Samenvatting
Extern recht samenvatting
Dit is een samenvatting van de opnames van extern recht. De powerpoint met notities is erin verwerkt. Geslaagd eerste zit 15/20!!!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 106 pagina's
Voorbeeld 4 van de 106 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
InleidingWat?
Recht
Rechtsgeschiedenis:
- Want recht ≠ logica
o Voorbeeld: eot
o Voorbeeld: art. 1674 bw van 1804
- Want logica is soms schijn
o Voorbeeld: art. 1382 bw van 1804
- Recht = recht is geheel van sanctioneerbare regels die het leven in een gemeenschap regelen
- Rechtsgeschiedenis = studie van het recht doorheen de eeuwen.
Wrm ermee bezig houden? Recht moet logisch zijn. Mensen gaan pas regels volgen als ze het logisch vinden. Maar soms gaat
recht en logica niet samen:
- voorbeeld: echtscheiding door onderlinge toestemming (eot) = wanneer koppel uit elkaar gaat maar doen dat met
onderlinge akkoord. Ze zijn eens hoe ze uit elkaar gaan. Ze hebben niks waarover ruzie zitten maken. Dan zou de logica zijn
dat ze naar het gemeentehuis gaan en dat alles wordt geregistreerd. Gebeurd het op die logische manier? Neen in
belgië moet je toch naar de rechtbank gaan, wat niet logisch is wanneer je geen ruzie hebt. Met de logica kan je dit niet
begrijpen. Je kan het enkel begrijpen volgens geschiedenis (intern recht). De kerk in middeleeuwen wilden niet dat men
gingen scheiden enkel scheiding van tafel en bed (dus apart wonen). De kerk zei dat als je het wilt doen, moet via
rechtbank passeren en dat idee is blijven hangen.
- Voorbeeld art. 1674 bw van 1804 = je hebt iets verkocht en in bepaalde geval kan je eisen
dat het vernietigd wordt (meer dan 7/12den benadeelt) dit is een rare formulering
het betekent “als je minder dan de helft gekregen hebt voor wat het waard is.” Dit heeft
zijn eigen geschiedenis.
(bw van 1804 = ‘oud burgerlijk wetboek’) en (bbw = burgerlijk wetboek)
Soms lijkt het logisch en is het niet logisch voorbeeld art. 1382 (onaarechtmatige daden): als iem door zijn fout schade
berokkent, moet hij het vergoeden. We vinden dit logisch, maar is eigenlijk is het niet logisch. Je bent afgestudeerd en je bent
verliefd geworden op medestudent, je bent afgestudeerd en getrouwd en hebt een kind. Je loopt samen met je echtgenoot en
kind op straat. Motor die 200km/h gaat rijdt je kind aan. Als we kijken naar privaatrecht: motorrijder zorgt voor schade (kind
dood) en dus moet vergoeden. Zou je zo denken? Je eerste reactie is dat je een kalasjnikov zou willen nemen en die motorrijden
zou willen neerschieten (wraak nemen). Dit was eeuwen lang logisch geweest om wraak te nemen. Soms denken we dat iets
logisch is, omdat het door de moderne maatschappij geïndoctrineerd is. Onze moderne maatschappij wilt niet dat je wraak
neemt.
Rechtsgeschiedenis
Extern en intern
- Intern recht = rechtsregels zelf (wat waren regels rond echtscheiding, dwaling?)
- Extern recht
o Materiële bronnen van recht
o Formele bronnen van recht
Wetgeving door machthebbers
Rechtspraak door rechters
Rechtsleer door geleerden
Gewoonte door de maatschappij
1
, Opgelet: niet altijd zo in Romeins recht
o Kenbronnen: veel moeilijker vroeger
o Formele bronnen= bronnen in deze les
- Intern recht: belangrijkst
Intern = rechtsregels zelf, hoe zat het vroeger moet echtscheiding, dwaling het is belangrijkste deel van cursus. Om dit kunnen
te begrijpen moeten we extern geschiedenis kennen nl hoe zijn die regels gekomen. De bronnen van het recht
- Materiele bronnen = je gaat maar recht maken wanneer er iets verandert in de society. Recht komt door de
maatschappelijke veranderingen zijn materiele bronnen. Voorbeeld: op bepaald moment breekt je computer door,
moet je recht maken. De auto komt op, dus moet je recht maken over verkeersregels. Wat er precies gebeurd dit wordt
gedaan door formele bron. Materiele bron zorgt ervoor dat iets moet veranderen.
