100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Eerder door jou gezocht
Eerder door jou gezocht
logo
Samenvatting Architectuur in Context b (stedenbouwgeschiedenis) €7,66
In winkelwagen
Snel navigeren naar
Voorbeeld
  2.  
  3. Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
  4.  
  5. Architectuur
  6.  
  7. Barb31 Architectuur in context B

Samenvatting

Samenvatting Architectuur in Context b (stedenbouwgeschiedenis)
 2 keer bekeken  0 keer verkocht

Dit is een volledige samenvatting van alle 11 de hoofdstukken van het deel stedenbouwgeschiedenis van het vak architectuur in context b.

Voorbeeld 4 van de 92  pagina's

Document informatie

  • 14 november 2024
  • 92
  • 2023/2024
  • Samenvatting

Onderwerpen

Geschreven voor

Alle documenten voor dit vak (13)

Verkoper

avatar-seller
elenabussels

Voorbeeld van de inhoud

lOMoAR cPSD| 21138985




GESCHIEDENIS VAN DE STEDENBOUW
H1: WAT IS EEN ‘STAD’? WAT IS ‘VERSTEDELIJKING’? EN WAT IS
‘GESCHIEDENIS VAN DE STEDENBOUW’? EEN POGING TOT
BEGRIPSBEPALING.
WAT IS EEN STAD?
 steden zijn er in alle soorten, maten, groottes en verstedelijkingsvormen. Welke gemeenschappelijke kenmerken
kunnen we uit distilleren?
 In de literatuur vind je veel omschrijvingen en pogingen tot definitie van een stad, maar weinige zijn echt
bruikbaar. Nu eens ligt het accent op het juridische, dan weer op de grootte, of op de economische of politieke
betekenis. Een totaalperspectief ontbreekt.
 Cultuurgeschiedenis: Lewis Mumford ‘What is a City?’ (1937)
 Amerikaanse cultuur filosoof
 “The city is its complete sense (…) is a geographic plexus, an economic organization, an institutional process,
a theater of social action, and an aesthetic symbol of collective unity. The city fosters art and is art; the city
creates the theater and is the theater.(…)”
 Geografische redenen
 Economische verbanden
 Leiding, macht
 Decor voor mensen
 Stad is symbool van trots
 “Social facts are primary, and the physical organization of the city (…) must be subservient to its social needs”
 Stedenbouw minder te maken met gebouwen dan met inwoners
 Deze definitie van Mumford is ook een kritiek: ze is vooral van toepassing op de Middeleeuwse stad, die hij
als het ideale stadsmodel zag. In de moderne metropolisgroto metropolen van zijn tijd vond Mumford deze
sociale en culturele kwaliteiten niet terug – inegendeel.
 Sociologie: Louis Wirth ‘Urbanism as a Way of Life’ (1938)
 “While the city is the charachteristic locus of urbanism, the urban mode of life is not confined to cities. For
sociological purposes, the city is a relatively large, dense and permanent settlement of heterogeneus
individuals”
 Redelijk groot, dens, permanent
 “the city is not only in ever langer degree the dwelling-place and the workshop of modern man, but it is the
initiating and controlling center of economic, political, and cultural life that has drawn the most remote parts
of the world into its orbit and woven diverse ereas, peoples, and activities into a cosmos.”
 Wirth is vooral geïnteresseerd in wat de essentiële karakteristieken van een stad (in vgl met andere
nederzettingsvormen, zoals het dorp) en of/hoe die het gedrag van de stedelingen beïnvloeden.
 Planeet verstedelijkt stedelijke context  iedereen van elkaar afhankelijk, platteland niet
 Verstedelijking is niet alleen een ruimtelijk maar ook een cultureel en sociaal fenomeen

VERSTEDELIJKING
Vier beelden van Mumbai (India), met
25miljoen inwoners de 4e grootste
stedelijke agglomeratie ter wereld, die
de gevolgen/uitdagingen van snelle
verstedelijking goed samenvatten
 (kans) armoede
 Lucht- en watervervuiling
 Duurzaam transport
 Impact op de (natuurlijke)
omgeving



beelden van Mumbai (India) 1

, lOMoAR cPSD| 21138985




WAT IS VERSTEDELIJKING?
“on the most straightforward level, urbanization describes a
shift in the compositionof the population. The fraction living
in towns grows in relation to the fraction that remains rural.
In practice, though not as a matter of logical necessity, the
shift involves a flow of people from rural to urban habitats”
 Grote groepen mensen vestigen in stad
 Vlaanderen: tussen steden verstedelijkt ook
 Steeds meer mensen leven van industrie en diensten;
steeds minder van landbouw. Daardoor moet het
voedsel voor een stad van steeds verder komen. De druk
op omgeving wordt ook groter
 Op planeet meer mensen in stedelijke omgeving dan niet
 Mensen meer afhankelijk van elkaar

WAT IS (DE GESCHIEDENIS VAN) STEDENBOUW?
‘Stedenbouw’: de (studie van de) interactie tussen bebouwde omgeving en de politieke, sociale, technische,
wetenschappelijke, culturele, … aspecten van haar inrichting. Het is met andere woorden discipline op de grens van
sociale en de exacte wetenschappen, de planologie en de architectuur.

PERSPECTIEVEN OP STEDENBOUW
 Morfologische invalshoek
 Stad als een ruimtelijke artefact
 zoeken naar patronen in ontstaan, ontwikkeling en planning.
 Hoe verschillende steden herkennen
 Socio-culturele invalshoek
 De stad als ruimtelijke neerslag van maatschappelijke verhoudingen en (politieke) ideologieën
 stedenbouw en planning als instrumenten van macht
 welke manier reflecteert stad plattegrond naar agenda van gene die erachter zit
 stedenbouw als dicipline
 Aandacht voor het denken en discours over de stad
 Bebouwde omgeving als wetenschappelijk, artistiek en sociaal studieobject

WAAROM GESCHIEDENIS VAN STEDENBOUW?
 Gorden Childe (1892-1957): “the urban revolution” (1957)
 Marxissche benadering:
 Geloof geschiedenis niet lineair maar met sprongen
 Geschiedenis evolueert in ‘sprongen’ (‘revoluties)
 Dramatische transformaties
 Materialisme: focus op economie industrie, landbouw
 3 ‘revoluties’ of ‘paradigm shifts i/d evolutie van de menselijke beschaving:
 Neolitische revolutie
 Van nomadische jagerscultuur naar stedentrare, agratische
bestaansvorm
 Kleine nederzetting
 Bv: bison vangen en kweken in plaats van telkens gaan zoeken
 ‘Urban revolution’ (3500-1500 BC)
 Ontstaan van complex hiërarchisch maatschappijsysteem gebaseerd op
productie en handel
 Steden
 Vanaf wanneer stad?




2

, lOMoAR cPSD| 21138985




 Industriële revolutie (19e eeuw)
 Grootschalige transformaties door mechanische productie en distributie
Volgens Childe is de stad product en katalysator van menselijk beschaving; dit type nederzetting heeft beslissende rol
gespeeld in ontwikkeling van maatschappij. De geschiedenis van de stedenbouw geeft dus een bijzonder inzicht in de
menselijke beschavingsgeschiedenis.

DE ‘STEDELIJKE REVOLUTIE’ (3500-1500 BC)
 Kleine nederzettingen krijgen boost
 Productie en handel
 Childe: dorpsgemeenschap wordt stedelijk als
 Grootte en dichtheid (Ur: 30 000 inwoners)
 Diversiteit in bevolking (beroep, achtergrond, opleiding; …)
 Complexe maatschappelijke organisatie, notie van ‘algemeen belang’
 Economisch: handel over lange afstand
 Weinig gezegd over vorm van stad
 Bv: Ur (Mesopotamië)
 Grondpland van Ur bevat alle componenten van de stadzoals ze er tot 19e
eeuw uitziet
 Omwalling (bescherming)
 Nabijheid water (extra bescherming)
 Centrals burcht of heiligdom (top van maatschappij)
 Dicht weefsel van straatjes en woningen
 Vorm van stad werd gebruikt in 19e eeuw (300 jaar lang)

DE ‘INDUSTRIELE REVOLUTIE’ (19e EEUW)
 Plattelandsvlucht
 Steden worden industriële productiecentra vol fabrieken
 “At this moment the four natural limits on the growth of cities were thrown off” (Mumford)
 Factoren die steden stabiel hielden verdwenen
 Voeding: continue water- en voedseltoevoer door beter transport
 Militair: omwalling niet langer nodig  groei buiten de wallen
 Vervoer: gemechaniseerd verkeer (fiets, stoomtrein, tram, later auto)
 Energie: niet langer afhankelijk water, wind, paard
 Mechanisering, massaproductie en massadistributie
explosieve verstedelijking




ellende in Londen midden 19e eeuw

De toenamen in aantal miljoenensteden voglt de evolutie van de wereldbevolking. Die verdrievoudiging tussen 1950 en
2000 leeft ½ van de wereldbevoling in een stedelijk milieu.

ONTSTEDELIJKING, SUBURBANISERING EN ‘SPRAWL’ IN DE 21e EEUW
 Steeds meer mensen vuiten stad wornen
 Factoren
 Spralw
 Telecommunicatie




3

, lOMoAR cPSD| 21138985




 Mobiliteit
 Delocalisatie (bv: fabrieken verwijderen)
 Veroudering

SUBURBANISERING EN ONTSTEDELIJKING: EEN GLOBAAL FENOMEEN
 Wonen in Amerika, goedkoop gebouwd
 Gebouwen met lening
 Lening niet betaald
 Huis naar bank
 Bank breekt huis af
 Grond meer waard zonder huis

ONTSTEDELIKING OD NIEUWE STEDELIJKE CONDITIE? DE ‘NETWERKSTAD’
De nieuwe stad is een luchtige metropool met dorpjes, stedelijke centra, suburbs, Detroit, failliet van stad (1949-2003)
industrieterreinen, havens, vliegvelden, bossen, meren, stranden,reservaten en
monoculturen van de hoogtechnologische landbouwarealen.
De stad is getransformeerd tot een eigentijds cultuurlandschap met velerleisoorten enclaves, die op schijnbaar
willekeurige plaatsen tot ontwikkeling komen.
 Netwerkstad: niet langer een collectie ‘plekken’ maar geheel van ‘activiteiten’, ‘trajecten’ en ‘bestemmingen’


H2: DE STAD IN DE KLASSIEKE OUDHEID
D.F. KITTO, ‘THE POLIS’
Net zoals Mumford, is ook bij Kitto zijn voorliefde voor de polis belagen met een soort nostalgie; ze vertegenwoordigt
kwaliteiten die hij niet terug vindt in de vele nieuwe steden die na WOII worden ontworpen en gebouwd.
 ‘Polis’: (heeft geen eenduidige betekenis)
 ‘Stronghold’ (‘citadel’), ‘state’, ‘people’ (groep mensen), ‘a way of life’ (manier van met elkaar omgaan)
 Fysieke, territoriale entiteit …
 Ommuurde stad + omliggende territotium
 Centrum voor bestuur, defensie, erediensten rechtspraak
 … vooral sociale en politieke organisatievorm
 ‘groep mensen’ (demos); ‘leefgemeenschap van vrije burgers’, ‘manier van leven’
 Instrument én symbool van directe democratie en zelfrealisatie van elke burger
 Belangrijke kenmerken
 Intieme relatie met natuur en geografie (Griekse topografie is heel hard)
 Kleinschalig: beparkt aantal inwoners (waarom?)
 Iedereen kan vrijheid realiseren
 Democratie gaat nier met te veel mensen
 Publieke gebouwen (stoa, theater, tempels, stadion) structureren het stedelijk weefsel
 Woningen zijn klein en eenvoudig
 Acropolis: tempelcomplex
 Agora: politiek centrum; ‘hart van de democtatie’
 Polis: stadstaat, het volk, levenswijze van dat volk

ORGANISCH GRGROEIDE STEDEN: ATHENE
 Muur rond polis: militair, grens polis erbuiten andere wereld
 Marktplein aan voet van heuvel  later formele politieke plek
 Burcht wordt later gezien als heilige plaats
 Stoa= overdekte buitenruimte
 Pan-Helleense weg= weg naar heiligheid/tempelcomplex




4

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

√ Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elenabussels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,66. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 52355 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€7,66
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd