College aantekeningen
Samenvatting Inleiding tot de Vertaalkunde
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Samenvatting van de Powerpoints van het vak Inleiding tot de Vertaalkunde
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
INLEIDING TOT DE VERTAALKUNDEInleiding
Leerresultaten Inleiding tot de vertaalkunde
• Je hebt kennis van – en inzicht in – een aantal sleutelbegrippen en - theorieën uit de vertaalkunde.
• Je kan deze sleutelbegrippen toelichten en illustreren aan de hand van bestaande parallelle teksten.
• Je kan de geziene vertaalstrategieën en hulpmiddelen zelf toepassen en benoemen in het kader van korte
vertaalopdrachten.
Waarom vertalen in de opleiding?
bevordert de taalbeheersing in brontaal en doeltaal
maakt je een betere communicator
geeft intellectueel en esthetisch genot
geeft voldoening
verhoogt begrip en empathie
Waarom vertaaltheorie?
Theoretische handvaten en begrippenapparaat voor (toekomstige) praktische vertaallessen (Frans, Engels,
Duits, Spaans)
Reflectie stimuleren + inzicht vergroten zodat je (betere) verbindingspersoon wordt tussen talen en culturen
Inspiratie opdoen voor mogelijke BA of MA-proef
Wat?
• Introductie tot belangrijke namen, begrippen & theorieën in de vertaalkunde
Gekoppeld aan praktische voorbeelden en (korte) vertaalopdrachten
⇨ Focus op vertaling als 1.proces,
2. product
3.functie
Definitie taal?
A. “Van de ene taal in de andere overbrengen” – Dikke Van Dale B.
B. “[Een proces waarbij] een uiting in een bepaalde taal wordt vervangen door een uiting in een andere taal” -
De Sutter & Delaere (2019, p.20)
C. “Een procedure waarbij een originele tekst, vaak de ‘brontekst’ genoemd, wordt vervangen door een tekst in
een andere taal, vaak de ‘doeltekst’ genoemd” - Munday (2014, p.8, mijn vertaling)
D. “Vertalen is wat we allemaal doen als we interpreteren wat iemand anders zegt of schrijft – we toetsen het
aan en linken het naar onze eigen ervaringswereld” - House (2018, p.151, mijn vertaling)
E. “Vertalen is communicatie tussen culturen” – House (2018, p.21)
HFDSTK 1 WAT IS VERTALEN/VERTAALKUNDE
Lesdoelen:
✔ Reflecteren over wat vertalen is (definities, classificaties, opvattingen)
✔ Vastleggen waarom vertalen zo belangrijk is
✔ Kennismaken met studiegebied van de vertaalkunde/vertaalwetenschappen
Onze definitie
Een doelgerichte activiteit
1
,• waarbij verschillende partijen betrokken zijn (auteur, zender, vertaler, revisor, sponsor, …)
• die ingebed zit in een specifieke socioculturele, geografische en historische context
• en waarbij je medieert tussen talen en culturen
• schriftelijk of mondeling
▶Cruciale vaardigheid om communicatie te faciliteren in meertalige en multiculturele samenleving
Taxonomieen (=classificatie)
Roman Jakobson (1959)
Interlinguaal = vertaling van ene taal naar de andere
Intralinguaal = vertaling binnen zelfde taal, bv. samenvatten, parafraseren, naar dialect vertalen,
vulgariseren, …
Intersemiotisch = vertaling van ene tekensysteem naar het andere, bijv. gebruik van emoji’s, symbolen,
gebaren, … ipv woorden
Volgens modus
Geschreven (=vertalen) vs gesproken (=tolken: tolken, gebarentaaltolken, simultaan tolken, consecutief
tolken, language brokering)
vs intermodale vertaling (=vertaling waarbij modus van BT ≠ DT, bv. vertalen van het blad, ondertiteling)
vs. multimodale vertaling (= vertaling waarbij doeltekst rekening moet houden met ≠ tekensystemen in BT,
bv. bij ondertiteling voor slechthorenden)
Volgens domein
Algemeen vs. Gespecialiseerd
= bv. technisch-wetenschappelijke, economische, juridische, literaire vertaling
Oude & nieuwe vormen van vertalen
Vertalen ontstaan in ons cultuurgebied ca. 3500 v. C (Midden Oosten) samen met het schrift
Audiovisueel vertalen
ondertitelen, dubben, audiodescriptie, voice-over, fansubs
Lokalisatie
o Culturele aanpassing van software, apps, websites en games van broncultuur (BC) naar doelcultuur (DC)
o Houdt rekening met gewoontes, behoeftes, conventies, gevoeligheden van nieuwe DC
bv. Visuele lokalisatie film
Transcreatie
= creatieve aanpassing van reclame- en marketingcampagnes … voor nieuw doelpubliek
Waarom is vertalen belangrijk?
