Diervoeding
Practicum voor kliniek I ,II en III kennen !
Food allergie = eliminatie test en provocatie test , Food Sensitief is enkel eliminatie test als dan de
snn weg zijn.
Hospitaliseerde patiënten
Waarom ?
Anorexie was een secundair probleem, men dacht dat dier wel zou eten als die zich beter voelt. Nu
zie je dat herstel en genezen trager verloopt als patient niet eet of geen nutrienten binnen krijgt.
Behandeling van aandoening naast behandeling voeding ! zo in sommige gevallen een sonde
plaatsen en zien we sneller genezen. Via die voeding ga je proberen de aandoening te moduleren. Vb
omega 3 vetzuren om ontstekingsrespons te verminderen. We gaan in situatie van intensieve zorgen
ga je lichaam en metabolisme anders reageren dan in een normale situatie. Stress situatie zorgt voor
hypermetabolisme. Dit is levenssreddend op korte termijn, maar op lange termijn zorgt het voor
sterfte. In 1ste fase heb je ‘ebb fase’ met shock, hyperperfusie metminder zuurstof en nutrienten naar
de weefsels. Het is de flow fase’ erna’ die zorgt voor hypermetabolisme’ is zeer belangrijk om te
kunnen overleven op korte termijn, maar op lange termijn zal je het dier de reserves (eiwit vnl) aan
spreken (spier+ organen) dus zie je uitvalling van organen…. Uiteindelijk gaan de patiënten sterven
door acute ah probs. Het kan ok zijn dat die flow fase zal verminderne en uiteindelijk een anabole
recovery fase. Door te ondersteunen ga je lichaamsreserves niet zo snel uitgeput zijn en dus langer
in de flowfase kan blijven.
Gezonde dieren die vasten of die ziek zijn en vasten dat die op verschillende manier ga reageren. Bij
vasten gaan ze geen energieverbruik meer doen om zo hun spiermassa te sparen en ook juiste keuze
te maken van brandstof . ze gaan vnl vet gaan verbranden (vs hypermetabolisme juist heel veel
spiermassa en eiwit en katabolisme doen en sterk gaan doen aan gluconeogenese en oxidatie AZ)
Wijzingen in metabolisme voedingsstoffen
Hoger energieverbruik bij rust zorgt voor snelle mobilisatie van endogene brandstoffen. Snelle
uitputting lever glycogeen en eiwit voornaamste bron van gluconeogenese.
KH metabolisme :
Sterke gluconeognese , meer insuline resistentie
Anearobe verwerking glucose: melkzuur
,Vetmetabolisme :
Vetreserves: belangrijke energiebron, doch ook niet optimaal verbruikt.
Dietair vet: (exogeen geven ) is zeer smakelijk en energiedens goed benut tot capaciteit van
lever overschreden wordt.
Eiwitmetabolisme
Verhoogde afbraak want gluconeogense door vertakte AZ
Maar ook verhoogde eiwitsynthese nodig (zie je bij intensieve zorgen
Snelle uitputting leverglycogeen : BCAA
Glutamine : essentiele precursor snel delende cellen. Helpt bij transport van N tussen
weefsels. C-skelet : gluconeogense.
Eiwit-energie ondervoeding
40 % eiwitsynthese uit endogene bronnen
Snelle uitputting endogene reserve bij minder productie(leverpatho), meer verlies(protein
lossing entheropathie) en minder opname(minder willen eten)
Anorexie: enkel endogene eiwitbronnen
+hypermetabolisme : zeer snelle spieratrofie+ uitputting viscerale eiwitreserve . foto met BCS
: veel vet en ascites en toch zie je veel spieratrofie. Lactatie, oude dieren en zeker bij oudere
katten zie je spieratrofie in combi met toch licht overgewicht
Negatieve N balans
Snelle daling van Mussle CS
Daling orgaan en spiermassa
Hoge pruductie van ammoniak omdat je die vertakte AZ ga gebruiken voor gluconeogense
Immunosuppresie
Daling wondheling
Acidose
Multiple organ failure (eindstadium)
Wanneer?
Nutrionele evaluatie patiënt
Nutrionele status: anamnse, klinsch onderzoek, labotesten..
RF :
Fysiologische toestand : kittens ,pups hebben veel minder reserves dus sneller ondersteuen
of dieren in lactatie , einde dracht
Voedingsanamnese : hoeveel eet hij nog
Anorexie, cachexie
Braken, diarree
,Indicaties voor intensieve nutrionele ondersteuning
Infecties
Trauma
Diabetesv
Anorexie
Gewichtsverlies
Zware chirugie
Brandwondes
Tijdspanne: 10% in 1 w , 10-15% in enkele dagen wijst op dehydratatie. (verlies van vocht ipv van
gewicht)
Wat meer subjectiever is BCS + MCS zegt iets over vetstapeling en spiermassa. Spieratrofie kijk je
naar symmetrie en de verschillende spiergroepen. Zegt ook wat meer over de reserves.
Orthopedische problemen zien we spieratrofie op 1 plaats.
Bij de mens verlies van 25 % lichaams eiwit wijst op sterven tgv infectie en of pulmonair falen.
