Louka Verijke Recht 2023-2024
Recht Samenvatting
2 situaties waarin je de kennis van het recht nodig hebt als PO:
1. Als iemand naar jou komt en zegt dat die criminele feiten heeft gepleegd (beroepsgeheim
Wanneer mag je dit doorbreken?)
2. Kinderrechten bij de echtscheiding
Stellingen:
Je mag een kind van van 13 jaar wettelijk geen voorbehoedsmiddelen geven.
Je mag een jongere enkel isoleren als hij/zij een direct gevaar zijn voor zichzelf of de
omgeving
DEEL 1: Enkele basisbeginselen uit het recht
1. Zijn regels noodzakelijk
Wie stelt de regels op? Ze worde gemaakt in het parlement
Sancties worden uitgedeeld door het openbare ministerie, en worden geregistreerd door de
politie
Regels gelden niet overal en voor iedereen op dezelfde manier
Mensen voelen zich veiliger als er rechtvaardige regels zijn.
Mensen maken automatisch regels met elkaar, bv in een relatie, met je kinderen, …
2. Het ontstaan en de ontwikkeling van recht
Het schrift werd uitgevonden, op deze manier werden de regels vlugger en over een grote afstand
bekend gemaakt.
Verschil recht/moraal
Moraal Wat je zelf belangrijk vindt, wat je zelf goed vindt (Bv abortus, sommige vinden dit oke,
sommigen vinden dit niet ok, euthanasie, …) Het is de mens zelf
Rechtsregels
Kunnen afgedwongen worden en gesanctioneerd, dit hoef je niet per se belangrijk te vinden.
Gelden algemeen
Zijn geschreven en afgekondigd
3. Een definitie van recht Het recht is een geheel van bindende regels, opgesteld door de
samenleving, waardoor de belangen van de enkelingen die in de gemeenschap leven,
geordend worden, door middel van sociale dwang.
Geen universele definitie
1
,Louka Verijke Recht 2023-2024
3.1 Een geheel van bindende regels
Een verbod Diefstal, moord, geen 2 huwelijkspartners, …
Een gebod Schade vergoeden, iemand in nood moet je helpen
Laten een handeling toe Schenking
3.2 Opgesteld door de samenleving
Vrije verkiezingen
Vertegenwoordigers
Democratie Het volk eerst
Wij verkiezen wie er in het parlement zetelt en de wetten maakt
Stemplicht
3.3 Het doel van het recht is de samenlevingen ordenen en in stand houden
Samenleven in een gemeenschap heeft orde en organisatie nodig
Daarom Maatschappelijk verdrag of sociaal contract
Het was een collectieve beslissing om de macht af te staan aan de overheid
3.4 Afdwingen van het recht
Vroeger Wraak en wreekwraak
o Kende een begrenzing
o Zorgde voor escalatie van geweld
In de middeleeuwen:
o Feodale oversten nemen recht op sanctionering over Via geweld
Afdwingbaarheid van het recht
o Via oprichten van een rechterlijke macht die deze maatregelen kan opleggen
o Invoeren van bestraffende maatregelen (Schadevergoeding betalen, werkstraf, …)
4. Indeling van het recht
4.1 Privaat en publiek recht
Privaatrecht Regelt de verhouding tussen de burgers onderling. Het omvat o.a. het burgerlijk
recht, personen en familierecht, het handelsrecht, het verbintenissenrecht, …
- Arbeidsrecht
- Personen en familierecht
- Handelsrecht
Het publiekrecht regelt
De verhouding tussen de burger en de overheid
De interne organisatie van de overheid
De verhouding tussen de onderscheiden overheden
2
,Louka Verijke Recht 2023-2024
De verhouding tussen de staten op internationaal vlak
Het omvat =
Het grondwettelijk recht (bestudeerd de inrichting, organisatie en werking van de
staatsmachten, …)
Het strafrecht (omschrijft welke handelingen verboden zijn en bepaalt de straffen bij
overtreding bv boetes, …)
Het strafprocesrecht (omschrijft de regels waartoe organen en actoren houden zijn die
bevoegd zijn voor het strafproces)
De oorsprong van deze indeling:
Nachtwakerstaat (De staat voorzag enkel interne veiligheid (leger, …)
Evolutie naar verzorgingsstaat
o Sociale zekerheid, verzekeringen
o Onderwijs
o Subsidiëring
Tegen klimaatopwarming Wind energie, zonnepannelen, …
Jeugdwerking
…
4.2 Nationaal en internationaal recht
Nationaal recht Internationaal recht
Privaat Publiek Privaat (Welke Publiek (Klimaat
nationaliteit krijgt je bestrijding,
kind als je een kind mensenrechten)
krijgt met een
buitenlander)
Internationaal recht Soevereiniteit (Dit is het recht van een land om binnen haar eigen
landsgrenzen macht uit te voeren.)
Intergouvernementele samenwerking: Elk deelnemend land volgt dezelfde regels
o Samenwerken met zeggenschap
o De beslissingsmacht en de uitvoerende macht ligt bij de lidstaten
Supranationale samenwerking BV EU (Je beslist als land een stukje van he soevereiniteit
af te staan, de EU neemt dan beslissingen voor jou land)
3
, Louka Verijke Recht 2023-2024
5. Bronnen van het recht
Materiele bronnen bepalen de inhoud van de rechtsregels
o De geschiedenis (Verlichting, WO 2, …)
o De politiek (Parlement, vakbonden, …)
o De economie (globalisering, crisissen, …)
o Technologie (Sexting)
o Ideologie (euthanasie, abortus, …)
Er is een hierarchie van rechtsbronnen
5.1 Internationale rechtsbronnen
De rechtsleer omschrijft een verdrag als een overeenkomst die, met het oog op het regelen van hun
onderlinge verhoudingen, door twee of meer internationaalrechtelijke subjecten (zoals twee of meer
staten of internationale instellingen) wordt gesloten.
Bij bilaterale verdragen zijn er slechts twee (of een klein aantal) verdragspartijen.
Bij multilaterale verdragen zijn er vele Staten partij bij het verdrag
Verdragen die:
Directe of rechtstreekse werking Self-executing (Wanneer een verdragsbepaling directe
werking heeft, worden de erin beschreven rechten en plichten onmiddellijk, en zonder
verdere tussenkomst van de gezagsorganen van de ondertekenende verdragspartij,
toegekend of opgelegd aan de burgers van de betrokken verdragspartij.)
Niet-directe werking Niet self-executing
5.2 De grondwet
In het Belgisch recht is de Grondwet de meest fundamentele wet die de inrichting en de onderlinge
verhouding van de staatsmachten regelt, alsmede de essentiële grondrechten en vrijheden van de
burgers vastlegt, zoals gelijkheidsbeginsel, recht op onderwijs, het recht op een gezond leefmilieu.
4