SOCIALE PSYCHOLOGIE
HOORCOLLEGE 1: WAT IS SOCIALE PSYCHOLOGIE?
0. INLEIDING – DE ‘DANCING PLAGUE’
Vrouw danst op straat & kan niet stoppen
Anderen dansen mee
Andere voorvallen
Besmet met de dansziekte: dancing plague of dancing mania
Verklaringen
o Bezeten door de duivel
o Meest plausibele verklaring in de sociale psychologie
o Maatschappelijke moeilijke omstandigheden stressfactoren grotere
kans op psychische aandoeningen
o Massahysterie en angst voor de plaag (hypochondrie)
o Een bepaald individu doet iets omdat anderen het ook doen
WAT BESTUDEERT DE SOCIALE PSYCHOLOGIE
De invloed van anderen op uw gedrag
De manier waarop jij het gedrag van anderen beïnvloed
1.1 STUDIEOBJECT EN DEFINITIE VAN DE SOCIALE PSYCHOLOGIE
MATERIËLE EN FORMELE OBJECT
MATERIËLE OBJECT
Invloed van anderen op gedrag van het individu
Observeerbaar – subtiel
Bewust – onbewuste
SOCIALE PSYCHOLOGIE VS SOCIOLOGIE EN ALGEMENE PSYCHOLOGIE
DEFINITIE (ALLPORT, 1924)
Sociale psychologie is
een studie die tracht te
begrijpen, verklaren en
voorspellen hoe de
gedachten, gevoelens
en gedragingen van individuen beïnvloed worden door de waargenomen,
ingebeelde of impliciete gedachten, gevoelens en gedragingen van anderen."
1
, 3 doelen van de psychologie: begrijpen verklaren en voorspellen
Het individu: gedachten, gevoelens en gedragingen van individuen
Het sociale: beïnvloed door gedachten, gevoelens en gedragingen van anderen
Het subjectieve: waargenomen, ingebeelde of impliciete
1.2 GESCHIEDENIS VAN DE SOCIALE PSYCHOLOGIE
TIJDLIJN
OUDHEID
Plato: mens streeft eigenbelang na in zijn relaties met anderen
Aristoteles: mens = van nature een gemeenschapswezen
EINDE 19 DE EEUW – BEGIN 20 STE EEUW
Experiment: fietsen van Norman Triplett
o Hoe komt het dat mensen sneller fietsen wanneer ze in groep zijn
o Kinderen van 9 – 14 jaar aan spoel laten draaien
Aan spoel was er een touwtje met een vlaggetje verbonden
Hoe sneller ze aan het wieltje draaiden hoe sneller het
vlaggetje omhoog ging
o 2 condities
Een alleen-conditie
Sociale conditie
Medeproefpersoon moet net dezelfde handeling
uitvoeren
o In sociale conditie draaien ze sneller dan in de alleen conditie
Eerste stappen sociale psychologie samen met het ontstaan van de psychologie
o N. Triplett: fietsonderzoek = in groep fiets je sneller dan als je alleen fietst
o G. Le Bon (neuroloog): collectieve geest, bezeten worden
o G. Tarde: imitatie = andere mensen nadoen en contra-imitatie = je bent
het niet eens met iets dus je gaat je het omgekeerde gedragen van wat er
van hun verwacht wordt
VOOR WO II
Zoektocht naar eigen identiteit
o Definitie sociale psychologie = sociale beïnvloeding (Allport, 1924)
o Thema’s: sociale waarneming en attitudes
o Sociometrie = interpersoonlijke relaties in kaart brengen (cfr. sociologie)
NA WO II + KOUDE OORLOG
Grote bloei van sociale psychologie
o Thema’s vanuit oorlogsvoering en rassenhaat: leiderschap,
gehoorzaamheid, groepsdruk (im)moreel gedrag, vooroordelen, enz.
o VS
2 DE HELFT VAN DE 20 STE EEUW
Brede publiek aanspreken met populaire thema’s
o Experimenten
o Festinger: sektes
2
, o Bv. D. Morris: De naakte aap, De mensentuin
1.3 HET BELANG VAN ONS SOCIALE LEVEN
SOCIALE BEHOEFTEN EN HUIDHONGER
Tijdens de coronacrisis die in 2020 ontstond, werd de behoefte aan sociaal contact
duidelijk.
Gevolgen voor algemeen welbevinden
o Verhoogd aantal oproepen bij Tele-Onthaal
o Angst en eenzaamheid
o Meer relationele problemen
Online alternatieven
o Geen verzachting voor het sociale gemis
o Zoom fatigue = mentale uitputting
Lichamelijk contact
o = sociale behoefte
o Knuffelcontact huidhonger
o Neurologisch:
er zijn bepaalde regio’s in je hersenen die actief wordt als je fysiek
contact hebt met iemand die belangrijk voor je is
Insula: extreme gevoelens: walging, aantrekking, liefde
Oxytocine: vreugde hormoon die helpt om mensen te binden niet
alleeb op seks maar ook met vrienden of moeder en kind (bij de
geboorte)
De combinatie van oxytocine en insula zorgt ervoor dat je
lichamelijk contact heel leuk vind
o Positief effect op mentaal en fysiek welbevinden
Grotsyndroom
o Na lange periode van beperkt sociaal contact
o Vergelijking: daglicht dat pijn doet na verblijf in donkere grot
o Verklaringen:
Mens = gewoontedier (routines)
Angst voor besmetting
SOCIALE VERBONDENHEID IN MOTIVATIETHEORIËN
BEHOEFTENHIËRARCHIE VAN ABRAHAM MASLOW
3
, Motivatietheorieën leggen een belangrijke nadruk op nood aan sociale contacten.
ZELF-DETERMINATIETHEORIE VAN E. DECI EN R. RYAN
BEHOEFTENHIËRARCHIE VAN ABRAHAM MASLOW
3 belangrijke voorwaarden voor intrinsieke motivatie
3 basisbehoeften
Universeel
Geen hiërarchie
INTROVERSIE, VERLEGENHEID EN SCHAAMTE
Introversie
o Persoonlijkheidskenmerk die ons maakt tot wie we zijn: introversie –
extraversie
o Behoefte aan alleen-zijn en privacy = keuze
Verlegenheid
o Geen keuze
o Wordt ervaren als last of hindernis
Gevoelens van stress, onzekerheid en angst
Beperkt in mogelijkheden
Verband verlegenheid en introversie
Schaamte
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shanareyskens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.