Samenvatting
Samenvatting Deel 6 - stralingsbescherming
- Vak
- Dierkunde
- Instelling
- Odisee Hogeschool (Odisee)
Samenvatting uitleg cursus medische fysica en radioprotectie deel 2
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
Voorbeeld 3 van de 26 pagina's
In winkelwagenVoorbeeld van de inhoud
StralingsbeschermingInleiding
Men is eerst begonnen met hier controles op te starten bij de kernfabrieken en geneeskunde, hierna pas zijn ze
bij de dierenartsen komen kijken. Dit betekent dat de oude dierenartsen dit niet hebben moeten leren. Dit gaf
in het begin problemen omdat dierenartsen niet aangaven aan de overheid wanneer ze foto’s namen. Hierdoor
hebben ze campagnes gedaan om de dierenartsen hiervoor te motiveren, maar na jaren dat ze dit hebben
gevraagd om te doen is dit nu een wet geworden.
Vb. een patiënt in Peru, die had een klein bronnetje iridium liggen in een ziekenhuis en dacht dat hij dit kon
verkopen en had dit meegenomen in zijn broekzak. Na een aantal dagen begint zich een gigantisch bult op zijn
been te vormen. Wanneer hij thuis komt doet hij zijn werkkleding uit en legt dit op de stoel, hierdoor gaat zijn
echtgenoot hier op zitten. Zij heeft een paar dagen later ook effecten van deze bron.
Vb. In België voorval: er waren mensen metingen aan het doen in het bedrijf, maar waren vergeten dit te
melden en hierdoor zijn er 2 mensen accidentel bestraald geweest. De ene een dosis van 2 mSv en de andere
met een dosis van 1mSv. Stel dat 1 van de 2 familie is en vraagt of hij zich zorgen moet maken of niet? Op het
einde van de cursus weet je hiervan het antwoord.
Historiek
Winhelm conrad röntegen: X-stralen, hij nam de eerste röntgen foto per ongeluk bij zijn vrouw.
Antoine-henri becquerel meldt straling uit uranium
Eerste medische toepassing in 1896
Pierre en marie curie: radium en polonium
Dit allemaal gebeurd ongeveer rond dezelfde tijd. Hieronder is zijn voorbeelden hoe dit vroeger gebeurde. Je
had een lamp die open stond en de straling ging toen overal, er werd dus geen rekening gehouden met de
veiligheid.
Historisch-1ste biologische effect
Becquerel had de eerste effecten vast gelegd, dat het bronnetje dat je heel de dag in je vest had zitten
waarmee hij werkte zag hij dat hij s ’avonds een rood vlekje heeft op zijn arm had. De curie vond dit interessant
en heeft voor onderzoek zelf een bron op zijn arm geplakt om te zien of hij ook zo’n zweertje kan krijgen. Hij
vond dit zo geweldig, maar al heel snel kwam hier een keer zijde van. Miran kassabian was het knechtje die het
toestel moest bedienen en om te testen of de lamp aanstond hield hij zijn hand ervoor en als hij een tintel
gevoel kreeg wist hij dat deze aan stond. Hij nam beelden van hoe zijn handen achter uitgingen. Hij is vrij vroeg
gestorven, dit was 10 jaar later na dat radiografie techniek pas gestart was. Hier pas zijn ze beginnen zien dat er
toch misschien toch niet zo goed is stralingen.
Effecten van straling
Energie
De LD 50, dit wil zeggen als je 100 mensen bestraald en er vallen er 50 dood hoeveel stralen heb je dan geven.
Om de helft dodelijk te bestralen heb je 4 Gy, Gy is een absorptie eenheid van energie. Als je deze 4Gy omzet in
J energie en je verondersteld dat de mensen 70 kg wegen, dan wil het zeggen dat je ongeveer 67 calorieën
toedient op de helft van de mensen en dit is hetzelfde als 1 slokje koffie en dit kan je prima overleven, maar het
is ook hetzelfde als je een persoon 40cm in de lucht houdt dan genereer je ook 67 calorieën. Het gaat dus niet
over de as sucht energie, maar het gaat over de plaats waar de energie naar toe gaat.
,Totaal straling op lichaam
M= 70kg
LD50= 4Gy
Energie absorptie= 70 x4= 280J = 280/418 calorie= 67 calorie
Koffie drinken
Uitgaande/ te veel aan temperatuur (°C) ≈ 60 ° -37°=23°
Volume van koffie dat je moet drinken om zelfde energie in LD50 op te nemen: 67/23=3ml=1soeplepel
Mechanische energie : een persoon omhoog houden
M= 70 kg
Hoogte om persoon omhoog te houden gelijk aan de energie in LD50: 280/(70x9,81)=0,4m=4cm
Verdeling energie
Het gaat dus niet over de as sucht energie, maar het gaat over de plaats waar de energie naar toe gaat.
Experiment: boven het konijn hangen 2 dingen, namelijk een steen van 1 kg en zand kg. Er blijkt een verschil te
zijn als de steen op het konijn valt dan als zand er op valt. Het heeft dus dezelfde energie en hetzelfde gewicht
dat er op komt, iets verschillend in waarde. Dit fenomeen is hetzelfde bij ioniseerde straling.
Energie /partikel
het fenomeen van het konijn komt ook voor bij ioniseerde straling. Je hebt een alfa en een beta partikel bij
ioniseerde straling. Een alfa is een helium en is groot, beta is een elektron is iets kleiner en een gamma deeltje
is een foton en is dus heel klein. Een alfa is een zeer sterke vrachtwagen die in een porseleinen winkel rijd,
gegarandeerd dat die borden gaat breken. Een beta is iets kleiner en heeft dus iets minder kans om borden te
breken. Een gamma is het zelfde als een mug en zal geen enkel borden raken en er gewoon door vliegen.