- Formele bronnen = betreft de factoren die rechtsreeks de vorm, uitzicht van een rechtsregel bepalen.
o Wetgeving = algemene bindende afdwingbare voorschriften uitgevaardigd door bevoegde overheid. Het is een
algemene regel van degene die macht heeft.
o Rechtspraak door rechters = bij doen van uitspraak gaat rechter recht creëren. Rechters die recht maken moeten
opletten in die zin dat je vandaag vanuit gat dat rechters professionals zijn, wat vroeger niet zo was. Dat men ervoor
gestudeerd had en prof was kwam zelden voor. Het waren plaatselijke boeren.
o Rechtsleer = datgene wat geleerden schrijven over het recht. Nu zijn dat proffen aan de universiteit. Vroeger waren
ook mensen die niet gestudeerd hadden aan de unief (want ze waren er niet)
o Gewoonte = maatschappij maakt zelf recht. Men doet iets op een bep manier, dus moet jij het ook doen.
Er zijn ook andere bronnen van het recht. Bij de Romeinen heb je keizersrecht. Materiele bron = zorgt dat er iets in het recht
moet veranderen. kenbronnen = dingen die je informeren ver het inhoudt van rechtsregels. Nu zoek je gewoon op internet
op. Vroeger moest je handschriften hebben.
Publiek en privaatrecht
- Begrippen
- Indeling is problematisch
o Te simplistisch
Nu: arbeidsrecht
Vroeger: leenaarecht
o Wat met strafrecht?
- Indeling is recent
Privaat = recht onderling en publiek = wanneer overheid tussenkomt (wilt huis kopen en vraagt bouwvergunning aan).
Onderscheid gebruikt om het in te delen maar is problematisch:
1. Het is te simplistisch: we stelen vast dat overheid overal tussenkomt.
- Voorbeeld: je hebt een studentenjob gedaan, in de horeca opgediend. Je had ctt hoeveel uur je moest werken. Je zou
denken privaat maar overheid heeft er al gemengd nl hoeveel pauze, minimumloon, … onderscheid is te simplistisch
- Vroeger ook in het leenaarecht heer en vazal sluiten ctt waar vazal belooft heer trouw te dienen en heer gaat
onderhoud en bescherming bieden. Het kan gaan over koning van fr en vazal is graaf van vl.
Waar is vooral het probleem? Bij strafrecht. Nu is het vooral publiekrecht. Als men misdrijf pleegt, gaat het de overheid zijn die
onderzoek voert, vervolgt worden door o, voor een overheidsrechtbank komen, … vroeger was sr privaatrecht. Iemand doet je
kind dood, jij doet hen dood. Doorheen de geschiedenis is sr steeds minder privaat en meer publiek geworden. Maar er is nog
steeds iets blijven hangen burgerlijke partijstelling!!
Onderscheid is recent: pas vanaf eind 18de eeuw vanaf fr dat er onderscheid is. Nu is het om praktische reden om cursussen
opdelen. In de realiteit staat er geen muur tussen die 2. In de realiteit zijn het 2 continuüm die in elkaar vloeien.
2
,Waarop nadruk
- Externe privaatrechtsgeschiedenis: van de Romeinen tot vandaag maar: nadruk op west-europa (wat met bv. Oost-
/Centraal-Europa?)
- Interne privaatrechtsgeschiedenis:
o Romeins, canoniek, costumier (inheems) opgelet: geen Chinese muren ertussen, ze komen niet 100% van 1 recht
o Niet: jongere terreinen gaan klassieke terreinen van privaat recht bekijken (niet intellectuele eigendomsrechten)
o Nadruk op België/zuidelijke nederlanden
Jongere delen van privaat recht illustreren verzekeringen kwamen al vroeg voor, maar enkel voor zee verzekeringen. Andere
verzekeringen zijn pas later opgekomen.
- Gevolg
o Late regeling door wetgever
o Regeling vooral in voordeel verzekeringsmaatschappijen
Met als gevolg dat er ook weinig te vertellen is. In België was het pas geregeld in 1870 en zelfs toen stelde die regeling niet veel
voor (pas in jaren 1990 dat men de verzekeringen goed heeft geregeld.) De recentere dingen komen voor in keuzevakken.
Taal
- Opletten: zeer lange periode
o Taalprobleem latijn
o Voortdurend veranderingen
Beginnen bij Romeinen en eindigen vandaag. Dus 753 v. Chr. het zorgt voor 2 problemen.
- Taal = vroeger eerder frans gebruikt bij ons, maar daarvoor latijn. Op ufora lijst.
- Er is wel verandert in die periode van 2000 jaar. Begin tijdig te studeren.
Latijnse schrijffouten zijn niet erg, maar kunnen groot verschil maken:
- Concilium: raad: in de zin van een groep mensen die over iets beslist of advies geeft (studentenvereniging)
- Consilium: raad: in de zin van een advies (advocaat geeft advies)
Waarom?
