1942 Het Jaar van de Stilte
1. Het nieuwe verbond
In de eerste jaren van de oorlog, 1940,1941 tot november 1942 waren de pro -geallieerden
moedeloos. De Duitse Wehrmacht was overal aan de winnende hand, en Japan schaarde
zich aan de zijde van Duitsland. Iedereen verloor het vertrouwen, en het werd akelig stil.
In november 1942 veranderde alles. Duitsers werden verslagen bij El Alamein in Noord
Afrika en ze verloren ook de strijd rond Stalingrad. Daarmee werd het duidelijk dat het Derde
Rijk op zijn ondergang afstevende.
Er bewoog dan duidelijk iets in de kringen van ambtenaren en gezagsdragers, ondernemers
en kooplui . Er tekenden zich duidelijk twee kampen af: de “witten” en de “zwarten”
De “zwarten” waren een minderheid in Europa die vanaf 1942 van hun optimisme
overgingen naar grimmige agressie, ze geloofden blind in Hitler of konden niet meer terug.
Bij de “witten” was er wel evolutie. Vele mensen die jaren grijs bleven en afwachten hoe
het evolueerde en daarbij dingen deden die later uit de boze waren, gingen nu over naar het
“witte “kamp.
Vanaf dan was het duidelijk naar waar het naartoe ging en van kamp verwisselen was daarna
niet meer mogelijk.
De omwenteling naar het witte kamp in 1942 werd zoveel mogelijk “vergeten” en
“uitgegomd”.
De berouwvolle daders en schuldige getuigen gingen samen met de oude “witten” een
nieuw verbond aan, dat plaats bood aan diegenen die zouden zegevieren. Het verbond van
de "zwijgenden". Er werd zoveel mogelijk gezwegen over de eerste oorlogsjaren. Het best
om deze jaren te analyseren is om dit te doen op het lokale niveau, wat veel duidelijker is
dan de internationale politiek. De mensen aarzelen en houden alle pistes open en maken
soms verkeerde keuzes. De focus wordt in het boek gelegd op Antwerpen. Antwerpen nam
het voortouw van dit nieuwe verbond, waar velen definitief van koers veranderden en kozen
voor het Nieuwe Verbond.
Dit boek is een zoektocht naar hetgeen in 1942 gebeurd, het jaar van de Stilte.
2. De Bronnen
- Het Antwerps stadsarchief
- Getuigenissen van overlevenden van de concentratiekampen.
- Dagboeken van Max Gevers en Arthur Cornette.
- Gerechtelijke Archieven
Deel 1 Grijs en Bewolkt
, 1942
Aan de rechterzijde van De Keyserlei bevindt zich het Jodenkwartier.
Intern waren er veel verschillende joden, van de streng ortodoxe joden, de zionisten die
streven naar een onafhankelijke staat, rijk en arm, volgens geografische afkomst ….. Naar
buiten uit vormen ze één groep.
In 1941 is er een optocht geweest in de jodenbuurt door honderden Antwerpenaars, die een
spoor van vernieling achterlieten. Daarop kregen de Joden huisarrest opgelegd tussen 7 uur
s’avonds en 7 uur s’morgens. In juni moesten ze daarbovenop hun radio’s inleveren. Het is
dan stil in de Joodse huizen.
Vanaf december 1941 gebeurden er gedwongen deportaties van Joden, waar de politie zijn
medewerking diende aan te geven op bevel van de Duitsers.
De commissaris deed dit maar dekte zich in door een PV te sturen naar de procureur en de
burgemeester, welke er niet op reageerden.
Groot Antwerpen
Vanaf 01 januari 1942 worden een aantal gemeenten geannexeerd en ontstaat Groot
Antwerpen. Delwaide is waarnemend burgemeester, Camille Huysmans is gevlucht.
Hij(Delwaide) gaat uit van een Duitse overwinning en werkt samen met de bezetter. Groot
Antwerpen staat garant voor een efficiënter bestuur en vergemakkelijkt grootscheepse
politieoperaties.
Vanaf september 1942 mogen joodse kinderen niet meer naar een gewone school maar
moeten verplicht naar een Joodse school gaan , wat dus tot rassenscheiding leidt. Tot dan
gingen de meeste Joodse kinderen naar een gewone stadsschool.
Vanaf 1941 neemt de armoede onder de Joden dramatische proporties aan.
De meeste hebben geen werk meer, joodse bedrijven worden door de bezetter gesloten en
de werknemers ontslagen, sommigen mogen hun beroep niet meer uitoefenen.
De Antwerpse politie levert een beginnende verzetsorganisatie van 23 jongeren over aan de
Gestapo. Hiervan overleeft er slechts 1 de oorlog, nl. Wilfried Depret. De anderen stierven in
concentratiekampen.
Hij (Depret) verklaarde dat een commissaris hen overleverde aan de Duitsers, deze bleef na
de oorlog gewoon in functie.
De Nieuwe Orde
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SV2019. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,39. Je zit daarna nergens aan vast.