Dit is een samenvatting van het vak methoden van wetenschappelijk onderzoek deel 2, dus over het deel van kwalitatieve en gemengde methoden. Deze samenvatting bevat de info van op de slides en extra uitleg die door de prof tijdens de hoorcolleges gegeven is. Leerstof vanuit het boek staat hier niet...
Kwalitatieve en gemengde methoden van wetenschappelijk onderzoek
Hoorcollege 1: 13/02/2024
Inleiding: belang en functies van kwalitatief onderzoek
Verschil wetenschappelijke kennis en kennis claims:
- Via wet methode/systematische observatie <-> via autoriteit, bijgeloof... (niet-wet)
- Methode voldoet aan wetenschappelijke kwaliteitscriteria: betrouwbaarheid,
falsifieerbaarheid, repliceerbaar onderzoek, transparantie, checken door peers <-> niet
noodzakelijk
- Nagaan hoe kennis verworven is en of conclusies legitiem getrokken zijn <-> niet
noodzakelijk
Wetenschappelijke kennis steunt op wetenschappelijk empirisch onderzoek
Onderscheidt zich van:
o persoonlijke ervaringen of meningen (vb. ervaringsdeskundigen, levenswijsheid)
o sociale normen (vb. “gezond verstand”)
o info van ‘experts’
o door God gegeven info (=theologie)
o abstract beredeneerd, volgens een bepaalde filosofie (=metafysica)
Volgorde van kennisstudie doorheen de tijd: theologisch metafysisch wetenschappelijk /
positivistisch
Rijke data veel details, weinig standaardisatie, open ipv gesloten, niet vooraf vastgelegd
wat exact geregistreerd/gecodeerd moet worden
Perspectief van het individu individuele betekenisgeving, insiderperspectief
Natuurlijke settings want context bepaalt perspectief, hoge ecologische validiteit
Band onderzoeker – participant
Ideografische methode kijken wat individu uniek maakt
Geen hypothesetoetsing, MAAR theorievorming en uitdenken van concepten adhv data
3 niveaus ’s waarop kwalitatief onderzoek van kwantitatief onderzoek gescheiden kan worden:
- Kennistheoretische benadering (hoe je de wereld ziet/onderzoekt, visie op wat ‘kennis’ is)
ander doel van het onderzoek dan kwantitatief
- Data-collectie & analyse (methoden) andere manieren dan kwantitatief
- Onderzoeksproces andere accenten in empirische cyclus dan kwantitatief
, 1. Kennistheoretische benadering in kwalitatief onderzoek
= wetenschapsfilosofie = epistemologie = de studie van kennis
Kennistheorie:
- Hoe wordt kennis vergaard?
- Wat is de waarde van wat we weten? / is onze kennis valide?
Gebaseerd op empirisch onderzoek NIET theologisch of metafysisch
Houdt een visie in op:
- De staat van de wereld
- Het doel van de wetenschap
- De rol van de onderzoeker
Verschillen kwantitatieve en kwalitatieve theorieën:
Kwantitatieve kennistheorieën (gebaseerd op logisch positivisme/realisme/scientisme):
Objectieve kennis bestaat toetsing aan de externe wereld bepaalt wat waar is
(=realisme)
Onderzoek brengt ons steeds dichter bij “de waarheid” (=determinisme) wetenschap
is cumulatief en leidt tot ontdekken van de objectieve realiteit (‘ontdekkingsreis’)
Neutrale onderzoeker: kennisproductie is onafhankelijk van de onderzoeker
Kwalitatieve kennistheorieën (gebaseerd op sociaal constructivisme/postmodernisme/
relativisme):
Er bestaat GEEN objectieve kennis, hooguit bestaan van meerdere manieren om de
wereld te kennen (=agency)
Onderzoek leidt tot waardevolle interpretatie van de werkelijkheid (=relativisme)
meerdere interpretaties vullen elkaar aan (=sociaal constructivisme) (‘bouwproject’)
Soorten kwalitatieve onderzoeksstijlen:
o Microniveau: focus op hoe dat interacties iemands beeld op de wereld
bepalen (agency)
o Macroniveau: focus op hoe de maatschappij en sociale structuren het
beeld op de wereld bepalen
Perspectief van onderzoeker telt, niet alleen theoretisch perspectief maar ook sociale en
culturele achtergrond van onderzoeker is van belang onderzoeker kan nooit neutraal
zijn want iedere persoon is altijd vormgegeven door, en functioneert in een bepaald
sociaal / cultureel / wetenschappelijk systeem dat richting geeft aan:
Interesse in en formulering van onderzoeksvraag
Keuze van methode van data-collectie
Interpretatie van data
, Neutraliteit is onmogelijk transparantie is cruciaal!!
Kwantitatief kwalitatief
Kennistheorie gaat soms samen met
sociaal engagement:
*ook aandacht voor het perspectief
van minder machtigen
*laat zien hoe mensen samen
werkelijkheid kunnen veranderen
doordat meerdere perspectieven
gecombineerd worden
2. Methoden van data- verzameling & - analyse
‘rijke’ data: weinig vaste structuur, weinig gestandaardiseerd, weinig selectie vooraf en vooral
gebruik maken van open vragen
Perspectief van individu: betekenis van de ervaring wordt in rekening gebracht / onderzocht
Natuurlijke settings: kenmerken van dagelijks leven (want context bepaalt perspectief van dn)
zorgt voor ecologische validiteit
Diepere band onderzoeker-participant
Geen hypothesetoetsing, maar theorieën en concepten uitdenken
3. Kwalitatief onderzoek in de empirische cyclus
Inductie en deductie:
Deductie = vertrekken van een algemene theorie waaruit je specifieke toetsbare uitspraken afleidt
(hypothesen)
Vb. meisjes zijn minder goed dan jongens in wiskunde
Toetsbare hypothesen:
*Meisjes zullen een lagere score halen op een wiskundetest dan jongens
*Meisjes moeten harder werken om hetzelfde punt te halen als jongens voor wiskunde
Inductie = vertrekken van beperkte data (initieel intuïtie en/of beperkt aantal observaties) waarover
je nu algemene uitspraken gaat doen (theorieën)
, Vb. je professionele ervaring dat je wiskundeleraar meisjes moeilijker kan motiveren en/of de
bevinding dat meisjes minder wiskunde gaan studeren dan jongens
Algemene theorie afleiden: meisjes worden minder gesocialiseerd om wiskunde leuk te
vinden dan jongens
Kwalitatief onderzoek = geschikte basis voor inductie
Rijke beschrijvingen (niet onmiddellijk reduceren tot preselectie)
Nadruk op perspectief van individu (ipv reduceren tot 1 of enkele gedragskenmerken die je
standaard kunt meten (AV) bij grote aantallen)
Oog voor dagelijks leven in specifieke sociale en culturele omgeving (ipv individuele reacties
die los van die omgeving te bestuderen in labo of testsituatie)
Soort Nomothetisch Ideografisch (unieke
(wetmatigheden) kenmerken van individu in
rekening brengen)
Kritiek kwalitatieve onderzoekers op deductie:
Hoe kom je aan nieuwe inzichten / theorieën? ‘black box’ van kwantitatief onderzoek
Inzichten in bestaande theorieën worden alleen aangeleverd door de elite/mainstream
perspectief van minder machtigen en/of vanuit andere culturen dan westerse ontbreekt
Vb. beperking hypothetisch-deductief onderzoek (vb. waarom studeer je psychologie)
Zelfbeschikkingstheorie = eigen keuze leidt tot hogere motivatie (vaak getest met
experimenteel onderzoek)
Vb. bevestiging theorie:
MAAR vb. klopt theorie wel voor huwelijksgeluk in niet-westerse culturen?
onderzoek: Indiaanse kinderen losten puzzel sneller op als moeder puzzel koos
zelfbeschikkingstheorie niet veralgemeenbaar naar niet-westerse culturen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunavanhamel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,46. Je zit daarna nergens aan vast.
