Vorige week hebben we het gehad over verlichtingsdenkers. Het systematiseren van de werkelijkheid (common sense) werd een trend, maar dat bleek nog niet zo gemakkelijk te zijn. Deze week hebben we het over verschillende beelden van de wetenschap. Denk aan het standaardbeeld, maar ook kritieken daar...
ZSO 5
Opdrachten
1. Bestudeer de tekst ‘Klassieke wetenschapsfilosofie’ (bij HC8) en de betreffende sheets en
beantwoord de volgende vragen:
A. Waaraan moet volgens het standaardbeeld een uitspraak voldoen om voor
wetenschappelijk door te kunnen gaan?
Het standaardbeeld hoort bij de empirische benadering. Bij de empirie is het belangrijk om
atomaire feiten te verzamelen op basis van systematische waarnemingen (inductie). Zo kom
je tot logische, elementaire uitspraken (deductie). Bij het standaardbeeld gaat men opzoek
naar positief bewijf via de empirische cyclus. Hierbij is verificatie en confirmatie het hoogste
doel. Verificatie gaat om het controleren op waarheid. Bijvoorbeeld: het regent buiten of
geldt zwaartekracht voor iedereen? Je weet dit nooit zeker als je van een toren zou springen
en ineens blijkt te zweven. Verificatie is zeker niet altijd haalbaar, dus neemt men meestal
genoegen met confirmatie. Hierbij streeft men naar de hoogste mate van waarschijnlijkheid
(Koster, 2016).
B. Waaraan moet volgens Popper een uitspraak voldoen om voor wetenschappelijk door te
kunnen gaan?
Popper dacht het tegenovergestelde van Ayer. Popper geloofde in falsificatie en rationele
consensus. Hij vond verificatie en confirmatie te zwak. Het zoeken naar zwarte kraaien is niet
voldoende. Je kunt beter zoeken naar die ene witte kraai als tegenbewijs! Een theorie moet
volgens hem altijd het risico lopen om met de feiten te botsen. Is een hypothese falsifieerbaar,
dan betekent dat je de hypothese kunt verwerpen (Koster, 2016).
Rationele consensus gaat over het belang van het samenwerken van wetenschappers.
Uit dit proces komen nieuwe ideeën voort. 'Trial and error' is een tegenhanger van de
empirische cyclus. Daarom bestuderen wij eerst een paar jaar theorie uit boeken.
Achtergrondkennis zorgt voor zinnige observaties. Volgens Popper is de waarheid
nastrevenswaardig, maar slechts een ideaal. Een wetenschapper moet er alles aan doen om de
waarheid te vinden. Dit kan pas echter als men alle kraaien heeft gezien. Natuurlijk gaat
niemand dit redden in één mensenleven. Het benaderen van de waarheid kan wel volgens de
eliminatie van onware uitspraken (falsificatie). Objectiviteit geeft ons subjectieve
overeenstemming. Wetenschappelijke kennis bereik je door uitspraken te onderwerpen aan
kritische toetsen en door consensus (Koster, 2016).
Je hebt twee soorten consensus. De strategische consensus is wanneer wetenschappers
geen ruzie willen en het met elkaar eens zijn op grond van belangen (Koster, 2016). Denk aan
de farmaceutische industrie en de psychiatrie in Amerika bijvoorbeeld. Er wordt goed geld
verdiend aan ritalin. Dan heb je ook nog rationele consensus. Dit is wanneer wetenschappers
het met elkaar eens zijn op basis van goede argumenten en duidelijke bewijsmateriaal.
C. Geef een omschrijving van het begrip ‘paradigma’ (Kuhn).
- Wetenschap kijkt naar feiten en waarden. Waarden worden bepaald door je culturele
achtergrond, levensbeschouwelijke overtuigingen en financiële belangen.
, - Voorbeeld onderzoek naar gehechtheid in Amerika en Latijns-Amerika. In Latijns-Amerika
is gehechtheid niet met het moeder-figuur, zoals in Amerika. Hierdoor is Amerikaans
onderzoek niet overal toepasbaar/relevant. Waarden zijn aannames die in een bepaalde
cultuur als vanzelfsprekend gelden en in andere culturen niet (Koster, 2016).
- Kuhn neemt het model aan van natuurwetenschappers en maakt hier een historische
wending in de wetenschapsfilosofie. De acceptatie van wetenschappelijke kennis bestaat niet
alleen uit logische argumentatie, maar sociale, sociaal-psychologische en psychologische
factoren spelen een rol. Daarom introduceert hij het begrip 'Paradigma'. De definitie: 'Een
paradigma is het geheel van modeloplossingen, methoden, technieken, vaardigheden,
waarden, overtuigingen en aannamen waarover binnen een wetenschappelijke groep
consensus bestaat' (Koster, 2016).
- Kuhn geeft voorbeelden van paradigma's in de natuurwetenschap. Zo zijn er tijden van
normale (200-300 jaar) en revolutionaire (20-30 jaar) wetenschap, die elkaar afwisselen.
Denk aan de doorbraken van Copernicus en Galilei in de astronomie bij revolutionaire
wetenschap (Koster, 2016).
- Paradigma's in de pedagogiek: introspectie en behaviorisme. Verder heb je nog een soort
van paradigma, namelijk de cognitieve psychologie (Koster, 2016). Niet iedereen gelooft dat
gedrag op zo'n biologisch niveau te verklaren is, zij geloven als tegenstelling in opvoeding.
Zelf ben ik meer van de nature kant en zie ik zeker waarde in neuropsychologie.
D. Welke factoren zijn volgens Collins doorslaggevend bij de acceptatie van
wetenschappelijke kennis?
- Eerst Kuhn, want Collins geeft een tegenstelling op hem. Volgens Kuhn is wetenschap geen
zuivere onderneming. In tijden van revolutionaire wetenschap zouden sociale een
psychologische factoren een rol spelen. In tijden van normale wetenschap worden deze
belangen minder benadrukt. Volgens Collins spelen deze factoren altijd een rol en zijn ze
zelfs heel doorslaggevend (Koster, 2016).
- Sociale factoren hebben invloed op de acceptatie van wetenschappelijke kennis (Koster,
2016).
- Het bekeren tot nieuwe paradigma's in tijden van revolutionaire wetenschap is daarom geen
rationeel proces zonder voldoende bewijs (Koster, 2016). Dit was wel rationeel zo in het
geval astronomie in tijden van de Verlichting. Dit is tegenwoordig niet rationeel in de strijd
tot promoveren. Oudere wetenschappers berusten hun ideeën op oude paradigma's. Zij
zouden daardoor niet snel een nieuw paradigma aanhangen (tunnelvisie). Jonge
wetenschappers zouden wel sneller een nieuw paradigma aanhangen, want zo kunnen ze
gepromoveerd worden. Is hier sprake van een strategische consensus?
E. Welke factoren voegt Latour daaraantoe?
Latour voegt hier maatschappelijke factoren aan toe. Hij geloofde dat de economie, techniek,
politiek en wetenschap één krachtenveld zijn. Volgens hem is wetenschap niet strak
georganiseerd, maar draait het om overtuigingskracht. Zonder netwerk kunnen
wetenschappers geen feiten op tafel leggen (Koster, 2016).
Zonder overheid is er geen subsidie voor onderzoek bijvoorbeeld. De overheid laat
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aversteegh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,56. Je zit daarna nergens aan vast.
