College aantekeningen
Hc aantekeningen kiezen en beslissen
- Vak
- Instelling
Aantekeningen van de HC
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
zodawson
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege 1Het vak kiezen en beslissen gaat er in de kern over hoe mensen beslissingen maken en wie
beslissingen kan beïnvloeden. Er zijn twee manieren om gedrag te sturen:
1. Nudge;
- Libertair paternalisme; sturen van gedrag door de keuzecontext te beïnvloeden.
2. Belonen (van gewenst gedrag) en straffen (van ongewenst gedrag).
- Wet- en regelgeving (boetes/straffen);
- Financiële prikkels (subsidies/belonen).
Hoe beïnvloed je ‘verkeerde’ keuzes?
Paternalisme; Het belonen en straffen is heel erg vanuit een ouderlijke rol.
Libertair; mensen de vrijheid geven om zelf te kunnen kiezen.
Dit zijn twee verschillende opties. Bij paternalisme bepaal jij het en beloon je het goede gedrag en
bestraf je het foute gedrag. Bij libertair laat je de mensen juist vrij. Dit betekent dat de nieuwe term
‘libertair paternalisme’ een hele rare term is van twee tegenovergestelde begrippen.
Voorbeeld libertair paternalisme
Een vliegje op een urinoir. Zo’n vlieg zorgt ervoor dat het knoeien met plassen voor 90% vermindert.
Als je ervoor zorgt dat er weinig rotzooi op en rondom het urinoir is en je een simpele sticker van een
vlieg in het urinoir plakt stuur je het gewenste gedrag; goed richten aan.
Holle bolle Gijs; gewenste gedrag is dat het afval wordt opgeruimd in de Efteling. Dit gedrag kun je
sturen door het leuker te maken om het afval weg te gooien, je maakt het gedrag aantrekkelijker.
De pianotrap; door een leuk effect toe te voegen in de trap wordt het voor de mensen leuker om de
trap te nemen. Je stimuleert gezond gedrag.
Door het keuzealternatief aan te passen en leuker te maken zorg je ervoor dat mensen vaker
voor de goede keuze gaan.
Waarom kun je mensen op zo’n manier beïnvloeden?
Econs versus Human
Dit gaat over twee verschillende typen;
1. Econ
Uit de oorspronkelijke economische theorieën wordt eigenlijk gedacht dat mensen heel logische
rationele keuzes maken. Daar zijn beloningen en straffen ook op gebaseerd. Als je mensen een boete
geeft als ze te hard rijden, zullen ze dat niet gaan doen. Als je ze beloont voor het kopen van
zonnepanelen zullen ze dat wel doen. Wat je ziet is dat het in de praktijk niet altijd zo werkt en dat er
veel meer andere factoren bij komen kijken. Denk bijvoorbeeld aan iets simpels zoals een
gevangenisstaf. Als ik een moord zou plegen krijg ik 20 jaar gevangenisstraf, is deze straf de reden
dat ik andere mensen niet vermoord? Voor de meeste mensen is deze straf niet de belangrijkste
reden waarom je dit niet doet. Vanuit het klassieke economische perspectief worden mensen
bekeken als heel erg rationeel, gedreven door een nutsmaximalisatie. Oftewel je wil zelf zoveel
mogelijk krijgen, de hoogste opbrengst. Dit betekent dat je ook heel erg rationeel bent, objectief,
alles gaat vergelijken en heel duidelijk in je eigen belang kiest.
2. Human
Uiteindelijk is dit niet altijd zo omdat er veel meer andere dingen bij kunnen komen kijken zoals;
attitudes, sociale beïnvloeding, wat je voorheen geleerd hebt, perceptie van het risico wat bij
bepaald gedrag hoort, oftewel zo’n econ bestaat niet.
,Homo economicus; is een fictief persoon die rationeel is maar eigenlijk niet bestaat. Er is niemand die
altijd perfect objectief en rationeel is. Het is niet alleen handig om te kijken naar het systeem van
belonen en straffen, waar haal ik het meeste voordeel uit. Maar het is ook belangrijk om te kijken
naar het psychologisch inzicht wat we hebben in mensen; zodat we gedrag makkelijker kunnen
bepalen, beïnvloeden en voorspellen.
Econ Human
Econs streven naar nutsmaximalisatie. Invloed van psychologische factoren zoals
(risico-)perceptie, attitudes, emoties,
leerprocessen en sociale beïnvloeding.
Homo economicus kiest rationeel en objectief De homo economicus bestaat niet.
het meest aantrekkelijke alternatief uit het hele
aanbod.
Het eigen belang gaat voor het belang van Psychologisch inzicht helpt om gedrag
anderen (egoïstisch). realistischer te verklaren en voorspellen.
Relevante begrippen Econ versus Human
Relevante begrippen Econs Human
Free riding versus provision of Econ is egoïstisch en profiteert Human wil bijdragen aan de
public goods van de bijdragen van een gemeenschap zonder er iets
ander; een free rider. voor terug te vragen; provision
of public goods.
Economische waarde versus Econs definiëren waarde als Humans definiëren waarde in
nut het bedrag dat een object zou termen van nut (utiliteit).
opbrengen als het onder Hierbij is de persoonlijke
optimale omstandigheden waarde en betekenis relevant.
wordt verkocht.
Welvaart versus subjectief Welvaart (economisch) is de Welzijn (psychologisch) is
welzijn mate waarin behoeften met subjectief en staat buiten de
beschikbare middelen kunnen economie. Welzijn is een
worden bevredigd (materieel) gevoel van welbevinden.
Kunnen we ‘waarden’ en ‘waarschijnlijkheden’ wel goed inschatten?
Als je kijkt naar de rationele economicus en die veel minder rationele human dan zie je dat we
bepaalde dingen moeilijker kunnen inschatten. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat we ons in het
verkeer heel erg overschatten. Uit sommige onderzoeken komt dat 90% van de bestuurders denkt
dat ze bovengemiddeld kunnen rijden, dit is statistisch gezien natuurlijk niet mogelijk. Dit zorgt
ervoor dat je bepaald gedrag gaat vertonen, als je denkt dat je beter kan rijden dan de gemiddelde
ander denk je bijvoorbeeld dat je tijdens het rijden je make-up kunt bijwerken. Dit zorgt ervoor dat
wij soms heel dom gedrag vertonen.
, Dat wij soms heel dom irrationeel gedrag vertonen maar soms ook heel logisch gedrag vertonen is al
vaker onderzocht in de literatuur. Schneider & Schriffrin (1977) vonden dat wij of automatisch en
snel denken of juist heel erg gecontroleerd. Maar ook Wieberman vond dat wij of reflectief of
reflexief nadachten en Strack & Deutch noemden dit impulsief of beredeneerd.
Wij denken na via 2 verschillende systemen;
- Systeem 1; ongecontroleerd, moeiteloos, associatief, snel, onbewust en gebaseerd op
ervaring.
- Systeem 2; gecontroleerd, moeizaam, deductief, langzaam, bewust en volgt regels.
Systeem 1 treedt als eerste op, wanneer we echt ons best doen en er energie insteken treedt
systeem 2 op.
Systeem 1 gaat heel makkelijk en heel snel, maar is gevoelig voor allerlei fouten en verschillende
problemen die daarbij komen kijken.
Systeem 2 zorgt ervoor dat wij veel beter vooruit kunnen denken over hypothetische situaties en
abstracte begrippen maar zorgt er ook voor dat we onszelf makkelijker onder controle kunnen
krijgen. We kunnen beter vooruitkijken naar lange termijndoelen in plaats van korte termijndoelen.
(Een voorbeeld hiervan is de marshmallow test bij kinderen; hoeveel moeite hebben ze met
zelfvertrouwen).
Wanneer je snel moet antwoorden, denk je vanuit systeem 1. De antwoorden wat mensen gaan
geven zijn vaak te voorspellen dan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zodawson. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,26. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen