Psychopathologie
XANTHE VAN DER HEYDEN
,H1: Introductie
Begrippen
• Evidence-based medicine/practice
• Klinische psychologie, psychopathologie
• Humores
• Psychiatrie
• Psychische stoornis
• Psycholoog, psychotherapeut, psychiater
• Symptoom
1.1 Wat is afwijkend gedrag?
• Symptoom = kenmerk dat past bij een psychische stoornis
• Diagnostisch criterium = symptoom op bepaalde manier, duur, ...
à vertelt iets over het symptoom, hoe zorgwekkend?
bv. Stemmen horen: niet zorgwekkend als je daar last van hebt à Wanneer wel? Op negatieve
manier, regelmatige basis en te luid (volgens diagnostisch criterium)
• Taboe op psychiatrie en psychische problemen (bv Te Gek)
Stigma (= geheimhouding)à één van de belangrijkste problemen die mensen met een
psychische aandoening ervaren én een van de meest bepalende elementen in de beleving
van psy. patiënten
1.2 Benoemen + definiëren afwijkend gedrag
Terminologie:
Krankzinnigheid, psychiatrische stoornis, psychisch probleem, mentale ziekte, psychische
stoornis, psychische kwetsbaarheid
Motivering: bio – psycho – sociale kijk
Criteria afwijkend gedrag
1. Uitzonderlijk
2. Sociaal afwijkend
3. Foute perceptie of interpretatie werkelijkheid
4. Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
5. Ongepast of contraproductief gedrag
6. Gevaar
1
, Storend voor zz
Abnormaal Psychische of omgeving
Uitzonderlijk stoornis Emotioneel lijden
Sociaal afwijkend Contraproductief gedrag
Foutieve perceptie Gevaar
Je moet je hier
bevinden voor een
mogelijke psychische
stoornnis te hebben:
beide verzamelingen
moeten aanwezig
zijn
Ziekte
Aantoonbaar fysieke oorzaak
Abnormaal?
• Intensiteit van gedrag (de hoeveelheid bv langdurig)
• Kenmerken van persoon (bv iemand heel actief wordt passiever) à kijken naar totaliteit
persoon
• Tijd en plaats van gedrag (in welke context stel je bepaald gedrag)
• Waarden en normen van heersende cultuur
ú bv. uiterlijk, slavernij, psychiatrische stoornis, homoseksualiteit, stemmen horen,
verschuiving genderidentiteitsstoornis à genderdysforie
à Niet genoeg om abnormaal gedrag te stellen om te spreken van psychiatrische stoornis als je
omgeving en jij zelf geen ‘last’ ervaart.
Storend voor zichzelf en omgeving?
• Emotioneel lijden
• Contraproductief gedrag (gedrag dat je niet wilt stellen maar dat ervoor zorgt dat je het
tegengestelde bereikt bv werk verliezen)
• Gevaar: 90% van mensen met psychiatrische stoornis zijn gevaarlijk voor zz nt voor
omgeving
Psychische stoornis DSM 5
• Psychische stoornis betreft een gezondheidstoestand die gekenmerkt wordt door
overduidelijk disfunctioneren van de cognities, emoties of het gedrag van het individu.
• Het is een gevolg van een verstoring in psychische, biologische of ontwikkelingsprocessen
die de grondslag vormen van psychisch functioneren.
2
, • Sommige stoornissen kunnen pas vastgesteld worden als zij duidelijk waarneembaar lijden
of verstoring van het functioneren teweeg hebben gebracht.
• Een psychische stoornis is niet een gebruikelijke of cultureel aanvaarde reactie op een
specifieke gebeurtenis zoals het overlijden van een geliefd persoon.
bv. rouw: langer dan 6 weken disfunctioneren = pathologische rouw
• Ook is het geen cultureel afwijkend gedrag (zoals politiek, religieus of sexueel) en ook niet
weergave van een conflict tussen een individu en de maatschappij, tenzij het afwijkende
gedrag of het conflict voortkomt uit het disfunctioneren van een persoon zoals boven
omschreven
• Afwijkend gedrag
• Storend voor zichzelf of omgeving
• Afspraken in American Psychiatric Association
! Toename aantal diagnoses + versoepeling diagnoses à aan minder criteraie moeten voldoen
voordat je diagnose kan krijgen (stigmatiserende effecten) bv. ADHD: explosie farmaceutische
industrie Amerika
Culturele aspecten
• Ziekte – gezondheid in verschillende culturen
• Symptomen kunnen zich verschillend uiten (bv angsten, depressie)
• Termen kunnen verschillend zijn
• Symptomen kunnen gelijkend zijn
à BELANG transculturele psychiatrie
Controverse afwijkend gedrag
• Geen objectieve meting!
• Enkel klinische diagnostiek
ú oordeel op basis van gedrag
ú geen uitkomst van objectieve fysieke test
ú geen feiten
• Sterke waardengeladenheid
• ! Subjectieve meting
• Enkel objectief bij bv dementie, ongevallen à neuro cognitieve stoornissen
• Als je oorzaak kent à ken je behandeling
3