Stempel op wereldgeschiedenis, bijgedragen tot:
• verspreiding van schrijfconventies
• ontwikkeling van individuele talen en literaturen
• verspreiding van wetenschappelijke kennis
• propagering van religieuze en culturele waarden
• verspreiding van politieke macht en invloed
Opvatting door de eeuwen heen:
Vertaling = iets negatiefs Vertalen = iets positiefs
2
, • Vertaling ≠ origineel • biedt toegang tot nieuwe ideeën, ervaringen,
⇨afgeleid product, secundaire communicatie, werelden
inferieur aan origineel, nabootsing • verbreedt horizonten
• bouwt bruggen tussen talen en culturen
• Oorsprong: ⇨ Conceptualisering van vertaalproces
heeft veel te maken met woord dat
1. Bijbelverhaal over Toren van Babel ervoor gebruikt wordt
(ca. 1000 – 586 v.C) Bv.
= meertaligheid als Goddelijke straf voor o Nederlands: vertalen (taal is intrinsiek)
menselijke hoogmoed o Frans/Spaans/Engels: traduire, traducir,
⇨ VT wordt praktisch hulpmiddel, translate (à Latijn: iets overbrengen)
noodzakelijk maar tegelijk onmogelijk, o Duits: übersetzen
omdat een woord uit ene taal nooit precies
een woord uit andere taal kan weergeven
en dus altijd ‘defect’ zal zijn in vgl. met
eenheidstaal (‘Vertaling als evidentie en
paradox’, Van den Broeck, 1999)
2. Oude Griekenland (ca. 800 v. C – 146)
• Schrift is al ‘vertaling’ van de geest,
dus vertaling is ‘kopie van kopie’
Vertaalkunde/vertaalwetenschap?
• Ontstaan van wetenschappelijke, academische discipline eind 1950-begin 1960 ≠ pre-wetenschappelijk discours
(bv. vertaalcommentaren)
o Systematische benadering van vertalen/vertaling als product en proces om te beschrijven, begrijpen,
generaliseren à vertaaltheorie uit te werken
3
, o Descriptie (=beschrijving) van vertaalfenomenen belangrijker dan prescriptie (=regels en richtlijnen over
‘goed’ vertalen)
• ‘Translation Studies’ : James S. Holmes (1972) – founding father, bracht discipline in kaart
o Munday (2014, p.1): “Translation Studies is the now established academic discipline related to the study of
the theory and phenomena of translation.”
• Waarom geen Translation Science in het Engels?
o Semantisch veld ‘wetenschap’ opgesplitst in exacte wetenschappen (‘science’) en humane wetenschappen
(’studies’, bijv. literary studies, cultural studies, queer studies)
≠ NL, Duits: Übersetzungswissenschaft
Frans, Spaans: Traductologie, Spaans: Traductología
• Waarom dit vak vertaalkunde ≠ vertaalwetenschap?
o Vertaalkunde: toegepast, didactisch, praktijkgericht
o Vertaalwetenschap: ‘zuiver’, descriptief, proces, functie (Temmerman 2018)
is relatief jonge discipline, gekenmerkt door interdisciplinariteit (taalkunde, letterkunde, sociologie, filosofie,
cultuurwetenschappen, …)
Holmes-Toury Map 1972/2012
Voordeel: Nadeel:
Overzichtelijk & duidelijk Duidelijke splitsing tussen
blokken bestaat niet, is een
illusie
Mengvorm: beschrijven hoe iemand vertaald
Take- home messages hoofdstuk 1:
• Vertalen is een belangrijke, veellagige, complexe activiteit
• maar ook alledaags en van alle tijden
• Vertaalwetenschappen is een relatief jonge (inter)discipline die het vertaalproces, product en functie zo
grondig mogelijk wil beschrijven. Vertaalkunde wil op basis van deze inzichten de vertaalpraktijk bevorderen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emilieghesquiere. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,46. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71184 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen