HOOFDSTUK 1: INLEIDING
WAT IS SOCIAAL RECHT?
DEFINITIE
Recht
Geheel van afdwingbare regels, opgesteld door de samenleving, bedoeld om de
maatschappij te ordenen.
Sociaal recht
Arbeidsrecht = individueel en collectieve belangen tussen werknemer(s) en
werkgever(s) (o.a. wetgeving i.v.m. arbeidsovereenkomst, zondagsrust, samenwerking
tussen wg en wn…)
Socialezekerheidsrecht = alle maatregelen waardoor aan de werknemers en de
zelfstandigen de mogelijkheid wordt gegeven om in alle omstandigheden in hun
levensonderhoud te voorzoen
Sociaal recht is een eigenaardig beestje
- Beschermend recht = rechten en plichten liggen vast tegenover de
werkgever (vb. als wet zegt dat overwerken of zondagsarbeid verboden is mag
de werknemer niet op papier zetten dat hij toch wil werken)
- Rol sociale partners bij totstandkoming, zijn vakbonden en
werkgeversorganisaties die de werkgevers vertegenwoordigen (vb. sociale
partners sloten een COA over ‘medische SWT’)
- Met eigen rechtbanken waar ook sociale partners in zitten (vb.
eenheidsrechtbank)
Verschillende statuten: ambtenaren vs. Werknemers vs. Zelfstandigen
SOCIALEZEKERHEID ALS ANTWOORD OP IMPACHT SOCIALE
RISICO’S
Sociale risico’s kunnen bestaanszekerheid van burgers aantasten door:
- Inkomen te verminderen
Sociale zekerheid zorgt voor een vervangingsinkomen
- De uitgaven te vermeerderen
Sociale zekerheid zal deze kosten (slechts) opvangen en terugbetalen
*bestaanszekerheid = de zekerheid dat men de beschikking heeft over de middelen om
zijn levensonderhoud en levenspatroon te waarborgen volgens de geldende
normen/waarden en welzijn
1
,Sociale wetgeving
Sociale zekerheid speelt hierop in via verschillende “taken” van het
socialezekerheidsstelsel
- Sociale zekerheid in enge zin
Verzekeringsprincipe = maatregelen om levensonderhoud te voorzien
Vb. als je ziek bent of werkloos wordt, door eerst gewerkt te hebben
- Sociale zekerheid in brede zin
Vangnet (sociale bijstand)
Vb. als je geen leefloon hebt, krijg je geld enkel als je toont dat je goed bezig
bent (werk zoek)
DE SOCIALE KWESTIE 19 DE EEUW
GESCHIEDENIS
19de eeuw
- Verbod verenigen voor werknemers anders gevangenis
- Liberalisme – wanttrouwen t.o.v. overheidsbemoeienis in de economie,
overheid niet moeien met de contracten
- Cijnskiesrecht = stem was niet veel waard in de politiek, enkel adel
bepaalde. Stem o.b.v. vermogen
De sociale kwestie
Wantoestanden
- Zeer lage werktijden/ zeer lage lonen
- Kinderarbeid
- Hevige onlusten/ stakingen
Reactie eindt de 19 eeuw
- Vakbonden erkend
- Eerste kleinschalige initiatieven van sociale zekerheid
- Eerste wetgevende initiatieven ter bescherming van werknemers
- Stroomversnelling na hervorming kiesstelsel
20ste eeuw tot nu
- Uitbouw arbeidsrechtelijke bescherming
- Uitbouw huidige socialezekerheidsstelsel (na WO II vooral)
- Voortdurend in ontwikkeling
ARBEIDSRECHT
Regelt de samenwerking tussen werkgevers en werknemers (collectief en
individueel)
Collectief arbeidsrecht
2
, Sociale wetgeving
- Vakbonden en werkgeversorganisatie
- Sociaal overleg
- Collectieve arbeidsovereenkomsten
Individueel arbeidsrecht
- Arbeidsovereenkomst (soort – inhoud, afwezigheden en ontslag)
- Arbeidsreglementering (loonbescherming, arbeidsduur en welzijn)
VERSCHILLENDE SOCIALE STATUTEN
DE sociale wetgeving bestaat niet er zijn meerdere stelsels
Werken?
- Als werknemer
- Als zelfstandigen
- Als ambtenaar
- … (leerstatuten – vrijwilligers - …)
AMBTENAREN
Overheid – statutaire tewerkstelling
- DE overheid en DE ambtenaar bestaan niet
- Statuut bepaalt telkens arbeidsrechtelijke bescherming en sociale
zekerheidsbepalingen
HOOFDSTUK 2: COLLECTIEVE
ARBEIDSVERHOUDING
ORGANISATIES VOOR WERKNEMERS EN WERKGEVERS
= sociale partners, om de beroepsbelangen van de leden te verdedigen
(deelname is vrij)
WAT ZIJN VAKORGANISATIES
Werknemersorganisaties
- ABVV, ACV, ABVV, …
- Leden: werknemers en werklozen
Werkgeversorganisaties
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nettevanaudenhove. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,96. Je zit daarna nergens aan vast.