Dit is de reden waarom die een verschillend energie positie hebben. hoe groter het partikel, hoe meer
botsingen er gaan gebeuren en een botsing in de fysica is een grootheid in energie. Dit wil zeggen dat een alfa
heel veel botsingen heeft en een botsend partikel is een ioniserend partikel dat een heel dens ioniserend
traject aflegt en dit is minder bij gamma en beta. Dit maakt ook dat alfa zijn kracht heel snel kwijt is, want hoe
meer dat je bots hoe meer energie je verliest en hoe sneller je gestopt bent. Hoe minder je botst hoe langer je
kan bewegen want verliest minder energie.
Biologische effecten van straling
Als we onderzoek doen naar straling dan kunnen we dat op verschillende manieren.
Bij een persoon waar het effect zichtbaar wordt : somatisch de persoon zelf krijgt kanker en dit is een
effect dat we zichtbaar kunnen waarnemen. Het zelfde is voor een Siametische tweeling maar dit is
dan genetisch, dan zit de schade van de straling bij de volgende generatie in het DNA
De tijdstip wanneer het optreedt:
o Vroege of directe effecten: bv iemand die het gras gaat afmaaien in de buurt van Fukushima,
wanneer je op een verkeerd stuk komt waar heel veel straling is en je valt brakend neer op de
grond en je sterft.
o Late effecten: deze kunnen pas jaren of maanden later uitbreken
Aard van het effect : dit is het verschil tussen deterministische en stochatische effecten (examen)
o Deterministisch: niet-kansgebonden
o Stochastisch: kansgebonden
Deterministisch effect
Het belangrijke aan een deterministisch is een drempeldosis en deze licht redelijk hoog. Vb. dochter 7 jaar wat
, is een 1 kg geef je haar 1 zak suiker en als ze vraagt wat 1 km is geef je een bepaalde afstand. Maar als je aan
iemand moet uitleggen wat is 1 mSv is dit moeilijk uit te leggen. Hiervoor moet je referentiewaarde gebruiken:
Wat is de hoeveel natuurlijke straling dosis op jaarbasis dat je mag oplopen in België? 3,5mSv per jaar.
De limiet dosis van een CT-scanner: 3-5 mSv afhankelijk van toestel
Bij het vb. in het begin die 2 arbeiders had 1mSv straling opgelopen en de andere 2mSv, dit is minder dan een
CT-scan en dus de kans dat ze gaan dood vallen is vrij klein.
De drempeldosis van een deterministisch effecten is 200 mSv en dit ligt dus vrij hoog en we zien dit
voornamelijk in organen met een hoge turn- over van cellen zoals beenmerg, maag-darm, huid(mindere mate).
Tabel niet in de cursus: als je een dosis hebt van 60 tot hoger krijg je een degradatie van het zenuwstelsel
(zenuwstelselsyndroom) en ben je binnen de 2 dagen dood. Vb. asiel zoeker die zegt dat die hele dagen moest
werken bij een kernbron in Rusland en heeft veel hoofdpijn en misselijk, 4 weken geleden daar gewerkt dan
kan je zeker zijn dat hij geen zenuwstelselsyndroom heeft anders zou hij al dood zijn. Gastrogestigal syndroom
dan heb je een gigantisch vocht verlies in je darm en zo ga je dood. Het laatste syndroom dat je doorbloedingen
en infecties hebt, daar kunnen we tegenwoordig al iets aan doen door beenmerg te transplanteren.
Bij een deterministische effecten is er een drempeldosis onder deze dosis is er geen effect, maar ga je er over
dan krijg je een effect. Het deterministisch effect is dood gaan bv. Je hebt of wel een zweer op je hand of je
hebt geen zweer / je haar valt uit of het valt niet uit. Cataract is 1 van de weinige deterministisch effecten die
op latere leeftijd tot uiting komt.
Stochastische effecten
In stochastische effecten onderscheiden we de somatische en genetische effecten. Somatische effecten heeft
alles met kanker te maken en genetische effecten is falende inplanting bevruchte eicel, spontane abortus en
fysiek of mentale afwijkingen.(siamese tweelingen).
Om die stochastische effecten uit te leggen zitten we bij de kern van het verhaal, het voorbeeld van het
konijntje het is niet zo zeer waar dat hoeveel energie je geeft de schade weergeeft, maar het is de plaats waar
de energie op komt. Het DNA is nu de belangrijke plaats voor die stochastische effecten. Als het DNA schade
hebt en die cel overleeft en kan recupereer, dan kan in het individu zelf kanker optreden of volgende
generaties afwijkingen geven.
Hoe kan die schade nu gebeuren? Je kan directe of indirecte schade hebben. Je kan een rechtstreekse
ionisering hebben van uit X-stralen vb. X-stralen rechtstreeks op het DNA en door de ionisatie breekt de
streng. Een andere mogelijkheid is door de werking van water, dit is een indirect X-straal die de
watermoleculen gaat splitsen. Water is een radicalen en dit zijn sterke radicalen die chemisch gaan reageren
om terug stabiel te zijn.
1. Linear energy transfer/ LET
Als we 3 spelers samen bekijken, dan spreken we van linear energy transfer. LET is hoeveel energie geef
je af bij vertrek. Hoe hoger of hoe zwaarder je partikel, hoe meer energie overdracht op korter termijn.
Hoe lichter, hoe minder energie overdracht op korter termijn. De hoge Let kan zorgen voor directe
aantasting, als je vlak naast alfa straling gaat je DNA direct kapot. In mindere maten is dit bij de lage LET
en dit is omdat de lage LET een indirecte werking heeft.
2. DNA-SSB-DSB
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gemmafisher. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen