Samenvatting
Samenvatting fundamentele wijsbegeerte KUL
Samenvatting van het volledige boek fundamentele wijsbegeerte Direct geslaagd op examen met leren van de samenvatting
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 118 pagina's
Voorbeeld 4 van de 118 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Contents0. Inleiding.............................................................................................................................................7
0.1. Wat doet de filosoof? Wat is filosofie?...........................................................................................7
0.2. En toch komt de filosofie tot resultaten.....................................................................................8
0.3. De historiciteit van de filosofie...................................................................................................9
Deel I: De lotgevallen van de filosofische rationaliteit...........................................................................9
1. Hoofdstuk 1: Wijsbegeerte binnen de antieke bestaanshorizon (6 e E v.C -6e E n.C)........................11
1.1. Het ontstaan van de wijsgerige rationaliteit.............................................................................11
1.1.1. Een mythisch wereldbeeld.................................................................................................11
1.1.2. Van mythos naar logos.......................................................................................................11
1.1.3. De natuurfilosofen: het ontstaan van een kosmologie......................................................13
1.1.3.1. Heraclitus: “Alles vloeit”.....................................................................................................14
1.1.3.2. Parmenides: “Het zijnde is, het niet zijnde is niet”.............................................................14
1.1.4. Het ontstaan van de ethiek....................................................................................................15
1.1.4.1. Het relativisme van de sofisten...........................................................................................15
1.1.4.2. Socrates (469-399 v.C.).......................................................................................................16
1.2. De filosofie wordt een systeem................................................................................................17
1.2.1. Plato (428-347 v.C).................................................................................................................17
1.2.1.1. In de ban van Socrates........................................................................................................17
1.2.1.2. De ziel.................................................................................................................................19
1.2.1.3. Het inzichtelijke..................................................................................................................19
1.2.1.4. Het probleem van de morele opvoeding............................................................................19
1.2.1.5. De morele staatsorde.........................................................................................................20
1.2.1.6. De kennis............................................................................................................................21
1.2.1.7. Participatie..........................................................................................................................21
1.2.1.8. Het Goede...........................................................................................................................22
1.2.1.9. Loslaten van het lichamelijke..............................................................................................22
1.2.2. Aristoteles (384-322 v.C.).......................................................................................................23
1.2.2.1. Een systematische wetenschap..........................................................................................23
1.2.2.2. De categoriëen....................................................................................................................24
1.2.2.3. De 4 oorzaken.....................................................................................................................25
1.2.2.4. Vorm en doel: teleologie.....................................................................................................25
1.2.2.5. De ziel als vorm...................................................................................................................26
1.2.2.6. Vorm en materie: hylemorfisme.........................................................................................26
1.2.2.7. Veranderlijkheid: act en potentie.......................................................................................27
1.2.2.8. Ethiek..................................................................................................................................27
1.2.2.9. Het goddelijke.....................................................................................................................29
1.3. De latere oudheid: filosofie als levenswijsheid.........................................................................29
1 Filosofie-samenvatting Victoria_V1-bewerkt
, 1.3.1. Schaalvergroting: het hellenisme (323-30 v.C.) en het Romeinse Rijk (200 v.C.-475 n.C)......30
1.3.1.1. Schaalvergroting op politiek vlak........................................................................................30
1.3.1.2. Schaalvergroting op politiek vlak: gevolgen........................................................................30
1.3.2. De Stoa...................................................................................................................................31
1.3.3. Het epicurisme.......................................................................................................................32
1.3.4. Het neoplatonisme................................................................................................................32
2. Hoofdstuk 2 Het Middeleeuwse perspectief (5e-15e eeuw)............................................................34
2.0. Inleiding........................................................................................................................................34
2.0.1. Een verschuiving van de machtsverhoudingen in Europa..........................................................34
2.0.2. Het christendom = een belangrijke integrerende maatschappelijke factor...............................34
2.1. De vroege middeleeuwen. Augustinus (354-430).........................................................................35
2.1.1. De wil en de rede.......................................................................................................................35
2.1.2. De verlichting van het verstand (illuminatie).............................................................................36
2.1.3. Philosophia Christiania...............................................................................................................36
2.1.3.1. Kenmerken van de christelijke filosofie..................................................................................37
2.1.4. Het vroeg-middeleeuwse geestesleven.....................................................................................37
2.1.4.1. Auctoritates............................................................................................................................37
2.1.4.2. De christelijke filosofie: bijna exclusief augustiniaans, en dus platoons.................................38
2.2. De volle middeleeuwen: herontdekking van Aristoteles..............................................................38
2.2.1. Middeleeuwse (aristotelische) natuurfilosofie..........................................................................38
2.3. De integratie van Aristoteles........................................................................................................39
2.3.1. Aristotelische conflictstof..........................................................................................................39
2.3.2. De synthese van Thomas van Aquino (1215-1274)....................................................................40
2.3.2.1. Rede en geloof........................................................................................................................40
2.3.2.2. De kennis................................................................................................................................41
2.3.2.3. De universalia.........................................................................................................................42
2.3.2.4. God.........................................................................................................................................42
2.3.2.5. De menselijke ziel...................................................................................................................42
2.3.2.6. Ethiek......................................................................................................................................43
2.3.3. Het nominalisme van Willem van Ockham (1285-1348)............................................................44
2.3.3.1. Het nominalisme: een reactie tegen het filosofisch realisme.................................................44
2.3.3.2. Aandacht voor het particuliere...............................................................................................45
2.3.3.3. Het “scheermes van Ockham”….............................................................................................45
2.3.3.4. …scheert aan twee kanten......................................................................................................46
3. Hoofdstuk 3: De crisis van de moderniteit (15e-19e eeuw).............................................................46
3.1. De moderne wijsbegeeerte ten dienste van wetenschap en subject........................................46
3.1.1. Het rationalisme van René Descartes (1596-1650)................................................................46
3.1.1.1. Wiskunde en rationalisme..................................................................................................46
3.1.1.2. De twijfel.............................................................................................................................47
2 Filosofie-samenvatting Victoria_V1-bewerkt
, 3.1.1.3. Eerste zekerheid: “je pense donc je suis”...........................................................................47
3.1.1.4. Dualisme.............................................................................................................................48
3.1.1.5. Het probleem van de brug..................................................................................................48
3.1.1.6. Tweede zekerheid: het bestaan van God............................................................................49
3.1.1.7. Derde zekerheid: het bestaan van de buitenwereld...........................................................50
3.1.1.8. Conclusie: de mathematische structuur van de werkelijkheid............................................51
3.1.2. Het empirisme: John Locke (1632-1704) en David Hume (1711-1776)..................................51
3.1.2.1. John Locke : “No innate ideas!”..........................................................................................52
3.1.2.2. David Hume: Scepticisme....................................................................................................52
3.1.2.3. Uit de PPT, niet in handboek...............................................................................................54
3.1.3. Het kritisch idealisme van Immanuel Kant (1724-1804)........................................................55
3.1.3.1. Context : de Verlichting.......................................................................................................55
3.1.3.2. Wat is de redelijkheid?.......................................................................................................55
3.1.3.3. Rationalisme en empirisme.................................................................................................55
3.1.3.4. Copernicaanse revolutie.....................................................................................................57
3.1.3.5. Transcendentaal standpunt................................................................................................57
3.1.3.6. Analyse van het kenproces : Fase 1. Transcendentale estethiek........................................58
3.1.3.7. Fase 2. Transcendentale analytiek......................................................................................58
3.1.3.8. Fase 3: Transcendentale dialectiek.....................................................................................59
3.1.3.9. De metafysica als onmogelijke wetenschap........................................................................59
3.1.3.10. Kritiek van de praktische rede...........................................................................................60
3.1.4. Het absolute idealisme: Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831)...................................61
3.1.4.1. Hegel’s reactie tegen Kant..................................................................................................61
3.1.4.2. Absoluut idealisme..............................................................................................................61
3.1.4.3. De dialectische methode....................................................................................................61
3.1.4.4. De Geest.............................................................................................................................63
3.1.5. Filosofie als maatschappelijke praktijk: Karl Marx (1818-1883).............................................63
3.1.5.1. Historisch materialisme : de oorzaak van vervreemding....................................................63
3.1.5.2. Kritiek op Hegel...................................................................................................................64
3.1.5.3. Arbeid.................................................................................................................................64
3.1.5.4. Zelf-vervreemding...............................................................................................................65
3.1.5.5. Klassenstrijd........................................................................................................................66
4. Hoofdstuk 4: Het einde van de Moderniteit? (19e-20e eeuw)........................................................66
4.1. Revolutie...................................................................................................................................66
4.2. De grenzen van het geloof in de wetenschap...........................................................................66
4.2.1. August Compte: de belangrijkste grondlegger van het positivisme.......................................66
4.2.2. Het vooruitgansgeloof ter discussie.......................................................................................67
4.3. De onttroning van het subject..................................................................................................67
4.4. Een wijsgerige revolutie............................................................................................................68
3 Filosofie-samenvatting Victoria_V1-bewerkt
, 4.4.1. Kritiek op Hegel......................................................................................................................68
4.4.2. Nieuwe klemtonen in de hedendaagse filosofie....................................................................68
4.4.3. Friedrich Nietzsche (1844 -1900), de filosoof met de hamer.................................................69
4.4.3.1. Afwijzing van “de” waarheid...............................................................................................69
4.4.3.2. Afwijzing van het “platonisme” en de joods-christelijke traditie........................................70
4.4.3.3. Afwijzing van de moraal......................................................................................................70
4.4.3.4. Afwijzing van de religie.......................................................................................................70
4.4.3.5. Hoe moet het nu verder?....................................................................................................71
4.4.4. Edmund Husserl (1859-1938) en de fenomenologie..............................................................71
4.4.4.1. De crisis van de wetenschappelijke rationaliteit.................................................................71
4.4.4.2. Transcendentaal standpunt................................................................................................72
4.4.4.3. Fenomenologie...................................................................................................................73
4.4.4.4. Intentionaliteit....................................................................................................................74
4.4.4.5. De leefwereld als (re)constructie........................................................................................74
4.4.4.6. Objectiviteit........................................................................................................................74
4.4.5. Martin Heidegger (1899-1976) en de existentiële fenomenologie........................................75
4.4.5.1. Dassein................................................................................................................................76
4.4.5.2. Existentialen........................................................................................................................76
4.4.5.3. Zorg: onze omgang met de dingen in de wereld.................................................................77
4.4.5.4. Mit-sein en Mit-Dasein.......................................................................................................77
4.4.5.5. Het “men” (das Man)..........................................................................................................77
4.4.5.6. Openheid (Entschlossenheit)..............................................................................................77
4.4.5.7. Tijdelijkheid.........................................................................................................................78
4.4.5.8. Angst...................................................................................................................................79
4.4.5.9. De dood..............................................................................................................................79
4.4.5.10. Zijn en tijd – en verder......................................................................................................79
4.4.6. Het existentialisme van Sartre: de vrijheid ten top gedreven................................................80
4.4.6.1. “Pour soi” en “en soi”.........................................................................................................80
4.4.6.2. L’être et le néant.................................................................................................................81
4.4.6.3. Tot vrijheid gedoemd..........................................................................................................82
4.4.7. De deconstructie van Jacques Derrida (1930-2004)...............................................................83
4.4.7.1. Het structuralisme..............................................................................................................83
4.4.7.2. De taal.................................................................................................................................84
4.4.7.3. Depreciatie van het schrift..................................................................................................84
4.4.7.3.1. Plato.................................................................................................................................84
4.4.7.3.2. Commentaar van Derrida op Plato...................................................................................85
4.4.7.4. La différance.......................................................................................................................85
4.4.7.5. De wereld als tekst..............................................................................................................86
4.4.7.6. Deconstructie......................................................................................................................87
4 Filosofie-samenvatting Victoria_V1-bewerkt
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper victoria19. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 75759 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen