Landelijke kennisbasistoets Taal
Hoofdstuk 2:
2.1
5 redenen om apart taalonderwijs te geven
1. Schriftelijke taalvaardigheid leren kinderen niet spontaan
a. Kinderen leren wel spontaan spreken, maar de schriftelijke
taalvaardigheid komt niet vanzelf.
2. Niet alle kinderen kunnen zich zelfstandig een bepaald niveau van
taalvaardigheid eigen maken
a. De beginsituatie van leerlingen varieert enorm. Leerlingen kunnen van
huis uit dialecten of zelfs andere talen mee hebben gekregen.
3. Op school leer je een ander soort taalgebruik dan in het dagelijks leven
a. Op school wordt Standaard Nederlands gesproken. Dit is de officiële
taal die ook op de radio en tv gebruikt wordt. Op school leer je hier de
regels van. Dingen zoals spreekwoorden, stille letters en regels maakt
een kind zich niet zomaar eigen.
4. Bepaalde taalvormen leer je alleen met behulp van het taalonderwijs
a. Bijvoorbeeld het schrijven van een goede brief, een samenvatting of
een discussie kunnen voeren.
5. Als je kinderen plezier in het lezen van boeken wilt bijbrengen, dan moet je
daar apart aandacht aan besteden
Het taalonderwijs wordt in de volgende onderverdeling gehanteerd:
Mondeling onderwijs
Schriftelijk onderwijs
Taalbeschouwing, waaronder strategieën
In de praktijk zie je dat in taalmethoden een verdeling in domeinen wordt gehanteerd
die verfijnder is:
Mondelings taalvaardigheid
o Spreken en luisteren staat centraal. Ook het voeren van
gespreksvormen
o Toepassen van spreek- en luisterstrategieën
Woordenschat
o Aanleren van de betekenis van nieuwe woorden, uitdrukkingen,
zegswijzen en spreekwoorden
o Strategieën om achter betekenissen te komen
Beginnende geletterdheid
o Geletterdheid: het vermogen om schriftelijke taal te begrijpen en te
gebruiken. 3 stadia
Ontluikende geletterdheid: voorschoolse periode van 0-4 jaar
Beginnende geletterdheid: ontwikkeling in groep 1-3
Gevorderde geletterdheid: periode na groep 3
o Leren lezen in groep 3, ook wel aanvankelijk lezen.
Voortgezet technisch lezen
o Technisch lezen: ontcijferen van letters en het hardop voorlezen
o Efficiënte leesstrategieën
o Doel: de vaardigheid van het decoderen van teksten te vergroten.
, Begrijpend lezen
o Het gaat om het begrijpen van een tekst, het achterhalen van de
bedoeling.
Stellen
o Het gaat om het schrijven van een tekst
Jeugdliteratuur
o Het lezen van literaire teksten
o Het ontwikkelen van hun eigen literaire smaak
Taalbeschouwing
o Kinderen leren reflecteren op de taalvorm, de manier waarop iets is
verwoord en het gebruik van taal.
o Belangrijk onderdeel is de traditionele grammatica. Ontleden in
zinsdelen en woordsoorten
Spelling
o Kinderen kunnen woorden correct schrijven en kunnen de belangrijkste
spellingsregels toepassen
De verdeling van domeinen heeft vooral betrekking op het taalonderwijs vanaf groep
3.
2.2
Taal heeft verschillende functies voor mensen. Onderscheidt tussen:
De communicatieve of sociale taalfunctie
o Contact maken met andere mensen
o Taal gebruiken als communicatiemiddel
o Interactie
o Er zijn verschillende sociale taalfuncties
Zelfhandhaving
Opkomen voor wat je zelf wilt
Zelfsturing
Aangeven wat je gaat doen. aankondigen van plannen en
verwoorden van handelen
Sturing van anderen
Gedrag van anderen beïnvloeden
Structurering van het gesprek
Gespreksverloop beïnvloeden
De conceptualiserende of cognitieve functie
o Taal als hulpmiddel om je gedachten te ordenen en greep te krijgen op
de werkelijkheid.
o Met behulp van taal verwijzen naar betekenissen en concepten uit de
werkelijkheid
o Drie cognitieve taalfuncties
Rapporteren
Je hebt iets meegemaakt of gezien en je vertelt erover.
Redeneren
Bewerken van de gebeurtenis door een extra denkstap in
te bouwen. Bijvoorbeeld door chronologisch te ordenen of
conclusies trekken
Projecteren
, Je proberen te verplaatsen in de gedachten en gevoelens
van iemand anders
De expressieve taalfunctie
o Taal gebruiken om te experimenteren, om hun gevoelens te uiten.
o Taal wordt gebruikt als expressiemiddel
Het vermogen om de communicatieve functie van taal te gebruiken noemen we ook
wel de communicatieve competentie. Deze wordt onderverdeeld in de volgende
deelcompetenties:
De grammaticale competentie (ook wel de linguïstische competentie)
o Kennis van grammaticale regels woordenschat en vervoegingen en
verbuigingen van woorden.
o Omvat alle kennis van de taal en de taalregels die nodig zijn om
adequaat te kunnen communiceren.
De tekstuele competentie
o Kennis van gesproken en geschreven taal
De strategische competentie
o Het vermogen om strategieën te hanteren om bepaalde doelen te
bereiken. Het gaat om schrijf-, spreek- en luisterstrategieën
De functionele competentie
o Taalgebruik aan te passen aan een situatie.
De laatste twee worden ook wel pragmatische competenties genoemd, omdat ze
betrekking hebben op de praktijk en het concrete gebruik van de taal.
De verschillende niveaus van taal
Niveau Regels voor
Fonologisch niveau Uitspraak
Morfologisch niveau Opbouw van woord
Syntactische niveau Volgorde van woorden
Semantisch niveau Betekenis
Pragmatisch niveau Gebruik
Orthografisch niveau Spelling
Taal is een recursief systeem. Dit betekent dat een element van de taal eenzelfde
element van de taal kan bevatten.
2.3
Al voordat ze naar school gaan leren kinderen de functies van taal.
Kennis van het taalsysteem gebruik je vooral bij het onderwijs in taalbeschouwing.
Hoofdstuk 3:
3.1
Theorieën over taalverwerving
Behaviorisme:
Het behaviorisme is een stroming binnen de psychologie die ervan uitgaat dat
kinderen hun taal leren door imitatie. Kinderen bootsen de tal die ze in hun omgeving
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tessadeklerk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,59. Je zit daarna nergens aan vast.