Dit is een zeer uitgebreide samenvatting over alle theorie van H9. Ik heb hierbij in een paragraaf stukken tekst volledig dikgedrukt, dit zijn stukjes die de tekst erboven samenvatten. Met deze stukjes kun je jouw eigen kennis testen; wat weet je al wel of wat juist niet. Verder heb ik alle belangr...
Biologie SV hst 9
Paragraaf 1 – Jouw waarneembare eigenschappen
Een enkele zaadcel of een eicel zijn haploïde (n), zodra
de versmelten worden ze diploïde (2n). Je krijgt altijd
23 chromosomen van je vader & je moeder.
Chromosomen bestaan uit DNA opgerold rond
steuneiwitten. DNA bevat erfelijke eigenschappen in de
vorm van chromosomen welke in paren komen. Zo’n
paar noem je homologe chromosomen. De vorm en
grootte van homologe chromosomen zijn gelijk.
Chromosomen bestaan vóór de S-fase van een
celcyclus uit een enkel DNA-molecuul. In de S-fase
ontstaat hiervan een exacte kopie, waardoor het
chromosoom, direct na de S-fase, uit twee
chromatiden bestaat die aan elkaar vastzitten bij
het centromeer. Overzichtelijk gerangschikt
vormen de chromosomen een chromosomenportret,
een karyogram. Door chromosomen te kleuren
ontstaat een bandenpatroon waardoor ze beter te
herkennen zijn. Je ziet echter niet welke erfelijke
eigenschappen op een chromosoom liggen.
Chromosomen 1 t/m 22 heten autosomen, dit
omdat het de ‘gewone’ chromosomen zijn. De
geslachtschromosomen vormen het 23e paar.
Mannen hebben XY, vrouwen XX. De aantallen
chromosomen van een organisme beschrijf je in het karyotype; beide
geslachtschromosomen en eventuele afwijkingen noem je apart. Karyotype man
46,XY vrouw 46,XX.
Als een persoon 3 chromosomen heeft, dan heet dat trisomie. Door een
verstoring tijdens de meiose kunnen de chromosomen van een homoloog paar bij
elkaar blijven. Bij de bevruchting kan dan een zygote ontstaan met 47 (trisomie)
of 45 chromosomen (monosomie).
Aangeboren eigenschappen zijn eigenschappen welke bij de geboorte zichtbaar
zijn. Sommige ontstaan al door invloeden in de baarmoeder. Schadelijke stoffen
kunnen invloed hebben op de groei/gezondheid van de ongeboren baby. Een gen
is een stukje DNA met informatie voor een bepaalde eigenschap. Dergelijke
genvarianten, met verschillende informatie, heten allelen. Genen hebben vaak
meerdere allelen, hierdoor zijn allelcombinaties mogelijk. Het aantal genen is bij
soortgenoten gelijk. De individuele verschillen ontstaan door de variatie aan
allelen. Alle allelen samen vormen je genotype: jouw ‘DNA-software’ om je
eigenschappen te vormen. Niet al je DNA bevat genen. Je mitochondriën
bevatten wel DNA. Het DNA in de celkern en in de mitochondriën van een cel
vormen samen het genoom van een organisme.
Genotype en milieu hebben invloed op de fenotype. Emergente
eigenschappen zijn eigenschappen welke niet te verklaren zijn uit alleen DNA of
producten daarvan. Het zit hem in de combinatie en de samenwerking van de
factoren. Daarbij speelt je genotype een rol, maar ook je milieu en jijzelf.
, Aangeboren
eigenschappen zijn al bij
de geboorte aanwezig.
Een menselijk
karyogram (karyotype:
46,XY of 46,XX) bevat
22 paar autosomen en
één paar
geslachtschromosomen.
De informatie voor een
eigenschap ligt in een
gen bijeen op het DNA.
Al het DNA in de celkern
en de mitochondriën
vormen het genoom van
een soort. Een gen-
variant is een allel. Alle allelen van een individu samen vormen zijn
genotype. Een fenotype ontstaat onder invloed van allelen en het
milieu. Een emergente eigenschap is meer dan de som van de factoren
die invloed hebben.
Na de bevruchting delen alle diploïde cellen in je lichaam door een mitose en
krijgen daardoor exact hetzelfde genoom. Via celdifferentiatie specialiseren
cellen in een bepaalde taak. In elk celtype in je lichaam zijn andere genen actief
wat andere eiwitten maakt. Het aflezen van de genetische code, het omzetten
naar RNA-moleculen en het maken van eiwitten door de ribosomen, heet
genexpressie. Genexpressie is een complex en nauwkeurig geregeld proces,
waarbij niet alleen veranderingen in de directe omgeving van de cel een rol
spelen. Speciale regulatorgenen in het DNA regelen de genexpressie door de
structuurgenen, die het RNA maken voor de eiwitproductie, aan of juist uit te
schakelen. Zij vormen een soort van ‘hoofdschakelaars’ die de genexpressie
kunnen blokkeren of juist aanzetten.
Celdifferentiatie ontstaat doordat in ieder celtype andere genen actief
zijn. Genexpressie is het omzetten van de genetische code in het DNA
via een RNA-afschrift naar eiwitten. Regulatorgenen schakelen
structuurgenen aan of uit.
Bij tweelingonderzoek laten ze tweelingen vergelijking terwijl ze in eenzelfde
milieu leven of juist niet. Hun genotype kan verschillen (twee-eiige tweeling) of
hetzelfde zijn (ééneiige tweeling). . Verschillen in milieuomstandigheden
kunnen er de loop van de jaren toe leiden dat er (kleine) verschillen ontstaan in
de genexpressie (bij eeneiige tweelingen).
Bij genexpressie spelen regulatorgenen en factoren uit de omgeving
van een cel een rol. Tweelingonderzoek levert informatie over de mate
waarin genotype en milieu bijdragen aan het fenotype.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melissa2005ve. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
