Afdwingbare regels, opgesteld door de samenleving, bedoeld om de maatschappij te
ordenen.
Functies van het recht ?
• Beleidsinstrument / regulerend
• Symbolisch
• Pacificerend
• Beschermend
“Sociaal recht” :
Rechtsregelen die de verhoudingen regelen tussen werkgevers en werknemers, zowel
individueel als collectief
Hulp verlenen aan diegenen die niet in de mogelijkheid zijn, om op eigen krachten, bijzonder
door arbeid in hun levensonderhoud te voorzien
Beschermende functie van het recht is hier zeer sterk aanwezig
SOCIAAL RECHT:
❖ Arbeidsrecht
❖ Sociaal zekerheidsrecht
Een “jonge” rechtstak – de sociale kwestie 19de eeuw
Daens → socialistische beweging komt op voor de onmenselijke werktoestanden.
1.1 Geschiedenis
Franse Revolutie → strenge reglementering in strijd met het gelijkheids- en vrijheidsidee
Wet Le Chapelier : 1791
❖ Werknemers verboden om zich te verenigen in vakorganisaties → reactie op
beroepsverenigingen
❖ Afgeschaft in 1867
,Invoering artikel 310 Strafwetboek
Zware straffen voor diegene die door morele/fysische dwang, alsook door
samenscholingen bij de fabrieksgebouwen de vrijheid van arbeid en nijverheid in het
gedrag zou brengen → juridische gelijkheid (maar geen feitelijke gelijkheid)
Algemeen meervoudig stemrecht (1893)
Algemeen enkelvoudig stemrecht (1919) voor vrouwen vanaf 1948 !
ONTSTAAN (1866-WO2)
❖ Wantoestanden werden steeds erger (zeer lange werktijden/zeer lage lonen)
o Vrouwen- en kinderarbeid
o Geen enkele vorm van sociale zekerheid (geen ingreep politieke wereld)
❖ Meervoudig stemrecht → andere samenstelling parlement
▪ Oprichting van parlementaire commissie in 1886, doel :
hervormingsvoorstellen
▪ Voornaamste wetten :
• 1887 : wet op bescherming van het loon
• 1889 : wet op vrouwen- en kinderarbeid
• 1900 : wet op de arbeidsovereenkomsten voor loonarbeiders
• 1903 : wet op de arbeidsongevallen
Evolutie onderbroken door WO1
Na WO1 : verdere ontwikkeling en startsein sociale zekerheid, volledige erkenning van de
vakbonden
→ Voornaamste wetten :
• 1919 : wet betreffende de werkloosheid
• 1921 : wet op de 48 uren week
• 1922 : wet op de arbeidsovereenkomsten voor bedienden
• 1927 : wet op de beroepsziekten
• 1930 en 1937 : wet betreffende de pensioenen
• 1936 : wet op de betaalde jaarlijkse vakantie
• 1939 : wet betreffende de kinderbijslagen
,Na WO II :
❖ Uitbouw van de sociale zekerheid (ook voor zelfstandigen)
❖ Uitbreiding van arbeidsrecht
o invoering van maandloon
o Invoering van vergoedingen igv sluiting
o Vaststellen van een langere opzeggingsvergoeding
❖ Ontstaan van medezeggenschap van werknemers (oprichting van paritaire organen) :
ondernemingsraad, comité voor preventie en bescherming op t werk)
❖ Recht op bestaansminimum (leefloon)
❖ Maatregelen tot bevordering van werkgelegenheid voor jongeren en langdurig werklozen
❖ Maatregelen ter bevordering van de kwaliteit van het leven en het welzijn op het werk
❖ Maatregelen om vroegtijdig uittreden uit de arbeidsmarkt tegen te gaan
1.2 Arbeidsrecht
= Regelt de verhoudingen tussen werkgevers en werknemers
Als “groep” ➔ Collectief Arbeidsrecht
o Sociaal overleg
Op individueel niveau ➔ Individueel arbeidsrecht
o Arbeidsovereenkomst
▪ Soorten
▪ Schorsingen
▪ Ontslag
o Arbeidsreglementering
▪ Arbeidsduur
▪ Welzijn
1.3 Sociale zekerheidsrecht
Maatregelen/instellingen die tot doel hebben : aan elke burger voldoende bestaansmiddelen te
waarborgen wanneer zijn bestaanszekerheid wordt bedreigd ten gevolge van bepaalde risico’s
, Sociale risico’s
o Gezondheid
o Ouderdom
o Overlijden naasten
o Gezinslast
o Werkloosheid
Sociale risico’s kunnen de bestaanszekerheid van de burger aantasten door:
❖ Het inkomen te verminderen
o SZ zorgt voor een vervangingsinkomen
❖ De uitgaven te vermeerderen
o Sociale zekerheid zal deze kosten (gedeeltelijk) opvangen of terugbetalen
Traditioneel : 7 takken
❖ Arbeidsongevallenverzekering
❖ Beroepsziekteverzekering
❖ Ziekte- en invaliditeitsverzekering
❖ Werkloosheid
❖ Rust- en overlevingspensioen
❖ Gezinsbijslag
❖ Jaarlijkse vakantie
Hoe sociale zekerheid vorm geven?
Financiering vs uitgaven
Twee theoretische modellen
❖ Verzekeringsmodel (sociale zekerheid in de strikte zin van het woord)
❖ Sociale zekerheid als grondrecht (sluit meer aan bij sociale bijstand)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shariogiers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.