Atlas van de Nederlandse taal H27 t/m 30 en H37
Atlas van de Nederlandse taal H43 t/m H45
Alles voor dit studieboek (5)
Geschreven voor
NHL Stenden Hogeschool (NHL)
Leraar Nederlands
Taal en Theorie 1
Alle documenten voor dit vak (9)
Verkoper
Volgen
veenstra44
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Atlas van de Nederlandse taal (Editie Nederland)
Hoofdstuk 8 ‘Waarom je bij de dokter ‘aaaa’ zegt en niet ‘oooo’
Over de Nederlandse spraakklanken
Iedere taal is opgebouwd uit klanken, deze klanken verschillen per taal. Verschil in de klank ‘th’ in het
Engels, die door Nederlanders als een ‘t’ wordt uitgesproken. Nederlands heeft verschil in korte of
lange klinkers, in het Pools of Turks komt dit niet voor, alles wordt kort uitgesproken daar.
Fonologie: de wetenschap waarin taalkundigen de klanken in verschillende talen bestuderen.
Fonologen zijn wetenschappers die zich bezighouden met het beschrijven en bestuderen van
klanken. Onderzoek naar betekenisonderscheidende klanken in een taal.
Fonemen: betekenisonderscheidende klanken -> als je letters/combinaties van letters vervangt in
een woord en daarna er een ander woord staat met een andere betekenis. Reis wordt Zeis, r
vervangen door z, betekenis is anders. Reis wordt Roes. Hierin zijn de R, Z, Ei en Oe dus fonemen. Het
woord moet echt van betekenis gaan veranderen, dus niet het geval binnen bepaalde dialecten of
verschillen in uitspraak door verschillende mensen. Moet betekenisverschil teweeg brengen!
Spraakorgaan: bestaat uit strottenhoofd, met daarin de stembanden, uit de keel- mond- en
neusholte, en uit de tong, de lippen, de onderkaak en de huig. Spreken is ingeademde lucht weer
naar buiten laten stromen, terwijl je spraakklanken vormt met de onderdelen van het spraakorgaan.
Verschil tussen klinkers en medeklinkers: de lucht bij klinkers kan ongehinderd langs de stembanden
door je mond naar buiten stromen, bij medeklinkers krijgt de luchtstroom ergens hinder.
Nederlands: Zestien klinkers, weergegeven door vijf lettertekens A, E, I, O en U.
Verschil in uitspraak door (zie afbeelding klinkerdriehoek):
1. korte of lange uitspraak
2. doordat je de tong hoog tegen het verhemelte houdt of net laag
door de onderkaak te laten zakken
3. doordat je de tong vooraan naar het harde verhemelte of
achteraan naar het zachte verhemelte richt
4. doordat je de lippen tuit of spreidt
Drie tweeklanken
Negentien medeklinkers
, Bij klank <a> onderkaak flink hangen, tong tegen mondbodem aan rusten -> daarom ‘aaaa’ zeggen bij
de dokter, omdat mond open is en in de keel kan kijken.
De [Ə] -> stomme, doffe of neutrale ‘e’. Niet kort, niet lang, lippen niet gerond of gespreid, niet
vooraan of achteraan in de mond, mondstand tussen open en gesloten in. Meest voorkomende
klinker in het Nederlands. ‘Sjwa’ genoemd, verwijzing naar het Hebreeuwse woord ‘leegte’. In veel
talen komt deze klank niet voor, alleen maar heldere klinkers.
Nederlands kent drie tweeklanken diftongen. Tweeklanken verglijden van de ene klinker naar de
andere. Uitspraak begint anders dan het eindigt. Dat is niet het geval bij aai, ooi, oei, eeu, en ieu (niet
verglijden maar aparte klanken hoorbaar, daarom geen volbloed tweeklanken). Tweeklanken overal
verschillend uitgesproken.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper veenstra44. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.