Deze samenvatting uit 2024 is samengesteld op basis van de lessen, slides, notities en volledig afgestemd op beide boeken van docent Vermeersch. Dankzij deze aanpak behaalde ik een score van 16/20. Vergeet zeker niet de voorbeeldvragen op Chamilo door te nemen voor extra inzicht!
IR EN EU RECHT
1 Internationaal recht
1.1 Definitie - Indeling
Er is geen algemene definitie voor de term ‘internationaal recht’. In het verleden werd het gezien als het
recht dat betrekking had tussen volkeren => vandaar de term ‘volkenrecht’.
De centrale speler/rol binnen dit vak zijn de staten (en de verhouding tussen de staten onderling maar ook
de internationale organisaties)
Inhoudelijk kunnen we het internationaal recht beschrijven als de rechtstak die de internationale
betrekkingen regelt. (= internationaal publiekrecht)
Internationaal publiekrecht internationaal privaatrecht
Internationaal publiekrecht Internationaal privaatrecht
Zie bovendeel -> internationale betrekkingen - Gedrag van individuen waarbij een grensoverschrijdend
> verhouding tussen burgers en overheid element bestaat. (vb.: een Belg heeft een
(interne organisatie) verkeersongeval in Spanje)
Hier gaat men vooral bepalen welk nationaal recht van
toepassing is (met betrekking op de rechtbank en het
vonnis)
⇨ Verhouding tussen burgers onderling
IR blijft continue in beweging. Ook in 21 ste eeuw blijven er steeds nieuwe verdragen opduiken in meest
uiteenlopende materies. => indeling nu moeilijker hanteerbaar, toenemend belang vh sociaaleconomisch
recht P20-21
Internationaal recht als een horizontaal en onvolmaakt systeem
Het belangrijkste element in het internationaal recht is de instemming van de staten (oorspronkelijke
subjecten van het internationaal recht) dat berust is op consensualisme.
Het gaat om recht dat oorspronkelijk wordt gecreëerd door staten die elkaars soevereine gelijken zijn
(horizontaal).
Dit in tegenstelling tot de ‘verticale’ nationale rechtsorde -> kent een hiërarchische structuur waarbij regels
van hogerhand aan de rechtsonderhorigen worden opgelegd. (VERSCHIL met de internationale rechtsorde
die geen echte centrale wetgever/uitvoerende macht heeft) en geen centrale rechter en afdwinging
Het internationaal recht heeft geen:
1. Centrale wetgever
• Geen centrale wetgever die aan staten regels kan opleggen zonder hun voorafgaande instemming
• Staten kiezen (in beginsel) zelf welke internationale verplichtingen zij opnemen
• Bij een nieuw verdrag zelf kiezen of ze al dan niet gebonden zullen zijn
VB. Algemene vergadering vd VN resoluties geen bindende kracht, enkel aanbevelingen VN-
veiligheidsraad
2. Centrale rechter
• Geen rechter die bevoegd is om automatisch uitspraken te doen over internationale geschillen
• Geschil tussen 2 staten: moet men nagaan of de betrokken staten mee hebben ingestemd over feit
dat dit geschil aan juridische geschillenbeslechting wordt onderworpen
Deze instemming kan ad hoc gebeuren maar het kan ook op een duurzame wijze gebeuren.
, 3. Centrale afdwinging
• Geen equivalent voor de mogelijkheden op nationaal niveau om de nationale regelgeving en
rechterlijke uitspraken te doen afdwingen.
