Een overzicht van de essentiële structuren, functies en processen binnen de anatomie en fysiologie, met focus op de samenhang tussen lichaamsstelsels en hun rol in het menselijk functioneren.
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
Samenvatting hoofdstuk 1 tem 10
31 OCTOBER 2024
Lukas Van Renterghem
, Samenvatting: Anatomie & Fysiologie
Hoofdstuk 1: Inleiding tot de anatomie & fysiologie
1. Levende organismen
1.1. Reactievermogen
− Prikkelbaarheid (extern): organismen reageren op veranderingen in hun onmiddellijke
omgeving.
− Aanpassingsvermogen (intern): organismen passen zich aan hun omgeving aan doordat
zij langdurigere veranderingen meemaken.
1.2. Groei
− Groter worden van cellen/vermenigvuldigen van cellen: organismen nemen toe in
omvang door de groei van cellen of door de toename van het aantal cellen. Eencellige
organismen groeien doordat de cel groter wordt, terwijl meer complexe organismen
voornamelijk groeien doordat het aantal cellen toeneemt.
− Differentiatie: naarmate meercellige organismen zich ontwikkelen, specialiseren
afzonderlijke cellen zich zodat ze bepaalde functies kunnen vervullen, soms ten koste
van andere functies.
1.2. Voortplanting
− Organismen planten zich voort en brengen zodoende steeds nieuwe generaties van
dezelfde organismen voort.
1.3. Beweging
− Interne beweging: transport van voedingsstoffen, bloed of andere stoffen in het lichaam
− Externe beweging: voortbeweging door de omgeving
1.4. Stofwisseling (metabolisme)
− Organismen zijn afhankelijk van complexe chemische reacties om de energie te leveren
die nodig is voor het reactievermogen, de groei, de voortplanting en de beweging. Ze
synthetiseren complexe chemische stoffen zoals eiwitten.
− Respiratie: de opname, het vervoer en het gebruik van zuurstof door cellen
− Uitscheiding (excretie): bij stofwisseling ontstaan vaak onnodige of schadelijke stoffen
die door het proces van uitscheiding uit het lichaam dienen te worden verwijderd
2. Anatomie
2.1. Anatomie
− Grieks voor open snijden
− Studie van inwendige en uitwendige structuren en de fysieke relaties tussen
lichaamsdelen.
− De bouw/structuur en functie van een orgaan zijn altijd met elkaar verweven: de
hartspiercel kan samentrekken waardoor bloed kan rondpompen in het lichaam
2.2. Macroscopische anatomie:
− Bij macroscopische anatomie worden kenmerken die met het blote oog waarneembaar
zijn onderzocht
− Uitwendige anatomie: het bestuderen van de algemene vorm en de
oppervlaktekenmerken
− Regionale anatomie: het bestuderen van oppervlaktestructuren en inwendige structuren
binnen een bepaald gebied van het lichaam, bijvoorbeeld het hoofd, de hals of de romp.
− Systemische anatomie: het bestuderen van de structuur van belangrijke orgaanstelsels
1
, 2.3. Microscopische anatomie
− Bij microscopische anatomie worden structuren bestudeerd die niet met het blote oog
waarneembaar zijn.
− Met een lichtmicroscoop kunnen details van de celstructuur zichtbaar gemaakt worden.
− Met een elektronenmicroscoop kunnen afzonderlijke moleculen van enkele nanometers
zichtbaar worden.
− Cytologie: celleer, de studie van de inwendige structuur van afzonderlijke cellen
− Histologie: de studie van weefsel; groepen gespecialiseerde cellen en celproducten die
samenwerken bij het uitvoeren van specifieke functies
3. Fysiologie
3.1. Fysiologie
− Fysiologie is de studie van het functioneren van levende organismen.
− Fysiologie van de mens is de studie van het functioneren van het menselijk lichaam.
3.2. Celfysiologie
− De studie van het functioneren van één cel
3.3. Orgaanfysiologie
− De studie van het functioneren van een orgaan
3.4. Systeemfysiologie
− De studie van het functioneren van de orgaanstelsels
3.5. Pathofysiologie
− De studie van de effecten van aandoeningen op het functioneren van organen of stelsels
4. De verschillende organisatieniveaus
4.1. Chemisch niveau
− Atomen, de kleinste stabiele bouwstenen van materie, verbinden zich met elkaar tot
moleculen met een complexe vorm
− De functie van een molecuul wordt door zijn speciale vorm gedefinieerd
4.2. Cel niveau
− Cellen zijn de kleinste levende eenheden in het lichaam, zij vormen het cellulair
organisatieniveau
− In cellen zijn diverse organellen en structuren aanwezig, deze hebben een specifieke rol
te vervullen:
• Mitochondrium: energiecentrale
• Endoplasmatisch reticulum: netwerk van kanalen dat zorgt voor interne opslag
• Golgi complex: transport van stoffen in de cel, vromen van blaasjes en herstel van
het plasmamembraan
• Celkern: bevat genetisch materiaal om cellen te laten delen
• Ribosomen: zorgen voor de aanmaak van eiwitten
− Een cel bevindt zich in een waterig milieu, water is een transportmiddel
• Transport gebeurt in beide richtingen: intern extern
− Een cel heeft een eigen homeostase
• Een intern evenwicht
4.3. Weefsel niveau
− Een weefsel bestaat uit cellen van hetzelfde type die samenwerken om een specifieke
functie uit te voeren, hun opbouw definieert de functie
− Bv.:
• Hartspiercellen vormen hartspierweefsel: zij zorgen voor de contractie van de atria
en de ventrikels → hierdoor kan het hard bloed verder stuwen in de bloedbaan
2
, • Epitheelcellen vormen epitheelweefsel: zij zorgen voor afsluiting → extern: de huid,
intern: overgangsepitheel vormt de binnenbekleding van de blaas
• Zenuwcellen vormen zenuwweefsel: zorgt voor geleiding van prikkels → extern:
zenuwstelsel stuurt de bezenuwing aan van de ledematen, intern: bij een volle blaas
gaat een signaal naar de hersenen
4.4. Orgaan niveau
− Een orgaan bestaat uit twee of meer verschillende weefsels die samenwerken om een
specifieke functie uit te voeren
− Bv.:
• Hart: bestaat uit hartspierweefsel (contractie) + zenuwweefsel (aansturing) +
bindweefsel (onderverdeling in compartimenten)
• Blaas: bestaat uit spierweefsel (contractie) + overgangsepitheel (laat het groter
worden van de blaas toe) + zenuwweefsel (aansturing van de
sfincter)
4.5. Orgaanstelselniveau
− Organen werken samen in één orgaanstelsel
− Bv.:
• Uitscheiding van urine: nieren + ureters + blaas + urethra
• Bloedvatenstelsel: hart + bloedvaten
4.6. Organisme niveau
− Alle orgaanstelsels in het lichaam werken samen om het leven en de
gezondheid in stand te gouden
− Er zijn 3 soorten orgaanstelsels:
• Animale stelsels (bewuste controle over bepaalde functies of
bewegingen)
o Beenderstelsel
o Spierstelsel
o Voortplantingsstelsel
• Vegetatieve stelsels (geen bewuste controle over de functie)
o Huid
o Bloedvatenstelsel
o Lymfestelsel
o Ademhalingsstelsel
o Spijsverteringstelsel
o Urinair stelsel
• Regulerende stelsels
o Zenuwstelsel
o Hormoonstelsel
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lukasv1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