- Ons recht begrijpen: zie hoger, recht niet altijd logisch
- Ons recht relativeren: Belgisch recht vandaag ≠ universele waarheid
o Algemeen: voorbeeld: gelijkheidsbeginsel
o Belgisch recht heeft soms pas laat het licht gezien: vrouwenemancipatie
o Belgisch recht loopt soms nog steeds achterop: voorbeeld causaal (oorzaak)
- Ons recht verbeteren
- Voorbeelden
Ons recht zit soms logisch in elkaar en soms niet waardoor je geschiedenis nodig hebt. Om de niet logische elementen te
begrijpen in het recht, moet je geschiedenis kennen. We moeten ons recht relativeren nl dat ons recht niet universeel is.
Voorbeeld: hij had gevraagd in zweden wie voor of tegen GW waren: iedereen die voor goh waren, kwam iedereen uit een land
met een goh. Mensen die uit een land kwamen zonder goh, waren tegen. Ze hadden niet nagedacht over de vraag zelf. Ze
dachten wat ze hebben t juiste is.
De gelijkheidsbeginsel is fundamenteel bij ons zie art. 10-11 GW. Vroeger was men tegen gelijkheidsbeginsel want mensen
wilden voorrechten hebben. Je wilt als kind een groter stuk taart (dus meer rechten). Mochten wij niet geïndoctrineerd zijn met
gelijkheid
3
, In België zijn dingen relatief laat gekomen. De geschiedenis van vrouwen emancipatie zie je dat vrouwenaarechten enorm laat is
gekomen.
Begrip causaal: oorzaak in verbintenissenaarecht oorzaak is het iets dat totaal achterhaald is en is beter om dat af te schaffen.
Onze buurlanden hebben oorzaak afgeschaft. Ook al hebben we nu boek 5, we hebben het niet afgeschaft. Rechtsgeschiedenis is
het om recht van nu te begrijpen maar ook te relativeren. Als we recht relativeren is volgende stap we gaan ons recht
veranderen, verbeteren – vb: zou goed stap zijn om oorzaak af te schaffen.
Ons recht verbeteren
- Laat-Romeinse rijk: zeer efficiënte procedure
- België vandaag: minder efficiënte procedure
- Oplossing: voorbeeld laat-Romeinse rijk volgen
Laat Romeinse rijk (na klassieke periode): voor de rechtbanken verliep alles efficiënt. Als je kijkt naar belgie we hebben
gerechtelijke achterstand. Hoe komt het dat ze toen efficiënter waren? De macht over het proces ligt in de handen van
advocaten, ze kunnen allemaal vertragingsmaneuvers voeren. De macht lag bij de rechter in Romeinse rijk. Willen we verbeteren,
kijken we naar geschiedenis.
- Laurent ontwerp bw voor overleg: mislukt: geen overleg
- Bbw: wel overleg
Ander voorbeeld: we maken een nieuwe bw tussen napoleon en 21ste eeuw heeft in b men een nieuwe bw te maken.
Belangrijkste mislukking van françois laurent. Hij leeft in de 19de eeuw. Hij had een volledig nieuw bw geschreven, maar hij was
eigenzinnig en zijn goesting stond erin zonder te overleggen met anderen. Het parlement keurt dat natuurlijk niet goed. Je moet
voortdurend overleg hebben met parlement en mensen om zo ons recht te verbeteren.
Waarom? belang rechtsgeschiedenis niet verdrijven, alhoewel
Je kan ervoor zorgen bestaande recht begrijpen, relativeren, Belgisch recht vandaag beter te maken maar rechtsgeschiedenis kan
je niet voor alles gebruiken zoals illegale filmpjes downloaden. Met nieuwe fenomenen ben je hier niet veel mee maar je kan
oude regels wel toepassen op nieuwe fenomenen. Bij hacking werd geplaatst onder diefstal van elektriciteit.
Historisch nadruk wat gebeurde vroeger: wat is recht van vandaag en hoe zijn we tot hier gekomen we gaan juridische
benadering we gaan het verleden kijken wat vandaag nog relevant is.
Periodisering
Romeinse periode
- Oud-Romeins recht (753-250): begin – begin van Rome en begin van recht
- Voor-klassiek recht (250-0): take-off – Rome begint te groeien en recht groeit mee
- Klassiek recht (0-250): hoogtepunt – van Rome en van recht
- Na-klassiek recht (250-527): verval – Rome gaat achteruit en recht ook
- Justinianus (527-565): kort herstel – het is een korte periode van herstel van Romeinse rijk en van recht!
Na de Romeinen (west-europa)
- Costumier recht (476-1100): gewoonte
- Ius commune (1100-1800):
Ius commune: Romeins+romano-canoniek recht
Gewoonte
- Verlichting (vernunftrecht): ca. 1800: revolutie
- Nationaal recht: nationaal wettenaarecht
19de eeuw
20ste eeuw
- Toekomst….
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtsgeleerde. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,36. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73216 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen