BEVORDEREN VAN
LEERPROCESSEN
LEEREENHEID 1: COMPONENTEN IN DE ONDERWIJSLEEROMGEVING
Tekst 1: Analyse van een opleidingsonderdeel – Mieke Clement (2002)
1. STUDENTGECENTREERD ONDERWIJS: UITGANGSPUNT VOOR REFLECTIE
o Student = leert actief en constructief
• In interactie met aangepaste en stimulerende omgeving
• Doelgericht kennis opbouwen
Voor bovenstaande beroept men zich op inzichten uit het sociaal constructivisme
Kernpunt van deze visie op leren = dat kennis wordt geconcentreerd binnen een
welbepaalde socio-culturele context
‘Objectieve’ kennis van werkelijkheid is iets wat niet bestaat
• Vanuit persoonlijke, reeds bestaande kennis en ervaringen
• Mede bepaald door context
o Doel studentgecentreerd onderwijs: student wordt steeds meer zelfregulerend (leerproces)
• Ook omwille van levenslang leren (belang van zelfstandigheid)
o Krachtige leeromgeving:
• Ondersteuning docent:
Studentenactiviteiten realiseren om doelen te bereiken
• Ondersteunende leeromgeving:
Doordacht aanbod van leerinhouden, ondersteuning (in vorm van materialen en
werkvormen) en evaluatie
• Leerinhouden:
Alle categorieën van kennis en vaardigheden
• Via werkvormen:
Begeleid oefenen en systematisch terugkoppelen
Studenten bewust maken van eigen denk- en leerstrategieën
Verhoogt autonomie probleemoplossend leren
Ontdekken en definiëren van nieuwe problemen
Transfer verhogen
Met oog voor sociale dimensie
Samenwerking tussen studenten
Authentieke context
Mogelijkheden contact en observatie experts
• Leertaken:
Geordend volgens toenemende complexiteit en diversiteit
Brede oriëntatie op taak als geheel vooraleer deeltaken worden uitgevoerd
• Evaluatie
o Samenvattend: Studentgecentreerd onderwijs stelt voor het hoger onderwijs in het algemeen alsook
voor elk opleidingsonderdeel 3 componenten centraal:
• De student die bepaalde leeractiviteiten zal moeten selecteren en uitvoeren
• Doelstellingen die daardoor zouden moeten worden gerealiseerd
• Leeromgeving die door de docent wordt uitgebouwd om de student daarbij te ondersteunen
1
, • Dit geheel kan niet worden losgekoppeld van een 4 de belangrijke component de context
waarbinnen men werkt
o Model van Clement:
2. STAPPEN IN DE ANALYSE VAN EEN OPLEIDINGSONDERDEEL
2.1 Studentenkenmerken
2.1.1 Domeinspecifieke voorkennis
o Kennis over feiten, begrippen, formules, …
o Vaak grote verschillen
o Foute voorkennis = weerbarstig
o Goede voorkennis = makkelijker om info te selecteren, op te slaan en opnieuw op te
roepen
Expliciteren van nodige voorkennis
Starttoets
Bevragen
2.1.2 Metacognitieve strategieën
o Zelfsturing: bv. plannen, bewaken leerproces, …
o Docent spoort aan
o Gepaste leeractiviteiten selecteren/uitvoeren
o Vanuit aanbod nodige elementen kiezen
2.1.3 Motivatie
o Leeroriëntaties (Vermunt)
Persoonlijke doelstellingen, intenties, motieven, verwachtingen, …
Divers: arbeidsmarktgericht, academisch, persoonlijk, conditioneel
o Wisselwerking motivatie en leeractiviteiten
o Nieuwigheid is er al snel af
o Algemene maatregelen
Zelf interesse tonen in leerinhoud
Verrassende vragen stellen
2
, Fouten maken mag
2.2 Doelstellingen
o Wat de studenten als resultaat van een onderwijsleerproces moeten bereiken
o Maatstaf van de leeractiviteiten van studenten en leeromgeving door docenten
o Studentgecentreerd: algemene doelstellingen vertalen in meer concrete doelstellingen
o Zowel kennis als vaardigheden
o Helder geformuleerde doelen = informatief, maakt discussie mogelijk
o Criteria voor beslissingen
Leerinhoud, evaluaties, werkvormen, …
2.3 Leeractiviteiten
o Om zelf kennis te construeren
o Cognitieve verwerkingsstrategieën/denkactiviteiten
o Verschillen: reproductie- versus betekenisgericht
o Dynamisch: in later stadium meer diepe verwerking
o Sterke samenhang met opvatting van docenten
Transmissie van kennis versus faciliteren van leren
o Afhankelijk van doelstellingen
o Op maat/niveau van de studenten (bv. met of zonder hulp)
2.4 Leeromgeving
2.4.1 Leerinhouden
o Grote vrijheid, maar
Aansluiten bij de voorkennis en leeroriëntaties
Goede weergave van kennis en vaardigheden
Mate van zelfsturing bepalen
o Ordening
Lineair, spiraalgewijs, elaborerend
o Aandachtspunten
Juiste en volledige info
Voldoende ondersteunend materiaal/expliciete verduidelijkingen
Duidelijke samenhang tussen onderdelen
Consistentie
Overzichtelijke inhoudstafel
…
2.4.2 Ondersteuning
o Materialen en werkvormen
o Onderwijskundige benadering:
Hoe wordt het leermateriaal geïntegreerd in de leeromgeving
o 3 varianten afstemming docenten- en studentenactiviteiten
Strakke externe controle: bv. instructievormen
Gedeelde controle: bv. interactievormen
Losse externe controle: bv. opdrachtvormen
Controle gaandeweg in handen van studenten
o Bij keuze werkvormen rekening houden met:
Doelstellingen
2.4.3 Evaluatie
o Bepaalt mee leeractiviteiten
Reproductiegericht: oppervlakkige leeractiviteiten
Betekenisgericht: diepere leeractiviteiten
o Aandachtspunten goed evaluatie-instrument
Representatief voor doelen/leerinhoud (inhoudsvaliditeit)
Meet wat men wil meten (begripsvaliditeit)
Bij herhaalde afname hetzelfde resultaat (betrouwbaarheid)
o Onderscheid open en gesloten evaluatievormen
Overeenstemming met doelstellingen (kennis-, toepassings- en inzichtsvragen)
Gemak van vragen opstellen
Snelheid/betrouwbaarheid van correctie
o Ruim op voorhand info over evaluatie verschaffen
2.5 Context
o Infrastructuur, collega’s, …
o Studentgecentreerd onderwijs: vraagt tijd door mentaliteitsverandering
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper janellevh. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,48. Je zit daarna nergens aan vast.