Samenvatting Psychotherapeutische Stromingen MET kaders
Schema van alle psychotherapeutische stromingen
Alles voor dit studieboek (33)
Geschreven voor
Universiteit van Amsterdam (UvA)
Pedagogische Wetenschappen
Psychotherapeutische Stromingen (70120320DY)
Alle documenten voor dit vak (32)
Verkoper
Volgen
ambie-1201
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
1
Samenvatting Psychotherapeutische Stromingen
College 1 – gedragstherapie
Grondleggers
Conditionering = leerproces waardoor gedragingen of reacties kunnen optreden nadat ze aan bepaalde
voorwaarden (condities) gekoppeld zijn geweest
Watson: gedrag aangeleerd via associatie (vooraf aan het gedrag) Pavlov als voorganger (experiment hond)
- Klassiek conditioneren: door dingen met elkaar te associëren iets geleerd
o Stimulus die voorheen geen betekenis had, krijgt betekenis wanneer er door conditionering
logische samenhang (‘contingentie’) ontstaat met een andere, betekenisvolle stimulus
- Little Albert experiment: huilen bij witte rat want aangeleerd door harde geluid
o Angst: ongeconditioneerd respons (onvoorwaardelijk, zonder dat er iets gebeurd)
o Harde geluid: geconditioneerd (aangeleerd)
- Generalisatie: angst voor alle dingen die op het aangeleerde ding lijkt uitbreiden angst
o Aangeleerde reactie overgedragen naar andere stimulus
- Discriminatie: niet in een keer bang voor alles, maar voor alles met bepaalde eigenschap = onderscheid
Skinner: gedrag aangeleerd via consequenties (achteraf aan het gedrag)
- Operant conditioneren: als op bepaald gedrag beloning volgt zal kans op herhaling van dat gedrag
toenemen als er straf volgt zal dat gedrag in frequentie afnemen
o Pos (leuk bij) en neg beloning (erg weg), pos (erg bij) en neg straf (leuk weg)
o Anders klassiek: iemand moet zelf bepaald gedrag uitvoeren, waarna beloning of straf volgt
Twee factoren theorie (Mowrer): samenwerken klassieke en operante conditionering
- Operant conditioneren verklaart voortbestaan van gedrag, terwijl klassieke
conditionering ontstaan van (angst)reactie verklaart vermijdingsgedrag
- Verklaard vooral vermijdingsgedrag
Bandura: gedrag is aangeleerd via observatie van gedrag anderen (imitatie) = model-
leren
Theorie
Mensdbeeld: behaviorisme = al het gedrag is aangeleerd door prikkels uit de omgeving
- Nurture: mens is gedetermineerd, maakbaar compleet gevormd door samenleving zonder eigen
keuze en hier bewust van te zijn
Technieken:
- Om probleemoplossend gedrag aan te leren: problem solving of coping
o Assertiviteitstraining (rollenspel; gewenst gedrag voordoen), ontspanningsoefeningen of
relexatietraining, gewoonte-omkering en contingentiemangament (systematische methode van
bekrachtiging; gewenst gedrag belonen op huidige beloningen weghalen)
- Om ongewenst gedrag af te leren
o Exposure: in verbeelding (in vitro; voorstellen) of in het echt (in vivo, daadwerkelijk)
o Systematische desensitisatie (geleidelijke gewenning; angsthiërarchie), flooding (overspoelen)
en exposure met responspreventie (niet ontsnappen of op gebruikelijke manier reageren)
Therapie:
- Meer op doen gericht dan op parten, goed therapeut beheerst leerprincipes, meester-leerlingrelatie
- Functieanalyse = maken ontleding problematiek en met cliënt zoeken naar mogelijke verbanden
problemen
- Veel interventies met kinderen bevatten gedragstherapeutische elementen anti-pestprogramma’s,
coaching van leerkrachten, opvoedinterventies, mediatietherapie en YourSkills
Evaluatie:
- Voordelen:
o Nieuwe doelgroep: doeners, minder bereid om te praten
o Brede toepasbaarheid: tal van psychische problemen kunnen behandeld worden
o Inzichtelijk: mensen inzicht geven in reden bepaald gedrag in bepaalde situaties
, 2
o Bieden concrete handvatten: je weet precies wat je moet doen
o Laagdrempelig: kleine kinderen en niet hooggeschoold
o Effectief bewezen voor veel klachten gemakkelijk wetenschappelijk te onderzoeken
Korte duur, geringere belasting cliënt en lagere kosten
- Nadelen:
o Dierexperiment als oppervlakkige aanpak die de werkelijkheid sterk vereenvoudigd
Andere aspecten mens verwaarloosd geen recht complexiteit menselijke gedrag
o Niet overtuigend aangetoond leerprincipes hoofdrol spelen bij ontstaan psychische problemen
o Negeert gedachten en verleden: gaat enkel over gedrag
o Negeert subjectieve beleving: waar zit de cliënt mee of wat vindt of voel de cliënt?
o Sterke invloed op cliënt door autoritaire rol therapeut, geen aandacht therapeutische relatie
o Symptoombestrijding: gaat niet in op trauma, persoonlijkheidsfactoren en onderliggende
problematiek
Van Deth H4
Uitgangspunten behaviorisme:
- Wetenschap hoort objectief te zijn: richten op het voor anderen waarneembare gedrag
- Complex gedrag bestaat uit reeks opeenvolgende elementaire leerprocessen om te bestuderen,
ontleden in kleine delen
- Geen wezenlijk onderscheid mens en dier dierexperimenten voor kennis functioneren mens
- Mens komt blanco op de wereld en al het gedrag van mensen is aangeleerd
- Mensen geven niet zelf richting aan hun leven, maar omgevingsinvloeden bepalen gedrag
- Gedrag van mensen is niet te verklaren uit hun verleden, maar vanuit het hier en nu
Van Deth H1
Psychotherapie = behandeling psychische problemen of stoornissen met mbv psychologische methoden door
geschoolde deskundigen
- Met genezend doel methodisch gebruikmaken van psychische beïnvloeding in therapeut-cliëntrelatie
o 4 R’s: relatie, raamwerk (context), rationeel (verklaring klachten) en ritueel (procedure)
- Als: doel (empirische, geneesmethode, over mens) of middel (hermeneutisch, zingeving, vanuit mens)
- Doelstelling: gezondheidszorg (behandelmethode) of levensbeschouwing (zingevingssysteem)
o Klantgericht (klachten verhelpen) vs persoonsgericht (levenswijze, denk/gedragpatronen leren)
- Geactiveerd veranderingsmechanisme:
o Affectieve beleving (ervaren): uitlokken of accentueren emoties in exposure
o Cognitieve beheersing (begrijpen): inzicht geven in cognitieve en psychodynamische therapie
o Gedragsregulatie (oefenen): veranderen disfunctioneel gedrag en verwerven nieuw gedrag
- Therapeutische stijl: meegaand (cliënt zelf bepalen) of sturend (meester-leerling)
- Context: contact (therapeutsiche relatie) vs contract (behandelorganisatie)
- Kind van tijd en product van cultuur: verdrukking van psychotherapie (medicalisering, evidence-based
en mangaged care) en plaats in cultuurgoed westerse samenleving
- Tussen harde en zachte wetenschap in: toepassen medische model vs geen stoornissen maar
psychosociale problemen
College 2 – cognitieve (gedrags-)therapie (Van Deth H5)
Grondleggers
Beck: psychopathologie als gevolg van disfunctionele schema
- Mens als informatieverwerkend systeem, constant informatie selecteert, interpreteert en reorganiseert
o Bestudering cognitieve processen moet voldoen aan voorwaarden wetenschappelijk oz
o Cognitief functioneren vd mens kan alleen maar onderzocht worden in experimenten met
proefpersonen
- Informatieverweking komt tot stand in wisselwerking met de omgeving door creëren van schema’s
= fundamentele manier van denken bepaald door ideeën over zichzelf, anderen en de wereld
o Bepalen wijze van informatieverwerking: beïnvloeden selectie van informatie, geven er
betekenis aan (interpreteren) en bepalen wat er wordt opgeslagen en herinnerd
- Activeert afwijkingen in de informatieverwerking (denkfouten) resulteert in automatische gedachten
= vluchtige ideeën die zomaar in de mens opkomen zonder gebaseerd te zijn op zorgvuldige afwegingen
o Attention bias/electieve aandacht = aandacht gaat alleen naar dingen die belangrijk zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ambie-1201. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.