Inhoud
0. Inleiding.................................................................................................... 3
0.1 Spanningsvelden....................................................................................................... 3
1. Ethiek........................................................................................................ 4
1.1 Invalshoeken.......................................................................................................... 4
1.2 Sociaal werk is een ethisch beroep.........................................................................4
2. Descriptieve ethiek....................................................................................6
2.1 Inleiding, belang van mensbeeld...............................................................................6
2.1.1 Ethiek als descriptie............................................................................................. 6
2.1 Wantrouwend mensbeeld.......................................................................................... 7
2.1.1 Wantrouwen in de psychologie (micro niveau)....................................................7
2.1.2 Wantrouwen in de sociologie (meso/macro niveau).............................................8
2.1.3 Wantrouwen in de filosofie..................................................................................8
3.1.4 Wat te doen met te wantrouwen medemens?.....................................................9
2.2. Vertrouwensvol mensbeeld.....................................................................................10
2.2.1 Rousseau: vrije en goede mensen.....................................................................10
2.2.2 Niets dierlijks is ons vreemd..............................................................................10
2.2.3 Waarom domineren mensen de wereld?...........................................................10
2.2.4 De mens is door en door sociaal:.......................................................................10
2.2.5 Wat met Stanford Prison en Milgram??..............................................................11
2.3 De context doet ertoe.............................................................................................. 12
2.3.1 Descriptieve ethiek in economie/psychologie....................................................12
2.3.2 Hoe deugdzaam is de mens?.............................................................................13
2.3.3 Context maakt of breekt de socialiteit...............................................................13
2.3.4 De context maken wij........................................................................................13
2.3.5 Ethiek van de sociaal werker.............................................................................13
3. Prescriptieve ethiek..................................................................................15
3.1 Inleiding................................................................................................................... 15
3.1.1 Ethiek als prescriptie Focus op principes, kennis en analysekaders..................15
3.1.2 Hoe eigen maken?............................................................................................. 15
3.1.3 Algemene ethische bedenkingen bij sociaal werk..............................................15
3.1.4 Actuele ethische discussie: solidariteit in sociaal werk......................................15
3.2 Duiding ethische stromingen...................................................................................18
3.2.1 Utilitarisme: bereken de gevolgen voor iedereen (gevolgethiek)......................18
Mens steekt mes in konijn
Versus
Jachtluipaard vermoord hertje
Verschil is niet zichtbaar (dier mag het wel doen, mens niet)
0.1 SPANNINGSVELDEN
Ethiek toont zich in dilemma’s er is geen makkelijke oplossing = zorgt voor spanning
Voorbeelden:
- Euthanasie
Helpen ‘doden’ van een ander
- Abortus
‘doden’ van een kind
- Trolley-dilemma
1 mens overrijden of 5 mensen overrijden met trein
- Maximiliaanpark
OH verbiedt hulp aan gestrande vluchtelingen >< gezinnen elven in winterse
omstandigheden op straat
- Beroepsgeheim als SOW
Vervallen bij ernstige dreiging >< wat met vertrouwensrelatie?
- Regelgeving
Je mag persoon volgens wet niet helpen >< persoon zit in noodsituatie
Belangrijkste spanningsvelden in de leerstof:
- Koude, lauwe en warme solidariteit (waar willen we SOW zien?)
- Wantrouwend en vertrouwensvol mensbeeld
- Zorgethische en mensenrechtenethische benadering SOW
- Empowerment en collectieve sociale verantwoordelijkheid
Pagina 3 van 32
, 1. ETHIEK
Wat onderscheidt mensen van andere dieren?
Hoe zie je dat waarden en normen in het spel zijn, het is onzichtbaar?!
reactie van anderen toont dit aan
Éthos = gewoonte of gebruik
Kleine gewoonten (tafelgewoonten)
Grote gewoonten (geen seks met minderjarigen, ook geen beelden)
(Ab)normaal/norm = dwingend
Belang van normen te relativeren!
Ethiek = normen en waarden, hoe het zou ‘moeten’ zijn
- Onzichtbare van de filosofie
- We verwachten dat de ander vriendelijk, beleefd, oprecht,.. is
1.1 INVALSHOEKEN
2 invalshoeken!!
1. Prescriptief = voorschrijven, verplichtingen, regels, richtlijnen
2. Descriptief = hoe doen we het feitelijk
Descriptief perspectief:
Soms discours: iedereen sjoemelt als de kans zich voordoet
is de prescriptieve ethiek een poging die tot mislukking gedoemd is
leidt dit er dan toe dan prescriptieve ethiek nutteloos is? Of juist hoogstnoodzakelijk
Voorbeeld: als we weten waar de flitspaal staat dan zijn we ‘braaf’ op dat moment
trajectcontroles invoeren maar hier hetzelfde probleem
1.2 SOCIAAL WERK IS EEN ETHISCH BEROEP
- Onrecht van een individu of groep in de samenleving
Onrechtvaardigheid het ‘zou’ anders ‘moeten’ (er is een norm)
- Opdrachten zijn niet ethisch neutraal
Controlerende rol, als de persoon ‘dat’ niet gedaan heeft krijgen ze ‘het ander’
niet = mensen in een normatief keurslijf dwingen
- Methoden zijn niet ethisch neutraal
Empowerment
Waarschuwing!!
Pagina 4 van 32
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorgrammens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