• Er bestaat geen ‘wereld-politieagent’ die waakt over de afdwinging
• Veiligheidsraad enkel optreden sprake ‘inbreuk op vrede’ of bedreiging
1.2 Kenmerken internationale organisaties
GEMEENSCHAPPELIJK KENMERKEN
Regio-overschrijdende organisaties = wnr lidmaatschap verder reikt dan een bepaald contitent
Geassocieerd lidmaatschap = entiteit kan deelnemen aan werkzaamheden vd organisatie, doch zonder
stemrecht vb WHO, UNESCO
Lidmaatschap eindigen:
- Staat of organisatie ophoudt met bestaan
- Lid vrijwillig uit organisatie terugtrekken, dan wel door overige leden (al of niet tijdelijk) worden uitgesloten
- Verschillende art leggen uit hoe (art 50 VEU)
- Samenwerkingsverband volkenrechtelijke subjecten
- Nastreven van gemeenschappelijke doelstellingen
- Oprichtingsverdrag
• Obv dit verdrag verkrijgt de organisatie haar eigen internationale rechtspersoonlijkheid
- Eigen organen met vertegenwoordigers
Een internationale organisaties veronderstelt met name:
1. Samenwerkingsverband van volkenrechtelijke subjecten
2. Samen werken voor gemeenschappelijke doelen te bereiken
3. Oprichten van internationale organisatie
4. De organisatie hebben elk verschillende organen
ORGANISATIE GEBONDEN KENMERKEN
Lidmaatschap
- Het lidmaatschap van internationale organisaties is vooral bedoeld voor staten (procedure lid worden
vastgesteld in oprichtingsverdrag vd organisatie)
Ledensamenstelling: open gesloten
• Open= iedereen zal lid kunnen worden van de betrokken internationale organisatie (veelal
meerderheid bestaande leden instemt) vb VN
• Gesloten= je kan pas toetreden als je voldoet aan een aantal criteria (vb. ligging, religie, taal,) (vb. EU
Regionale vb AU universele organisatie
• Lidmaatschap hangt hierbij af vd geografische reikwijdte vd organisatie (vb. EU is regionale
organisatie)
• Sub regionale organisatie slechts deel continent bestrijken vb ECOWAS
• Universeel elke land kan lid worden waar het land ook ligt
Doel
Algemeen doel functioneel doel
• Algemeen: een algemene agenda zoals de VN, de EU
• Functioneel: een specifiek bevoegdheidsdomein zoals de volksgezondheid (WHO)
,Bevoegdheden
Toegewezen impliciete bevoegdheden
• In beginsel beschikken internationale organisaties (afgeleide subjecten vh internationaal recht) enkel
over toegewezen bevoegdheden maar soms ook impliciete nodig om hun toegewezen bevoegdheden te
kunnen verwezenlijken (in beginsel zijn ze hier niet toe bevoegd, het is hun niet toegewezen maar ze
hebben het wel nodig)
Intergouvernementele supranationale bevoegdheden
• Intergouvernementele: staten houden zelf controle over datgene waar zij zich toe verbinden
(soeverein) (klassieke manier van samenwerken -> beslissingsmacht ligt bij LS)
• Supranationaal: uitzonderlijke en verregaande manier waarbij organisatie op zelfstandige wijze
bepaalde bevoegdheden uitoefenen en daarbij verplichtingen creëren voor LS (vb bij uitstek: EU)
3 Organen:
1) Plenair
- hoogste orgaan, waarin alle leden vertegenwoordigt zijn (vaak Algemene vergadering, conferentie of raad)
- Vertegenwoordigers vd nationale regeringen vd aangesloten leden
- Komt meestal periodiek bij elkaar en buigt zich daarbij over het algemene beleid vd organisatie, budget etc
2) dagelijks bestuur
- orgaan ve beperkter omvang ( raad van bestuur , raad)
- niet alle leden vertegenwoordigd ( voornaamste leden een permanent zitje)
- gestreefd naar geografische spreiding vd vertegenwoordigende leden
3) Secretariaat
- Meeste organisatie hebben een secretariaat onder leiding ve secretaris-generaal. Directeur -generaal (=
administratieve functie)
Eigen rechterlijk orgaan eerder uitzonderlijk
Besluitvorming: Divers: unanimiteit/ meerderheid / consensus
- Verleden: unanimiteit maar nu vervangen meerderheid
- Consensus = Voorzitter aan einde vh onderhandelingsproces vraagt of 1 vd leden formeel bezwaar wenst te
maken bij voorstel en wenst aan te sturen op formele stemming. Bij gebrek dan voorstel als aanvaard
beschouwd (eigenlijke stemming)
Financiën: Meestal via lidmaatschapsbijdragen en ev andere inkomsten(donaties, douaneverheffingen)
bijdragen worden in regel vastgelegd op basis ve bindend besluit ve plenaire orgaan vd organisatie
Een supranationale organisatie (iets boven de staat) moet voldaan worden aan 6 criteria: EU vb per
excellence
1. Organen bestaan uit personen die niet louter optreden voor hun staat
2. Meerderheidsbeslissingen
3. De organen kunnen bindende beslissingen nemen
4. De beslissingen hebben directe gevolgen voor de particulieren
5. Het oprichtingsverdrag en de secundaire besluitvorming van de organisatie vormen een eigen
rechtsorde
6. Een onafhankelijk rechtelijk orgaan waakt over geldigheid handelingen instellingen en naleving
besluiten staten
, 1.3 De verenigde naties en haar hoofdorganen
MDG’s = “millennium development goals” in 2000 in kader van VN werden goedgekeurd door de
staatshoofden. ze omvatten concrete doelstellingen die tegen 2015 dienden te realiseren. Sommige werden
gerealiseerd en sommigen niet dus was er daarom een opvolger de SDG’s. voor de periode 2015-2030
Oprichting VN: 1945 (51 stichtende leden ondertekenden het VN-Handvest). Ze is de opvolger van de
Volkenbond.
Vandaag de dag telt de VN 193 leden (deze toename is vooral te wijten aan dekolonisatieproces)
(‘vredelevende staten
4 HVN’)
DOEL: de centrale doelstelling is het handhaven van de internationale vrede en veiligheid. Naast deze
doelstellingen is de VN ook gericht op de sociale, culturele en humanitaire samenwerking als ook het
bevorderen en stimuleren van eerbied voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).
Doorheen de jaren heeft de VN een enorme evolutie doorgemaakt. Vandaag de dag nog steeds te zien aan
de bijkomende nieuwe thema’s van de VN (o.a. milieubescherming, strijd tegen terrorisme, …)
Hier aan gelinkt zijn ook de zogenaamde “sustainable development goals” (17 SDG’s) => ze werden in het
kader van de VN goedgekeurd en zorgen voor wereldwijde duurzame ontwikkeling te bespoedigen.
Algemene Vergadering Veiligheidsraad
- Plenair orgaan (samengesteld uit alle leden) en - Bestaat uit 15 leden, waarvan 5 permanente
zittingen vinden gedurende het hele jaar plaats leden (Rusland, VS, China, Frankrijk, VK) en 10
niet-permanente leden (worden verkozen door
- Wordt geleid door voorzitter en bureau (21 de algemene vergadering)
vicevoorzitters uit voorzitters vd 6 hoofdcomités)
- Politiek orgaan dat beslist volgens bijzondere
- Ruime politieke bevoegdheid -> alle zaken die meerderheidswet
binnen het kader van het VN- Handvest vallen
- Als ze een overeenstemming hebben is het een
- BEPERKINGEN: niet tussenkomen tussen krachtig orgaan zo niet dan kan er geen actie
aangelegenheden van de nationale rechtsmacht ondernomen worden (voorbeeld van de koude
en tussen de bevoegdheden van de oorlog)
veiligheidsraad (moeten doorverwezen worden)
- Bevoegdheden: hebben vooral betrekking op
- Ook enkele specifieke bevoegdheden (toelaten ‘vreedzame geschillenbeslechting’. Ze zijn ook
nieuwe lidstaten) bevoegd om bindende beslissingen te nemen
wanneer er sprake is van een ‘bedreiging van de
- Resoluties (besluiten) (niet bindend) -> zijn vrede (1)’, ‘inbreuk op de vrede (2)’ of een ‘daad
slechts aanbevelingen van agressie (3)’ ze kunnen in dit geval
aanbevelingen, voorlopige maatregelen, sancties
KIJKEN P 169 voor artikels of militaire acties ondernemen
- Ook de vredesoperaties worden door hun
opgericht en gemonitord.
Economische en sociale raad VN-secretariaat
= ECOSOC - Administratief orgaan met internationale staf van
- Bestaat uit 54 leden medewerkers (+- 43.000)
- In tegenstelling tot bovenstaande organen is dit
een coördinerend orgaan voor economische en - Staan in voor het dagelijkse werk van de
sociale werkzaamheden vd VN organisatie (en voeren het beleid uit)
- Het organiseert ook internationale conferenties - Ze staan onder het gezag van de Secretaris-
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper erjonaqoli. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,96. Je zit daarna nergens aan vast.