Labo analyses- nutrionele status
Bv voor albumine halfwaardetijd van 8 (hond tot 5 bij kat) late merkes en niet specifiek.
ASAP, maar na stabilisatie patient ! want kans op sepsis, als je m-d kanaal nog niet goed werkt. Dus
wacht tot z-b evenwicht hersteld is, GI motiliteit goed is,… Elke dag dat je wacht moet je 3 a 5 dagen
extra voedingstherapie in te halen.
Vb : Hond met parvovirose
Parentale voeding of bv dextraose is niet 5% maar van 50% !!! zolang dat de darm werkt, gebruik
hem want krijgen hun energie vnl van hun lumen , als je darm niet gebruikt krijg je dysbacteriose! Je
hebt 2 groepen; de klassieke Per os , tot stoppen braken voor 12 h , dan een groep infuus pomp op
sonde continous rate infusio CRI (zo oraal de patiënten gaan ondersteunen )en hersteldieet. De
groep met CRI ging 1 dag vroeger hersteld zijn dan die NPO. Overleving bij beide groepen cva, alleen
wel 2 sterftes bij NPO. Lichaamsgewicht steeg zelf bij die PO. In urine gekeken naar lactulose
(normaal groot en m-dwand niet mag passeren , maar bij parvo heb je verhoogde permeabiliteit, bij
lactulose in urine is veel lager bij patiënten die Cri PO sonde voeding kregen. Dus betere
darmbarrière.
Hoe eetlust stimuleren?
Als je ernstig zieke patient hebt ga het niet veel uitmaken. Je kan wel aantal zaken doen, maar enkel
voor de iets minder zieke patiënten. Je moet precies zeggen hoeveel hij gegeten heeft (niet gewoon
een ‘beetje’). Verder medicijnen kan je gebruiken. Als je die voorschrijft, dat er op korte termijn
beterschap is. Bij pharmaca wel veel neveneffecten, op je lever bv, zorgt soms voor verandering
geur, smaak en heeft tot gevolg anorexia ! je gaat dus stimuleren als je snel beterschap verwacht of
bij thuis herstellende patiënten.
, Zorg voor correctie electrolieten, dehydratatie, pijn, omgeving stressvrij, behandeling en plaats waar
je dier laat eten apart gescheiden houdt. Opiaten kunnne hypomotiliteit leiden en zo anorexie !
nevenwerking is dat ze slecht eten. Forced feeding: met de spuit , gaan we afraden. Katten gaan
zich hier tegen verzetting en riscio om gebeten en gekrabt te worden en uiteindelijk ist minimaal wat
je binnenkrijgt terwijl de energie die er tegen verzet is kost dan meer. Zelfs voedselaversie is groot !!
associatie !
Smakelijkheid verhogen
Soort : natte voeding is smakelijker bij hond, bij sommige katten gaan nat voer weigeren als
ze altijd droog voeding gekregen hebben, ook die verse zakjes zijn smakelijker
Eiwit en vetgehalte : hoge zorgt voor smakelijkheid
Suiker bij de hond voor smakelijkheid . (nadeel diabetes)
Zout : kan stimulerend werken
Temperatuur
Veel kleine maaltijden, bepaalde tijd om dit te laten opeten .dan terug laten wegnemen !!
want anders bv als je misselijk bent en dan continu die geur. Altijd de resten wegnemen ! en
niet die resten van vorige keer erbij voegen.
Pharmaca die eetlust stimuleren :
o Mirtazapine
o Cyproheptadine
o Kort gebruiken maar doe eerst alle bovenstaande middelen.
o Als dit niet snel genoeg werkt, doe dan sonde voeding
Nasoeusophagale sonde : is zeer makkelijk om te plaatsen, niet invasief, nadeel : sonde zelf
wordt niet goed getoleerd want zit in de neus en ook de doormeter is zeer klein dus je kan
enkele maar met vloeibare dieet gebruiken. Dit kan je op korte termijn doen (1-2w) als je
sonde langer moet blijven dan eusophagale sonde of gastrostomie sonde; afh van voorkeur
DA. Dan moeten ze onder anesthesie en sommige patiënten zijn echt te kritisch om onder
anesthesie te gaan. De jejunostomie sonde is om de pancreas te bypassen voor acute
pancreatitis.hier kan je echt een goed herstel kwalitatieve voeding geven. Enterale sonde ga
je enkel gebruiken als risico op verslikkingspneumonie te groot is. Is zeer intensief en zeer
steriel gemaakt worden. als je dit doet is het via intraveneus katheter. GEEN MEDICATIE VIA
SONDE
Praktische aspecten sonde voeding: bereiding is via vloeibare of aanlengen met water +
mixen. Op lichaamstemperatuur ! We gaan toedienen , eerst checken met reflux , met een
flush 5 ml, langzaam sondevoeding toedienen en tegelijk gedrag van je dier bekijken. Als ze
anders reageren moet je stoppen. Vermijd verstopping van je sonde door erna ook weer te
flushen met 5 ml. Hier ook weer geen medicatie van sonde.
