese Unie)
- Niet afdwingbaar (verdrag van Oviedo)
2
,België is een complect staat met… - Federale overheid
- 3 gewesten : Vlaams, Brussels en Waals
- 3 gemeenschappen : Vlaams, Frans en Duits
- Gemeenschappelijke gemeenschapscommie (GGC)
voor bipersoonsaangelegenheden in Brussel
Organisatie in gezondheidszorg Door vele staatshervormingen = heel complex
Federale overheid - Herkenningscriteria opstellen = waaraan voldoen om
diploma te krijgen ---> erkenning = krijgen v
gemeenschappen
- Regulering financiering
- Bv wat huisarts mag = federaal + hoe huisarts zich moet
organiseren = Vlaams
---> iedereen heeft iedereen nodig
Bevoegdheidsverdeling in - Veel commentaar (te versnipperd, geen eenheid) ---> 9
gezondheidsbeleid ministers volksgezondheid
- Persoonsgebonden aangelegenheid dus bevoegdheid
van gemeenschappen, maar vaak bepaald door
Europese richtlijnen (vb prijs medicijnen)
- Veel uitzonderingen die zijn voorbehouden voor
federale bevoegdheden
Interministeriële = raad met alle ministers die inspraak hebben over deel van
conferenties project ---> zo beslissingen maken = compromissen
Voor alles adviesraden Bv euthanasie + artse + verplegers + farma
---> allemaal ander advies = probleem
Kenmerken 1. Verplichte solidaire ziekteverzekering
gezondheidszorg ---> horizontale solidariteit = krijgt zorg
---> verticaal = mensen hoger inkomen = meer betalen
2. Vrije keuze
• Met diagnostische + therapeutische vrijheid als
garantie
• Zorgverleners, zorgvoorzieningen, …
3. Overleg met betrekking tot prijzen en tarieven
• Terugbetaling op basis van fee-for-service
betalingen
• Conventionering ---> arts vraagt standaard tarief
4. Persoonlijke bijdrage van de patiënt
---> nu remgeld betalen = derde betalersysteem
3
, Patiëntenrechten = PR
Geschiedenis patiëntenrechten
1. Jaren ’60-’70: Paternalistisch model
• Arts als ‘alleenheerser’ in arts-patiëntrelatie
• Patiëntenrechten nagenoeg onbestaande
2. Opkomst mensenrechten
• Universele verklaring voor de rechten van de mens/ Europees verdrag voor de rechten van de mens
• recht op fysieke integriteit = toestemming nodig om fysieke integriteit te schenden
• recht op privéleven
---> Patiëntenrechten onrechtstreeks bestaande
3. Opkomst patiëntenrechten
---> door vooruitgang geneeskunde
• Europees verdrag voor de rechten van de mens en biogeneeskunde
• recht op zelfbeschikking
• patiëntenautonomie
• Patiëntenrechten als claimrechten tegen de arts ---> ene tg andere
4. Opkomst van tussenmodel
• “Consument-model” = patiënt wordt client = als klant nr dokter vs. “Communicatiemodel” ---> op
dit moment = tussen beide
• Patiëntenrechten als hulpmiddelen in de arts-patiëntenrelatie
• Geen claimrechten
• Geen misbruik van patiëntenrechten
Belangrijkste bedoelingen van de wet (2002)
- Verduidelijken van de juridische verhoudingen tussen patiënten en zorgverstrekkers
- Bekrachtigen, harmoniseren en codificeren van bestaande gezondheidsrechtelijke normen
- Opheffen van onduidelijkheid over inzagerecht in dossier
• Ook in manueel bijgehouden dossiers?
• Rechtstreeks of onrechtstreeks ?
• In het hele dossier of enkel in ‘objectieve gegevens’
- Invoeren van nieuwe normen
• Over vertegenwoordiging van volwassen onbekwame patiënten
• Over juridische waarde van wilsbeschikking
• Over klachtenbemiddeling en – behandeling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper geneeskundesamenvattingen53. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
